Tạo đột phá về bao phủ bảo hiểm xã hội

Theo Hoa Quỳnh/congthuong.vn

Bảo hiểm xã hội là chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước, nhằm bảo đảm mọi công dân có quyền được hưởng an sinh xã hội. Vì vậy, việc tạo đột phá trong mở rộng đối tượng người tham gia, hướng tới bảo hiểm xã hội toàn dân hết sức quan trọng.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Lợi ích thiết thực

Theo Luật Bảo hiểm Xã hội (bongdaso dữ liệu) năm 2014, bongdaso dữ liệu là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời, trên cơ sở đóng vào quỹ bongdaso dữ liệu. Vì vậy, chính sách bongdaso dữ liệu được thực hiện trên cơ sở huy động sự đóng góp, tích lũy của người lao động khi còn trẻ, còn khỏe mạnh để bảo đảm ổn định thu nhập khi gặp phải các rủi ro.

bongdaso dữ liệu Việt Nam cho biết, hiện nay, chính sách bongdaso dữ liệu hiện đang được thực hiện với hai loại hình bongdaso dữ liệu bắt buộc và bongdaso dữ liệu tự nguyện. Cụ thể, bongdaso dữ liệu bắt buộc được áp dụng đối với người lao động có quan hệ lao động (làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng trở lên); về cơ bản được thực hiện với 5 chế độ: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất; trách nhiệm đóng góp được quy định thuộc về cả người lao động và người sử dụng lao động.

Ngoài các chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp mang tính chia sẻ giữa người khỏe mạnh với người bị ốm đau, tai nạn rủi ro; chế độ hưu trí trong chính sách bongdaso dữ liệu đang được thiết kế rất có lợi cho người lao động với mức hưởng đang cao hơn nhiều so với mức đóng góp.

Đối với bongdaso dữ liệu tự nguyện, chính sách này hiện được áp dụng đối với những người lao động không thuộc diện tham gia bongdaso dữ liệu bắt buộc; hiện đang được thực hiện với hai chế độ là hưu trí và tử tuất. Do không có quan hệ lao động theo hợp đồng nên trách nhiệm đóng góp thuộc về người lao động.

Chính sách bongdaso dữ liệu tự nguyện được thực hiện đã đem lại lợi ích rất rõ, đó là cơ hội cho tất cả mọi người đều có thể tiếp cận được chính sách hưu trí - lương hưu khi về già. Đặc biệt, đối với những người tham gia bongdaso dữ liệu bắt buộc, khi đến tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian đóng góp thì thay vì chỉ được hưởng bongdaso dữ liệu một lần như trước đây, có thể đóng tiếp bongdaso dữ liệu tự nguyện và lựa chọn phương thức đóng một lần cho những năm còn thiếu để được hưởng ngay lương hưu.

Người tham gia bongdaso dữ liệu tự nguyện có thể lựa chọn mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng bongdaso dữ liệu phù hợp với điều kiện tài chính của mình. Hiện mức thấp nhất bằng mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn (700.000 đồng/tháng, khi đó mức đóng chỉ là 154 nghìn đồng/người/tháng) và mức cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng (với mức lương cơ sở hiện tại là 1.490.000 đồng/tháng, mức đóng là 6,556 triệu đồng/người/tháng). Người tham gia cũng có thể lựa chọn phương thức đóng rất linh hoạt: đóng hàng tháng, hàng quý, sáu tháng, hàng năm hoặc đóng một lần cho nhiều năm.

Ngoài các quyền lợi về lương hưu hàng tháng được xác định dựa trên mức đóng và thời gian tham gia của người lao động, mức lương hưu tiếp tục được điều chỉnh trên cơ sở chỉ số giá sinh hoạt, tăng trưởng kinh tế và khả năng cân đối của quỹ bongdaso dữ liệu từng thời kỳ. Đặc biệt, kể từ ngày 1/1/2018, Nhà nước thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng cho người tham gia bongdaso dữ liệu tự nguyện theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng bongdaso dữ liệu hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Cụ thể, với ba mức hỗ trợ 30% đối với người tham gia bongdaso dữ liệu tự nguyện thuộc hộ nghèo; 25% đối với hộ cận nghèo; và 10% đối với các đối tượng còn lại.

Nghị quyết 28/NQ-TW xác định rõ định hướng phát triển bongdaso dữ liệu đến năm 2030 có khoảng 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, bongdaso dữ liệu hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội vào năm 2030. Theo Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, đây là chỉ tiêu rất cao nhưng Việt Nam vẫn quyết tâm đặt ra và tin tưởng sẽ đạt được vì có cơ sở thực tiễn. Chỉ tính riêng trong năm 2019, sau khi Nghị quyết số 28 được triển khai, bongdaso dữ liệu tự nguyện đã ghi nhận sự đột phá ấn tượng với số người tăng mới gần 300.000 người, bằng 10 năm trước cộng lại. Bên cạnh đó, tính đến hết năm 2020, bongdaso dữ liệu tự nguyện đạt con số khoảng 1,1 triệu người tham gia, tăng 494.000 người, gần gấp đôi so với năm trước.

Tăng tính hấp dẫn cho chính sách

Mặc dù đã đạt được những đột phá bước đầu, nhưng theo đánh giá của bongdaso dữ liệu Việt Nam, việc xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về bongdaso dữ liệu vẫn còn có những hạn chế nhất định, gây khó khăn trong việc mở rộng đối tượng người tham gia. Theo đó, hệ thống chính sách, pháp luật về bongdaso dữ liệu trong quá trình tổ chức thực hiện đã bộc lộ một số bất cập, vướng mắc chưa được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung; chính sách bongdaso dữ liệu hiện hành còn bỏ sót một số nhóm có nhu cầu và có khả năng nhưng chưa được luật hóa để tham gia.

Đặc biệt, bongdaso dữ liệu Việt Nam chỉ rõ, chính sách bongdaso dữ liệu tự nguyện chưa thực sự hấp dẫn được người tham gia; số người nhận bongdaso dữ liệu một lần tiếp tục gia tăng; tình trạng trốn đóng, nợ đóng, gian lận, trục lợi quỹ bongdaso dữ liệu, quỹ BHYT vẫn còn xảy ra ở nhiều địa phương. Đồng thời, số người tham gia bongdaso dữ liệu mới đạt trên 16 triệu người (chiếm gần 33% lực lượng lao động trong độ tuổi). Như vậy, còn hơn 30 triệu người trong độ tuổi lao động, chiếm khoảng 67% lực lượng lao động chưa tham gia bongdaso dữ liệu.

Trước những hạn chế hiện nay, Phó Tổng giám đốc bongdaso dữ liệu Việt Nam - ông Trần Đình Liệu nhấn mạnh, bongdaso dữ liệu các địa phương phải tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc triển khai kế hoạch, chỉ tiêu thu, phát triển người tham gia, giảm nợ đọng. Nếu không có sự chuyển đổi, trong thời gian tới, số lượng người già, người lao động hết tuổi lao động không được hưởng bongdaso dữ liệu là rất lớn; sẽ tạo áp lực, gánh nặng cho gia đình, xã hội; tác động tiêu cực đến chính sách an sinh xã hội nói riêng và nền kinh tế - xã hội nói chung của đất nước.“Những thách thức nêu trên đặt trong bối cảnh nước ta tiếp tục chịu tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 khiến nhiều doanh nghiệp bị phá sản, thu nhập của người dân, người lao động giảm… chắc chắn sẽ gây không ít khó khăn cho việc mở rộng diện bao phủ bongdaso dữ liệu”- ông Liệu cho hay.

Còn theo đề xuất của các chuyên gia, để tăng độ bao phủ bongdaso dữ liệu, Nhà nước cần phải có quy định mở rộng về người tham gia bongdaso dữ liệu bắt buộc đối với người lao động có thu nhập bình quân tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương tối thiểu vùng. Mặt khác, chính sách bongdaso dữ liệu cần làm rõ sự liên thông giữa bongdaso dữ liệu bắt buộc và bongdaso dữ liệu tự nguyện, giúp người lao động được cộng nối thời gian tham gia bongdaso dữ liệu và cách tính lương hưu là giống nhau, để tránh tình trạng nhận bongdaso dữ liệu một lần khi rời khỏi khu vực tham gia bắt buộc.

Bên cạnh đó, chính sách bongdaso dữ liệu phải cố định kể từ khi tham gia đối với mỗi người lao động hoặc nếu có sự thay đổi thì cũng được thông báo ngay từ khi họ bắt đầu tham gia. Bởi chính sách bongdaso dữ liệu ổn định mới tạo sự tin tưởng cho người dân, vừa tăng tính tự giác cho nhóm người thuộc diện tham gia bongdaso dữ liệu bắt buộc, vừa khuyến khích người tham gia bongdaso dữ liệu tự nguyện.

Nhằm tạo đột phá về phát về bao phủ bongdaso dữ liệu thời gian tới, bongdaso dữ liệu Việt Nam cũng đã đưa ra các giải pháp cụ thể với kỳ vọng góp phần hiện thực hóa lộ trình bongdaso dữ liệu toàn dân theo tinh thần Nghị quyết số 28/NQ-TW.

Trong đó, Ngành này sẽ tiếp tục đề xuất, kiến nghị hoàn thiện chính sách, pháp luật về bongdaso dữ liệu, đặc biệt là bongdaso dữ liệu tự nguyện: Giảm điều kiện về thời gian đóng bongdaso dữ liệu để được hưởng lương hưu xuống còn 15 năm, tiến tới xuống còn 10 năm; tăng mức hỗ trợ từ Nhà nước cho người tham gia bongdaso dữ liệu tự nguyện; bổ sung chế độ, chính sách ngắn hạn, linh hoạt (như chế độ ốm đau, thai sản…) để tăng tính hấp dẫn cho chính sách bongdaso dữ liệu tự nguyện. Đồng thời, đẩy mạnh công tác truyền thông chính sách nhằm nâng cao nhận thức, ý thức tham gia bongdaso dữ liệu của doanh nghiệp và người dân; nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong việc thực hiện công tác phát triển người tham gia bongdaso dữ liệu tự nguyện…