Xây dựng các chế độ bongdaso dữ liệu công bằng, bình đẳng, bền vững

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, chiều 2/10, Quốc hội nghe Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trình bày Tờ trình về dự án Luật bongdaso dữ liệu (sửa đổi) và Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày Báo cáo thẩm tra về dự án Luật bongdaso dữ liệu (sửa đổi).

Gia tăng quyền, lợi ích để thu hút người lao động tham gia bongdaso dữ liệu

Trình bày Tờ trình về dự án Luật bongdaso dữ liệu (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, dự án Luật bongdaso dữ liệu (sửa đổi) được xây dựng nhằm bảo đảm an sinh xã hội của người dân theo quy định của Hiến pháp; sửa đổi căn bản các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn; mở rộng, gia tăng quyền, lợi ích để thu hút người lao động tham gia bongdaso dữ liệu.

Dự án Luật được xây dựng dựa trên quan điểm: Bảo đảm quyền an sinh xã hội theo quy định của Hiến pháp; thể chế hóa quan điểm, đường lối, nội dung cải cách trong Nghị quyết số 28-NQ/TW và các văn kiện, nghị quyết có liên quan; Kế thừa, phát triển những quy định hiện hành phù hợp, sửa đổi các quy định chưa phù hợp, bổ sung những quy định mới; Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia bongdaso dữ liệu; Xây dựng các chế độ bongdaso dữ liệu theo nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững; Tham khảo và tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, dự án Luật đã bám sát 5 chính sách được Quốc hội thông qua, bao gồm: Xây dựng hệ thống bongdaso dữ liệu đa tầng, linh hoạt; Mở rộng diện bao phủ đối tượng tham gia bongdaso dữ liệu; Mở rộng diện bao phủ đối tượng thụ hưởng bongdaso dữ liệu (lương hưu, bongdaso dữ liệu hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội); Bổ sung nội dung quy định quản lý thu, đóng bongdaso dữ liệu; Đa dạng hoá danh mục, cơ cấu đầu tư Quỹ bongdaso dữ liệu theo nguyên tắc an toàn, bền vững, hiệu quả.

Trên cơ sở các chính sách trên, dự thảo Luật cụ thể hóa quy định các nội dung lớn bao gồm: Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống bongdaso dữ liệu đa tầng; Mở rộng đối tượng tham gia bongdaso dữ liệu bắt buộc; Bổ sung quyền lợi hưởng các chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn; Bổ sung chế độ thai sản vào chính sách bongdaso dữ liệu tự nguyện; Giảm điều kiện về số năm đóng bongdaso dữ liệu tối thiểu để được hưởng lương hưu hằng tháng từ 20 năm xuống 15 năm; Sửa đổi quy định hưởng bongdaso dữ liệu một lần; Bổ sung quy định quản lý thu, đóng bongdaso dữ liệu nhằm xử lý tình trạng trốn đóng bongdaso dữ liệu; Sửa đổi căn cứ đóng bongdaso dữ liệu bắt buộc...

Về bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống bongdaso dữ liệu đa tầng, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nêu rõ, thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 28-NQ/TW, dự thảo Luật điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội phù hợp với khả năng của ngân sách.

Theo đó, Dự thảo Luật quy định, công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bongdaso dữ liệu hằng tháng và trợ cấp xã hội hằng tháng khác thì sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do NSNN đảm bảo nhằm phấn đấu đạt mục tiêu Trung ương giao đến năm 2030 khoảng 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, bongdaso dữ liệu hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội.

Về giảm thời gian đóng bongdaso dữ liệu tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, theo nguyên lý bongdaso dữ liệu và thông lệ quốc tế, người lao động để được hưởng lương hưu thì phải đáp ứng đồng thời hai điều kiện là đủ tuổi nghỉ hưu và đủ thời gian đóng bongdaso dữ liệu tối thiểu. Điều kiện về thời gian đóng bongdaso dữ liệu tối thiểu, theo quy định của Luật bongdaso dữ liệu hiện hành là phải đủ 20 năm đóng bongdaso dữ liệu. Quy định này như hiện hành đã gây khó khăn, giảm cơ hội được hưởng lương hưu của một số đối tượng do không đóng bongdaso dữ liệu đủ 20 năm.

“Điều 64 dự thảo Luật đã sửa đổi theo hướng quy định người lao động khi đủ tuổi nghỉ hưu mà có thời gian đóng bongdaso dữ liệu từ đủ 15 năm trở lên thì được hưởng lương hưu hằng tháng. Quy định này nhằm tạo cơ hội cho một số nhóm đối tượng bắt đầu tham gia bongdaso dữ liệu muộn (45-47 tuổi mới bắt đầu tham gia) hoặc tham gia không liên tục hoặc làm công việc đặc thù có thời gian làm nghề ngắn dẫn đến khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy đủ 20 năm đóng bongdaso dữ liệu cũng có cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng và được bảo đảm bảo hiểm y tế”, Người đứng đầu ngành Lao động, Thương binh và Xã hội làm rõ.

Củng cố niềm tin và tăng mức độ tuân thủ, sự hài lòng của người dân

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật bongdaso dữ liệu (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, Ủy ban Xã hội cơ bản nhất trí với mục tiêu và các quan điểm chỉ đạo xây dựng dự án Luật đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Lưu ý về các vấn đề tác động của chính sách, Chủ nghiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội đề nghị, Cơ quan soạn thảo cần phân tích rõ tính ưu việt của các chính sách, dự liệu những tình huống phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện chính sách từ người lao động và người sử dụng lao động; đẩy mạnh tham vấn công chúng, thông tin kịp thời, đầy đủ, tạo sự đồng thuận cao, củng cố niềm tin và tăng mức độ tuân thủ, sự hài lòng của người dân cũng như các chủ thể tham gia bongdaso dữ liệu.

Bên cạnh đó, cơ quan soạn thảo đánh giá cụ thể, đầy đủ về mối quan hệ giữa Luật bongdaso dữ liệu và các luật có điều chỉnh về các chính sách về bongdaso dữ liệu (Luật Việc làm, Luật An toàn, vệ sinh lao động, Luật Người cao tuổi…); Giải trình rõ hơn sự tương thích với Công ước 102 của Tổ chức lao động quốc tế về an sinh xã hội dự kiến sẽ trình Quốc hội phê chuẩn trong thời gian tới, tương thích với các quy định có liên quan trong các hiệp định song phương, các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Về Hồ sơ dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho rằng, về cơ bản, hồ sơ dự án Luật đã đáp ứng yêu cầu theo quy định tại Điều 64 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Tuy nhiên, chưa có giải trình, thuyết minh, thông tin dữ liệu đầy đủ liên quan đến các chính sách, nhất là quy định mới phát sinh so với đề xuất xây dựng dự án Luật như: quy định trách nhiệm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (khoản 6 Điều 3); quy định thêm hành vi chậm đóng (Điều 36); bổ sung quy định quyền khởi kiện của cơ quan bảo hiểm xã hội (Điều 37); bỏ quy định sử dụng Quỹ bongdaso dữ liệu đóng bảo hiểm y tế đối với người lao động tiếp tục bảo lưu thời gian đóng sau một năm nghỉ việc...

Về việc bổ sung “trợ cấp hưu trí xã hội”, Ủy ban Xã hội nhất trí việc bổ sung tầng trợ cấp hưu trí xã hội như đề xuất của Chính phủ, thể hiện đúng tinh thần của Nghị quyết số 28/NQ-TW, là một trong những giải pháp góp phần mở rộng diện bao phủ đối tượng hưởng các chế độ hưu trí đa dạng, không chỉ dựa trên cơ sở đóng góp của cá nhân mà còn dựa trên sự hỗ trợ của Nhà nước (phi đóng góp) nhằm hướng tới mục tiêu bao phủ bongdaso dữ liệu toàn dân...