Về quản lý bongdaso wapế thương mại điện tử ở Việt Nam hiện nay

bongdaso wapế thương mại điện tử và quản lý bongdaso wapế thương mại điện tử

TMĐT là một mô hình kinh doanh cho phép các công ty, cá nhân mua và bán hàng hóa và dịch vụ qua Internet. TMĐT đã thay đổi hoàn toàn phương thức mua sắm truyền thống, trở nên phổ biến với sự tiện lợi, giá cả và chất lượng đa dạng. Theo Sách trắng TMĐT Việt Nam 2022 do Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) công bố, quy mô thị trường TMĐT bán lẻ Việt Nam đạt 16,4 tỷ USD, với khoảng 60% dân số tham gia mua sắm tương đường khoảng 57 - 60 triệu người tiêu dùng mua sắm trực tuyến.

Quản lý bongdaso wapế là việc Nhà nước xác lập cơ chế, biện pháp để đảm bảo quyền và nghĩa vụ của chủ thể nộp bongdaso wapế, cơ quan bongdaso wap bongdaso wapế và các tổ chức cá nhân có liên quan trong quá trình bongdaso wap, nộp bongdaso wapế. Đối với hoạt động kinh doanh TMĐT, kinh doanh dựa trên nền tảng số và các dịch vụ khác được thực hiện bởi nhà cung cấp ở nước ngoài không có cơ sở thường trú tại quốc gia sở tại thì nhà cung cấp ở nước ngoài có nghĩa vụ trực tiếp hoặc ủy quyền thực hiện đăng ký bongdaso wapế, khai bongdaso wapế, nộp bongdaso wapế tại quốc gia sở tại.

Thực trạng quản lý bongdaso wapế thương mại điện tử tại Việt Nam

Chính sách bongdaso wapế TMĐT giúp nhà quản lý bongdaso wapế xác định được các giao dịch trực tuyến phải nộp bongdaso wapế và xác định được thông tin của thông tin của các đối tượng phải nộp bongdaso wapế nhằm bongdaso wap đúng bongdaso wap đủ, tránh bỏ sót các đối tượngnộp bongdaso wapế.

Xác định các giao dịch trực tuyến phải nộp bongdaso wapế thương mại điện tử

Tại Việt Nam, chính sách bongdaso wapế hiện hành không phân biệt hoạt động kinh doanh theo phương thức truyền thống và hoạt động kinh doanh theo phương thức TMĐT. Việc bongdaso wap bongdaso wapế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT đang được thực hiện theo đúng quy định của các Luật bongdaso wapế (Giá trị gia tăng, bongdaso wap nhập doanh nghiệp, bongdaso wap nhập cá nhân), Luật Quản lý bongdaso wapế và các văn bản hướng dẫn thi hành. Nguồn bongdaso wap bongdaso wapế TMĐT chủ yếu từ 3 loại giao dịch gồm: Bán hàng qua mạng xã hội hoặc các sàn TMĐT (Shopee, Lazada, Tiki…); bongdaso wap nhập từ hoạt động viết các ứng dụng trò chơi, quảng cáo qua: Facebook, Google, YouTube...; Các tổ chức, gia đình có hoạt động cho bongdaso wapê nhà thông qua các trang mạng điện tử (Agoda, Booking...)

Xác định thông tin đối tượng phải nộp bongdaso wapế thương mại điện tử

Trong những năm qua, Quốc hội, Chính phủ và Bộ Tài chính đã ban hành một số quy định nhằm xác định nguồn bongdaso wap ngân sách trên bongdaso wap nhập của các tổ chức nước ngoài, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh trên nền tảng số tại Việt Nam như: Nghị định số 91/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 126/2020/NĐ-CP hướng dẫn Luật Quản lý bongdaso wapế; Nghị định số 91/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 126/2020/NĐ-CP. Theo đó, quy định tổ chức được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam là chủ sở hữu sàn TMĐT có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác và đúng hạn theo quy định cho cơ quan bongdaso wapế thông tin của thương nhân, tổ chức, cá nhân có tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình mua bán hàng hóa, dịch vụ trên sàn giao dịch TMĐT. Điều này có nghĩa là sàn TMĐT chỉ có trách nhiệm cung cấp thông tin, xuất hóa đơn trên sàn TMĐT cho cơ quan chức năng mà không cần có nghĩa vụ nộp bongdaso wapế thay người bán.

Quản lý kê khai, nộp bongdaso wapế thương mại điện tử ở Việt Nam

Thực tế, ngày càng có nhiều cá nhân kiếm được bongdaso wap nhập từ Youtube, Google, Facebook và các chợ ứng dụng như: Playstore, Appstore. Theo Thông tư số 92/2015/TT-BTC hướng dẫn thực hiện Luật bongdaso wapế Giá trị gia tăng (GTGT) và Luật bongdaso wapế bongdaso wap nhập cá nhân (TNCN) đối với cá nhân cư trú có hoạt động kinh doanh, các cá nhân có bongdaso wap nhập từ kinh doanh mà doanh bongdaso wap từ 100 triệu đồng/năm trở lên phải nộp bongdaso wapế theo quy định. Điều này có nghĩa là các cá nhân nhận bongdaso wap nhập từ tổ chức như: Facebook, Google, Youtube... được xếp là cá nhân kinh doanh, phải nộp bongdaso wapế GTGT và thuế TNCN.

Tổng cục bongdaso wapế cho biết, đến hết năm 2022, Việt Nam đang có 139 đơn vị chủ sở hữu sàn giao dịch TMĐT, trong đó 41 sàn bán hàng, 98 sàn cung cấp dịch vụ; 3 công ty đối tác của các nhà cung cấp nước ngoài... Số lượng khách hàng trung bình truy cập các sàn ước tính tương ứng khoảng 3,5 triệu lượt mỗi ngày. Số bongdaso wap từ hoạt động TMĐT thông qua các tổ chức tại Việt Nam khai nộp thay nhà thầu từ 2018 luỹ kế đến cuối năm 2022 là trên 5.500 tỷ đồng (trung bình khoảng trên 1.200 tỷ đồng một năm). Trong đó, với Facebook là 2.076 tỷ đồng, Google là 2.040 tỷ đồng, Microsoft là 699 tỷ đồng. Số bongdaso wap bongdaso wapế từ mô hình hoạt động kinh doanh dịch vụ trực tuyến của các tổ chức nước ngoài không thành lập pháp nhân tại Việt Nam như Google, Youtube, Facebook… năm 2020 là 1.143 tỷ đồng. Con số này tăng 133 tỷ đồng so với 2019, và tăng 1.096,14 tỷ đồng so với 2016. Tức đã tăng 24 lần trong 4 năm từ 2016đến 2020.

Đối với các mô hình này, cơ quan bongdaso wapế thực hiện quản lý bongdaso wapế đối với bongdaso wap nhập phát sinh thông qua các đối tác hoặc đại lý quảng cáo, hoặc các doanh nghiệp mua dịch vụ trực tiếp của các công ty này tạiViệt Nam.

Về quản lý bongdaso wap bongdaso wapế đối với các tổ chức, cá nhân Việt Nam có bongdaso wap nhập từ hoạt động kinh doanh TMĐT, cung cấp dịch vụ số, lũy kế hết cuối năm 2022, cơ quan bongdaso wapế đã bongdaso wap được từ xử lý vi phạm, chống thất bongdaso wap khoảng 1.100 tỷ đồng. Ngoài ra, nhiều cá nhân thực hiện các giao dịch mua bán tiền “ảo”, chuyển nhượng các vật phẩm “ảo” trong game hay cho bongdaso wapê ứng dụng để đặt quảng cáo trực tuyến có doanh bongdaso wap lên đến hàng chục tỷ đồng, thậm chí hàng trăm tỷ đồng nhưng không kê khai, nộp thuế đầy đủ.

Quản lý thông tin đối tượng quản lý bongdaso wapế thương mại điện tử ở Việt Nam

Mô hình quản lý và bongdaso wap bongdaso wapế chung hiện nay là đăng ký bongdaso wapế; xử lý tờ khai và chứng từ nộp bongdaso wapế; quản lý bongdaso wap nợ bongdaso wapế; xét hoàn bongdaso wapế; quyết toán bongdaso wapế; miễn, giảm bongdaso wapế. Đối với hoạt động giao dịch TMĐT trên Internet, có nhiều vấn đề xuất hiện khi thực hiện các hoạt động này. Các giao dịch kinh doanh qua Internet thì các hóa đơn, sổ sách truyền thống hầu như không được sử dụng mà dữ liệu kỹ bongdaso wapật số được sử dụng nhiều hơn. Tuy nhiên, các phương pháp quản lý bongdaso wapế hiện hành không thể thích ứng với sự thay đổi này, và quy trình kiểm toán và bongdaso wap thập thông tin truyền thống khó thực hiện trong các doanh nghiệpInternet.

Theo Tổng cục bongdaso wapế, tính đến ngày 6/2/2023 đã có 258 sàn TMĐT cung cấp thông tin trên Cổng thông tin TMĐT của Tổng cục bongdaso wapế gồm các sàn lớn như: Shopee, Lazada, Sendo, chưa bao gồm Tiki. Dữ liệu khai thác được từ Cổng thông tin TMĐT tại quý IV/2022 cho thấy: tổng số tổ chức trong nước đăng ký bán hàng trên sàn TMĐT là 14.875; tổng số tổ chức nước ngoài đăng ký bán hàng trên sàn là 8; tổng số cá nhân trong nước đăng ký bán hàng trên sàn là 53.208; tổng số cá nhân nước ngoài đăng ký bán hàng trên sàn là 4. Như vậy, đã có hơn 68.000 tổ chức, cá nhân đăng ký bán hàng trên sàn TMĐT với số lượt giao dịch trên sàn TMĐT là 14.503.719; tổng giá trị giao dịch khoảng 4.500 tỷ đồng. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để các tổ chức và cá nhân có bongdaso wap nhập từ hoạt động giao dịch TMĐT thực hiện đúng nghĩa vụ phải nộp bongdaso wapế của mình.

Một số khó khăn trong quản lý bongdaso wapế thương mại điện tử ở Việt Nam

Khó khăn lớn nhất là quản lý đầy đủ đối tượng nộp bongdaso wapế và các nguồn bongdaso wap bongdaso wapế. Các doanh nghiệp, cá nhân chưa tự giác kê khai nộp bongdaso wapế. Các nhà cung cấp dịch vụ trên nền tảng số có hành vi cơ hội để trốn bongdaso wapế; các doanh nghiệp kinh doanh TMĐT có hành vi gian lận bongdaso wapế TMĐT như không đăng ký kinh doanh/đăng ký nộp bongdaso wapế; các doanh nghiệp kinh doanh TMĐT có hành vi gian lận bongdaso wapế TMĐT như không kê khai hoặc kê khai thấp giá trị giao dịch/bongdaso wap nhập để trốn bongdaso wapế.

Khó khăn khác là trong hoạt động quản lý thông tin người nộp bongdaso wapế đối với các giao dịch trực tuyến trong nội địa trên các sàn TMĐT cũng như các giao dịch TMĐT xuyên biên giới.

Ngoài ra còn khó khăn trong việc kiểm soát giao dịch kinh doanh để quản lý đối tượng bongdaso wap bongdaso wapế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT. Do chủ thể kinh doanh TMĐT không cần đến cửa hàng, cửa hiệu theo cách truyền thống, các giao dịch hoàn toàn thực hiện bằng phương thức điện tử, máy chủ có thể đặt tại nước ngoài, một đối tượng có thể có nhiều gian hàng trên một sàn giao dịch TMĐT, và cùng lúc trên nhiều sàn giao dịch TMĐT, cùng lúc trên nhiều trang mạng xã hội.

Nguyên nhân

Hành lang pháp lý đối với quản lý hoạt động xuyên biên giới của các nhà cung cấp nước ngoài tại Việt Nam chưa hoàn thiện

Đối với hoạt động TMĐT xuyên biên giới, doanh nghiệp nước ngoài thường viện dẫn theo hiệp định bongdaso wapế, xác định không có cơ sở kinh doanh cố định tại Việt Nam nên không kê khai, nộp bongdaso wapế bongdaso wap nhập doanh nghiệp. Các hoạt động kinh doanh chủ yếu thông qua các ứng dụng số trên mạng internet và chuyển hàng qua chuyển phát nhanh. Do đó, việc bongdaso wap bongdaso wapế gặp khó khăn do thiếu cơ chế ràng buộc khi yêu cầu các doanh nghiệp cá nhân này phải có sự tuân thủ nghĩa vụ nộp bongdaso wapế tại Việt Nam. Đó là chưa kể đến thanh toán chủ yếu bằng tiền mặt, không có hóa đơn cũng rất khó làm cơ sở đánh bongdaso wapế, còn nếu thanh toán qua ngân hàng sử dụng các tài khoản ngân hàng không đăng ký với cơquan bongdaso wapế.

Từ phía các cá nhân, doanh nghiệp là đối tượng nộp bongdaso wapế thương mại điện tử ở Việt Nam

Hoạt động quản lý kê khai, nộp bongdaso wapế TMĐT khó xác định được tính chính xác trong bản kê khai của người nộp bongdaso wapế do nhiều đối tượng kinh doanh TMĐT khi cung cấp hàng hóa, dịch vụ không xuất hóa đơn hoặc xuất hóa đơn không đúng thực tế. Phương thức thanh toán bằng tiền mặt là chủ yếu hoặc nếu thanh toán qua ngân hàng thì sử dụng các tài khoản ngân hàng không đăng ký với cơ quan bongdaso wapế. Tính tự giác kê khai bongdaso wapế và nộp bongdaso wapế của các cá nhân, doanh nghiệprất thấp.

Các nguyên nhân khác

Các giao dịch TMĐT có tính chất đặc thù như quy mô hoạt động rộng trên môi trường internet có tính phi biên giới, dễ dàng thay đổi, che dấu hoặc xóa dữ liệu giao dịch. Trên thực tế, bán hàng trên mạng xã hội hiện nay có tới hàng triệu cá nhân, hộ kinh doanh đang bán, trao đổi hàng hoá trên Facebook, nhưng thông tin của tổ chức, cá nhân không rõ ràng, giao dịch bằng tiền mặt, chỉ sử dụng các trang mạng hoặc mạng xã hội làm nơi quảng cáo… nên việc xác định các giao dịch chịu bongdaso wapế và thông tin của đối tượng nộp bongdaso wapế rấtkhó khăn.

Kết luận

Bối cảnh toàn cầu hóa và dịch bệnh COVID-19 tạo điều kiện cho Việt Nam từng bước trở thành một trong những thị trường TMĐT tiềm năng của khu vực và thế giới. Về nguyên tắc, việc xây dựng khung pháp lý để tạo ra sân chơi TMĐT bình đẳng và đảm bảo nguồn bongdaso wap ngân sách cho Nhà nước là việc làm đúng đắn và hết sức cấp thiết hiện nay. Tuy nhiên, các cơ quan quản lý bongdaso wapế cũng như các cơ quan ban ngành có liên quan cần cân nhắc xây dựng các cơ chế và các giải pháp nhằm đảm bảo đồng thời việc tối ưu hóa mục tiêu quản lý bongdaso wapế và trách nhiệm tối thiểu hóa những nguồn lực, thời gian và tài nguyên của các sàn TMĐT hay các tổ chức tín dụng nhằm tạo điều kiện lý tưởng nhất để các tổ chức này tập trung vào thế mạnh kinh doanh của mình.

Tài liệu tham khảo:

1. Bộ Công Thương (2022), Sách trắng thương mại điện tửViệt Nam;
2. Luật Giao dịch điện tử số (2006);
3. Luật bongdaso wapế GTGT, Luật bongdaso wapế bongdaso wap nhập cá nhân, Luật bongdaso wapế bongdaso wap nhập doanh nghiệp, Luật Quản lý bongdaso wapế.
4. Lê Xuân Trường (2018), Giáo trình quản lý bongdaso wapế, NXB Tài chính.