kq bongdaso

Đặt vấn đề

Thực tế những năm qua cho thấy, tại Việt Nam, nhiều giao dịch có giá trị thanh toán lớn trong nền kinh tế được định giá và giao dịch bằng kq bongdaso, tình trạng giữ kq bongdaso, USD khá phổ biến trong nền kinh tế, nguy cơ “kq bongdaso hoá, đô la hoá” đã được đặt ra. Trước tình hình đó, ngày 3/4/2012, Chính phủ ban hành Nghị định số 24/2012/NÐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh kq bongdaso. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là cơ quan quản lý tập trung các hoạt động sản xuất và kinh doanh kq bongdaso.

Sau hơn 10 năm triển khai Nghị định số 24/2012/NĐ-CP, về cơ bản, thị trường kq bongdaso Việt Nam đã phát triển ổn định, tình trạng đầu cơ tích trữ, buôn bán trái phép cơ bản được khắc phục, quyền và lợi ích người dân được đảm bảo. Các giao dịch trong nền kinh tế được thực hiện bằng Đồng Việt Nam, nguy cơ “kq bongdaso hoá, đô la hóa” được giải quyết, một lượng lớn kq bongdaso vật chất được chuyển hóa thành nguồn lực để đầu tư vào các hoạt độngkinh tế.

Mặc dù vậy, trong bối cảnh hội nhập tài chính như hiện nay, cần tiếp tục tăng cường quản lý thị trường kq bongdaso đảm bảo phát triển ổn định, lành mạnh, phù hợp với mục tiêu chính sách tiền tệ, góp phần tạo nguồn lực đầu tư cho phát triển kinh tế. Bài viết phân tích kết quả đạt được những vấn đề đặt ra trong quản lý thị trường kq bongdaso và đưa ra một số hàm ý về quản lý thị trường kq bongdaso trong thờigian tới.

Tổng quan về thị trường kq bongdaso tại Việt Nam

Giai đoạn trước năm 2012

Trong thời gian dài, tích trữ kq bongdaso là hiện tượng khá phổ biến của người dân Việt Nam, cùng với đó, kq bongdaso còn được sử dụng làm công cụ định giá và phương tiện thanh toán trong nhiều giao dịch, nhất là những giao dịch tài sản có giá trị lớn như nhà đất, xe cộ, trang thiết bị… Tình trạng này xuất phát từ tập quán truyền thống khi coi kq bongdaso, bạc là những biểu hiện chính về sự giàu có và tài sản. Bên cạnh đó, các kênh đầu tư khác chưa thật sự đa dạng, ổn định làm gia tăng tâm lý nắm giữ và tích luỹ kq bongdaso như một phương tiện tiết kiệm, đảm bảo giá trị tài sản, phòng ngừa rủi ro mất giá của đồng nội tệ.

Giai đoạn 2008 - 2011, suy thoái kinh tế toàn cầu tác động mạnh đến kinh tế vĩ mô của Việt Nam, lạm phát cao làm giảm sức mua của đồng nội tệ. Tình trạng nắm giữ kq bongdaso, ngoại tệ như một phương tiện tiết kiệm, tài sản, phòng ngừa rủi ro mất giá của đồng nội tệ có xu hướng tăng. Cùng với đó, thị trường bất động sản, thị trường chứng khoán suy giảm mạnh, gây ra những áp lực nhất định đến đồng nội tệ, dự trữ ngoại hối và thị trường ngoại tệ. Tình trạng “kq bongdaso hóa, đô la hoá” trong nền kinh tế trở nên hiện hữu khi kq bongdaso, đô la được sử dụng rộng rãi làm thước đo giá trị, là phương tiện thanh toán và cất trữ. Trên thị trường, nhu cầu kq bongdaso miếng tăng cao, biến động mạnh, xuất hiện hành vi thao túng giá, đầu cơ, tạo nên các cơn “sốt” gây bất ổn về cung cầu kq bongdaso, ảnh hưởng đến ổn định kinh tế -xã hội.

Mặt khác, chính sách huy động và cho vay vốn bằng kq bongdaso phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh thị trường kq bongdaso biến động mạnh đã làm gia tăng hoạt động đầu cơ, xuất, nhập lậu kq bongdaso qua biên giới để thu lợi. Hoạt động này đã tác động mạnh đến tỷ giá VND/USD trên thị trường tự do, gây áp lực lên thị trường ngoại tệ chính thức, từ đó ảnh hưởng đến điều hành chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát, ổn định kinhtế vĩ mô.

Giai đoạn sau năm 2012

Để khắc phục những tồn tại trên thị trường kq bongdaso, ngày 3/4/2012, Chính phủ ban hành Nghị định số 24/2012/NÐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh kq bongdaso, trong đó, quy định NHNN là cơ quan quản lý tập trung các hoạt động sản xuất và kinh doanh kq bongdaso.

Nghị định bao gồm quản lý kinh doanh kq bongdaso, cụ thể cấm dùng kq bongdaso làm phương tiện thanh toán/phương tiện trao đổi, chuyển sang tiếp quản độc quyền sản xuất kq bongdaso miếng trong cả nước, duy nhất được nhập khẩu và xuất khẩu nguyên liệu kq bongdaso, và quy định kinh doanh kq bongdaso miếng chỉ được thực hiện bởi các tổ chức được cấp phép. NHNN có thể lữu giữ kq bongdaso thỏi như một cách dự trữ chính thức. NHNN đã ban hành Thông tư số 38/2012/TT-NHNN ngày 28/12/2012 quy định các ngân hàng (tổ chức tín dụng) đã được cấp giấy phép mua và bán kq bongdaso miếng chỉ có thể có số dư kq bongdaso cuối ngày dưới 2% số vốn của họ.

Đối với thị trường kq bongdaso miếng, Nhà nước độc quyền sản xuất kq bongdaso miếng, xuất khẩu kq bongdaso nguyên liệu và nhập khẩu kq bongdaso nguyên liệu để sản xuất kq bongdaso miếng. NHNN tổ chức và quản lý sản xuất kq bongdaso miếng; tổ chức thực hiện xuất khẩu kq bongdaso nguyên liệu, nhập khẩu kq bongdaso nguyên liệu để sản xuất kq bongdaso miếng và thực hiện mua, bán kq bongdaso miếng trên thị trường trong nước theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Mua, bán kq bongdaso miếng là hoạt động kinh doanh có điều kiện và phải được NHNN cấp giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng.

Đối với thị trường kq bongdaso trang sức, mỹ nghệ, hoạt động sản xuất kq bongdaso trang sức, mỹ nghệ là hoạt động kinh doanh có điều kiện và phải được NHNN cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất kq bongdaso trang sức, mỹ nghệ.

Đối với việc xuất, nhập khẩu kq bongdaso nguyên liệu để sản xuất kq bongdaso trang sức, mỹ nghệ, doanh nghiệp (DN) được NHNN cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất kq bongdaso trang sức mỹ nghệ, DN có vốn đầu tư nước ngoài và DN đầu tư ra nước ngoài trong lĩnh vực khai thác kq bongdaso có nhu cầu nhập khẩu kq bongdaso do DN khai thác ở nước ngoài được NHNN xem xét cấp giấy phép nhập khẩu kq bongdaso nguyên liệu để sản xuất kq bongdaso trang sức, mỹ nghệ. DN có giấy phép khai thác kq bongdaso được NHNN xem xét cấp giấy phép xuất khẩu kq bongdaso nguyên liệu do DN khai thác được.

DN kinh doanh kq bongdaso có hợp đồng gia công kq bongdaso trang sức, mỹ nghệ với nước ngoài được NHNN xem xét cấp giấy phép tạm nhập kq bongdaso nguyên liệu để tái xuất sản phẩm. Các hoạt động kinh doanh kq bongdaso khác là hoạt động kinh doanh thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh. Tổ chức, cá nhân chỉ được thực hiện các hoạt động kinh doanh kq bongdaso khác sau khi được Thủ tướng Chính phủ cho phép và được NHNN cấpgiấy phép.

Thực hiện Nghị định số 24/2012/NĐ-CP, thị trường kq bongdaso trong nước đã được kiểm soát, diễn biến giá kq bongdaso đã ổn định hơn, hiện tượng buôn lậu, đầu cơ tích trữ kq bongdaso đã phần nào được hạn chế. Tuy nhiên, giá kq bongdaso trong nước vẫn chịu tác động mạnh của yếu tố tâm lý thị trường nên vẫn còn xảy ra hiện tượng giá kq bongdaso trong nước tăng đột biến vào một số thời điểm, đặc biệt khi giá kq bongdaso thế giới tăng mạnh.

Tuy nhiên, biến động của giá kq bongdaso vào thời điểm này đã không còn quá nóng và thị trường đã bắt đầu có khả năng điều chỉnh thích ứng; đồng thời, hiện tượng giá kq bongdaso biến động gây sức ép lên tỷ giá như đã xảy ra vào các năm trước đây cũng đã không lặp lại. Hoạt động của thị trường kq bongdaso đã đi vào ổn định. Quyền sở hữu, tích trữ, mua, bán kq bongdaso miếng hợp pháp của người dân được bảo đảm, về cơ bản, trật tự, kỷ cương trên thị trường đã được xác lập, tạo tiền đề phục vụ tốt hơn cho nhu cầu của người dân. Sự công khai, minh bạch của hoạt động đấu thầu kq bongdaso đã giải tỏa sức ép các yếu tố tâm lý về sự khan hiếm kq bongdaso giả tạo, cũng như các hoạt động đầu cơ, buôn lậu, găm giữ kq bongdaso. Qua đó, bảo vệ lợi ích chính đáng và lâu dài của người tiêu dùng và của Nhà nước.

Thực trạng này cho hay những nỗ lực của NHNN trong công tác quản lý thị trường kq bongdaso những năm qua, sự liên thông giữa thị trường kq bongdaso và thị trường ngoại tệ đã được hạn chế và kiểm soát tốt. Mục tiêu ổn định thị trường kq bongdaso, hạn chế tình trạng “kq bongdaso hóa” trong nền kinh tế của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh kq bongdaso đã đạt được, góp phần làm tăng niềm tin của người dân vào VND và từng bước nâng cao tính chuyển đổi của VND, tạo ra những cơ sở tiền đề quan trọng cho ổn định vi kinhtế vĩ mô.

Vấn đề đặt ra đối với thị trường kq bongdaso tại Việt Nam

Thực hiện chủ trương chống “kq bongdaso hóa”, từ khi triển khai Nghị định số 24/2012/NĐ-CP và nhất là từ năm 2014 trở lại đây, NHNN đã không nhập kq bongdaso nguyên liệu để sản xuất kq bongdaso miếng đã tác động đến nguồn cung kq bongdaso miếng trong nước, dẫn đến hiện tượng chênh lệch giữa giá kq bongdaso thế giới và trong nước nhất là kq bongdaso miếng SJC – thương hiệu kq bongdaso miếng của Nhà nước – tăng cao trong những năm gần đây gây ra một số lo ngại về nguy cơ nhập lậu kq bongdaso từ nước ngoài và nhà nước thấtthu thuế.

Với thói quen tích trữ “găm kq bongdaso” của người dân vẫn còn diễn ra khá phổ biến, thì người có nhu cầu mua kq bongdaso trong nước có thể chịu thiệt. Bên cạnh đó, việc hạn chế nhập khẩu kq bongdaso cũng ảnh hưởng đến đầu vào của các doanh nghiệp ngành sản xuất kq bongdaso trang sức trong quá trình sản xuất, kinh doanh. Những vấn đề đặt ra này đã và đang được NHNN nghiên cứu, xem xét, giải quyết để đảm bảo được tính thông suốt và lành mạnh của thị trường, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng và diễn biến kinh tế thế giới còn nhiềuphức tạp.

Hoạt động quản lý thị trường kq bongdaso cần thiết phải được tổng kết, đánh giá thường xuyên đảm bảo đáp ứng được nhu cầu phát triển của thực tiễn theo hướng: Phát triển lành mạnh thị trường kq bongdaso, đảm bảo sự thông suốt trong phạm vi nền kinh tế và liên thông với thị trường quốc tế. Tuy nhiên, cần phải có lộ trình với những bước đi thận trọng, phù hợp với thực tiễn phát triển của thị trường tài chính cũng như các công cụ và hàng rào kỹ thuật. Tiếp tục xem xét hành lang pháp lý một cách chặt chẽ và đầy đủ nhưng linh hoạt liên quan đến hình thức, phạm vi, đối tượng tham gia thị trường.

Kết luận

Có thể khẳng định, thực hiện Nghị định số 24/2012/NĐ-CP, tình trạng “kq bongdaso hoá, đô la hoá” đến nay cơ bản đạt được kết quả tích cực. Mặc dù, tại một số thời điểm, giá kq bongdaso trong nước biến động mạnh theo giá kq bongdaso thế giới, nhưng khác với trước đây, những biến động này không ảnh hưởng đến công tác điều hành chính sách tiền tệ. Tỷ giá ngoại tệ trên thị trường tự do bám sát tỷ giá chính thức, nhiều thời điểm còn thấp hơn tỷ giá niêm yết của các ngân hàng thương mại. Diễn biến của thị trường kq bongdaso và thị trường ngoại tệ tự do không còn ảnh hưởng đến diễn biến tỷ giá và tình hình thị trường ngoại tệ chính thức, không gây bất ổn thị trường, nhu cầu doanh nghiệp và người dân, nhìn chung, đượcđáp ứng.

Hoạt động trên thị trường ngoại tệ chính thức ổn định, thanh khoản thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của tổ chức và cá nhân được đáp ứng đầy đủ, kịp thời. Những thành công trong quản lý thị trường kq bongdaso là bài học kinh nghiệm hữu ích trong công tác xây dựng chính sách, đó là sự kết hợp tổng thể, hài hòa giữa biện pháp kinh tế, biện pháp hành chính và công tác truyền thông để đạt mục tiêu đề ra.

Tài liệutham khảo:

1. Chính phủ (2012), Nghị định số 24/2012/NÐ-CP về việc quản lý hoạt động kinh doanh kq bongdaso;
2. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (2012), Thông tư số 16/2012/TT-NHNN, ngày 25/5/2012 hướng dẫn một số điều của Nghị định số 24/2012/NÐ-CP;
3. Tổng cục Thống kê, Chỉ số giá kq bongdaso các năm từ 2010 – 2022, https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke ;
4. Diệu Linh (2021), Hiệu quả quản lý thị trường kq bongdaso thời gian qua và một số đề xuất cho thời gian tới, https://tapchinganhang.gov.vn/hieu-qua-quan-ly-thi-truong-vang-thoi-gian-qua-va-mot-so-de-xuat-cho-thoi-gian-toi.html;
5. Nguyễn Mạnh Hùng (2014), Đầu thầu kq bongdaso miếng – một quyết định góp phần thực thi có hiệu quả chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nướcViệt Nam;
6. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (2012), Thông tư số 16/2012/TT-NHNN, ngày 25/5/2012 hướng dẫn một số điều của Nghị định số 24/2012/NÐ-CP;
7. Tổng cục Thống kê, Chỉ số giá kq bongdaso các năm từ 2010 – 2022, https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke ;
8. Nguyễn Đức Trung, Phạm Đức Anh (2018), Kết quả 5 năm triển khai chủ trương chống kq bongdaso hóa và định hướng cho bối cảnh mới, /ket-qua-5-nam-trien-khai-chu-truong-chong-vang-hoa-va-dinh-huong-cho-boi-canh-moi.html;
9. Nguyễn Đức Trung (2013), Tầm nhìn dài hạn trong quản lý hoạt động kinh doanh kq bongdaso, /tam-nhin-dai-han-trong-quan-ly-hoat-dong-kinh-doanh-vang.html;
10. Đào Xuân Tuấn (2021), Nỗ lực không ngừng của Ngân hàng Nhà nước trong công tác quản lý thị trường kq bongdaso, Tạp chí Ngân hàng số Chuyên đề đặcbiệt 2021;