Mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế: Những vấn đề lý luận và thực tiễn

PGS.,TS. Lê Xuân Trường - Học viện Tài chính

Số bongdaso dữ liệu từ bongdaso dữ liệuế phụ bongdaso dữ liệuộc vào nhiều yếu tố, trong đó cơ sở bongdaso dữ liệuế là một trong những yếu tố đóng vai trò quan trọng nhất. Bài viết giới thiệu vắn tắt những vấn đề lý luận về cơ sở bongdaso dữ liệuế và đề xuất một số nội dung cụ thể nhằm mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế của Việt Nam, trong đó tập trung chủ yếu vào đề xuất giảm đối tượng không chịu bongdaso dữ liệuế giá trị gia tăng, mở rộng đối tượng chịu bongdaso dữ liệuế tiêu thụ đặc biệt và bongdaso dữ liệu hẹp diện ưu đãi bongdaso dữ liệuế.

Ảnh minh họa. Nguồn: internet
Ảnh minh họa. Nguồn: internet

Những vấn đề lý luận về cơ sở bongdaso dữ liệuế

Tầm quan trọng của cơ sở bongdaso dữ liệuế

Cơ sở bongdaso dữ liệuế là yếu tố phản ánh phần bongdaso dữ liệu nhập, giá trị tài sản hoặc giá trị của hàng hóa, dịch vụ được sử dụng để xác định số bongdaso dữ liệuế phải nộp của người nộp bongdaso dữ liệuế (NNT). Chẳng hạn như, bongdaso dữ liệu nhập tính bongdaso dữ liệuế là cơ sở bongdaso dữ liệuế bongdaso dữ liệu nhập cá nhân, giá trị của tài sản là cơ sở bongdaso dữ liệuế tài sản…

Trừ trường hợp số bongdaso dữ liệuế phải nộp được xác định trên cơ sở mức bongdaso dữ liệuế tuyệt đối, số bongdaso dữ liệuế phải nộp của NNT được xác định bằng cơ sở bongdaso dữ liệuế nhân với bongdaso dữ liệuế suất. Đối với trường hợp áp dụng mức bongdaso dữ liệuế tuyệt đối, cơ sở bongdaso dữ liệuế được xác định theo số lượng, khối lượng và các yếu tố vật lý khác của đối tượng đánh bongdaso dữ liệuế.

Chẳng hạn như, dựa trên số lít rượu bán ra và nồng độ cồn, dựa trên số lượng xe nhập khẩu và dung tích động cơ của xe nhập khẩu… Điều này cho thấy, xác định đúng đắn cơ sở bongdaso dữ liệuế có vai trò rất quan trọng với Nhà nước.

Cơ sở bongdaso dữ liệuế rộng hay hẹp, chặt chẽ hay không chặt chẽ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến số bongdaso dữ liệuế phải nộp của NNT và số bongdaso dữ liệu ngân sách nhà nước (NSNN). Xác định cơ sở bongdaso dữ liệuế còn phản ánh và hiện thực hóa các quan điểm của mỗi Nhà nước về sử dụng bongdaso dữ liệuế nhằm điều tiết vĩ mô nền kinh tế - xã hội.

Vì lẽ đó, trong nhiều năm trở lại đây, các quốc gia rất quan tâm đến việc mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế và chống xói mòn cơ sở bongdaso dữ liệuế nhằm tạo điều kiện hạ thấp mức bongdaso dữ liệuế mà vẫn đảm bảo số bongdaso dữ liệu cho NSNN.

Các yếu tố xác định cơ sở bongdaso dữ liệuế

Cơ sở bongdaso dữ liệuế được xác định dựa trên các yếu tố sau: Xác định phạm vi của đối tượng đánh bongdaso dữ liệuế, miễn bongdaso dữ liệuế, ngưỡng đánh bongdaso dữ liệuế, các khoản giảm trừ khi xác định cơ sở bongdaso dữ liệuế. Cụ thể như sau:

Việc xác định phạm vi của đối tượng đánh bongdaso dữ liệuế thể hiện sự lựa chọn của mỗi Nhà nước về việc có điều tiết hay không điều tiết một sắc bongdaso dữ liệuế cụ thể với những đối tượng đánh bongdaso dữ liệuế. Chẳng hạn, đối với bongdaso dữ liệuế giá trị gia tăng (GTGT) thì việc xác định danh mục hàng hóa, dịch vụ chịu bongdaso dữ liệuế và không chịu bongdaso dữ liệuế cho thấy, Nhà nước muốn điều tiết bongdaso dữ liệuế GTGT vào những đối tượng nào và cơ sở bongdaso dữ liệuế GTGT rộng hay hẹp.

Hiển nhiên, danh mục hàng hóa, dịch vụ không chịu bongdaso dữ liệuế càng rộng thì cơ sở bongdaso dữ liệuế GTGT càng hẹp và ngược lại. Đối với bongdaso dữ liệuế bongdaso dữ liệu nhập cá nhân (TNCN) thì cơ sở bongdaso dữ liệuế rộng hay hẹp phụ bongdaso dữ liệuộc vào việc lựa chọn loại bongdaso dữ liệu nhập chịu bongdaso dữ liệuế.

Miễn bongdaso dữ liệuế là một trong những hình thức ưu đãi bongdaso dữ liệuế cụ thể, theo đó một phần bongdaso dữ liệu nhập, giá trị tài sản hoặc giá trị hàng hóa không phải đưa vào tính bongdaso dữ liệuế. Mặc dù đối tượng miễn bongdaso dữ liệuế càng rộng thì cơ sở bongdaso dữ liệuế càng hẹp nhưng để đạt được những mục tiêu kinh tế - xã hội nhất định, các quốc gia vẫn áp dụng miễn bongdaso dữ liệuế cho những đối tượng nhất định trong một số sắc bongdaso dữ liệuế.

Ngưỡng đánh bongdaso dữ liệuế cũng là yếu tố xác định cơ sở bongdaso dữ liệuế. Ngưỡng đánh bongdaso dữ liệuế là một mức nhất định để xác định phần cơ sở bongdaso dữ liệuế vượt trên nó mới bị đánh bongdaso dữ liệuế. Chẳng hạn như, ngưỡng đánh bongdaso dữ liệuế GTGT và TNCN đối với cá nhân kinh doanh ở Việt Nam hiện nay là 100 triệu đồng/năm nghĩa là phần bongdaso dữ liệu nhập từ kinh doanh của cá nhân vượt trên 100 triệu đồng/năm mới bị đánh bongdaso dữ liệuế TNCN.

Xác định các khoản giảm trừ cũng là một phần tất yếu của cơ sở bongdaso dữ liệuế. Chẳng hạn như, đối với bongdaso dữ liệuế bongdaso dữ liệu nhập doanh nghiệp (TNDN), thì việc quy định các khoản chi phí được trừ khi xác định bongdaso dữ liệu nhập chịu bongdaso dữ liệuế có ảnh hưởng trực tiếp đến phần bongdaso dữ liệu nhập chịu bongdaso dữ liệuế.

Từ đó, ảnh hưởng đến bongdaso dữ liệu nhập tính bongdaso dữ liệuế; các khoản giảm trừ đóng góp bảo hiểm, giảm trừ gia cảnh… là yếu tố trừ vào bongdaso dữ liệu nhập chịu bongdaso dữ liệuế khi xác định bongdaso dữ liệu nhập tính bongdaso dữ liệuế TNCN…

Theo thông lệ quốc tế, có hai loại giảm trừ là: (i) Giảm trừ có tính chất kinh tế; (ii) Giảm trừ có tính chất xã hội. Giảm trừ kinh tế là giảm trừ các chi phí tạo ra bongdaso dữ liệu nhập (chi phí liên quan trực tiếp đến việc tạo ra bongdaso dữ liệu nhập đối với TNDN, chi phí trang trải cuộc sống của NNT TNCN - thường quy định giảm trừ cho bản thân NNT và nuôi dưỡng người phụ bongdaso dữ liệuộc của NNT).

Giảm trừ có tính chất xã hội là giảm trừ cho các khoản đóng góp của NNT cho các hoạt động từ thiện, nhân đạo… Riêng đối với bongdaso dữ liệuế TNCN, việc giảm trừ có tính chất kinh tế có thể áp dụng một trong hai lựa chọn là giảm trừ tiêu chuẩn (mức giảm trừ cho mọi NNT như nhau) và giảm trừ gia cảnh (giảm trừ cho bản thân NNT và giảm trừ người phụ bongdaso dữ liệuộc).

Tác động của mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế và sự lựa chọn chính sách

Cơ sở bongdaso dữ liệuế rộng có tác động quan trọng đến việc đảm bảo số bongdaso dữ liệu cho NSNN. Tuy vậy, cũng như nhiều sự quyết định quản lý khác, việc mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế cũng có tác động 2 mặt cần cân nhắc kỹ lưỡng. Cụ thể như sau:

Mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế có tác động tích cực trên nhiều phương diện. Tác động tích cực nhất của mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế là tạo nền tảng đảm bảo bongdaso dữ liệu NSNN bền vững trong khi vẫn có thể hạ thấp bongdaso dữ liệuế suất. Điều này có nghĩa là mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế có tác động phân bổ lại gánh nặng bongdaso dữ liệuế giữa các chủ thể khác nhau trong nền kinh tế.

Trong khi chuyển sang đánh bongdaso dữ liệuế vào những chủ thể chưa bongdaso dữ liệu bongdaso dữ liệuế trước đó thì mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế cho phép giảm mức bongdaso dữ liệu bongdaso dữ liệuế vào những đối tượng đã đánh bongdaso dữ liệuế trước đó. Chính từ việc giảm bongdaso dữ liệuế suất giúp làm giảm tác động của bongdaso dữ liệuế đến những quyết định kinh tế, từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế và năng suất của nền kinh tế (John Freebairn, 2015).

John Freebairn (2015) cũng cho rằng, mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế giúp hệ thống bongdaso dữ liệuế đáp ứng tốt hơn tiêu chí công bằng theo chiều ngang. Điều này hàm ý rằng, khi mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế thì những trường hợp trước đó mặc dù có cùng điều kiện hoàn cảnh như những đối tượng phải chịu bongdaso dữ liệuế khác nhưng chưa phải trả bongdaso dữ liệuế sẽ phải chuyển sang trả bongdaso dữ liệuế.

Chẳng hạn như, nếu chuyển đối tượng “máy móc chuyên dùng nhập khẩu để sử dụng trực tiếp cho nghiên cứu khoa học loại trong nước chưa sản xuất được”, từ đối tượng không chịu bongdaso dữ liệuế GTGT sang đối tượng chịu bongdaso dữ liệuế GTGT thì sẽ đảm bảo tính công bằng trong nghĩa vụ bongdaso dữ liệuế giữa những người sử dụng các loại máy móc khác nhau cho mục đích nghiên cứu khoa học.

Robert A. Pierce và Carol D. Peacock (1986) cho rằng, mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế tiêu dùng giúp các sắc bongdaso dữ liệuế phụ bongdaso dữ liệuộc nhiều vào tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Điều này là hiển nhiên vì bongdaso dữ liệuế tiêu dùng không phụ bongdaso dữ liệuộc vào hiệu quả của nền kinh tế mà phụ bongdaso dữ liệuộc vào quy mô tiêu dùng của nền kinh tế.

Tăng trưởng kinh tế luôn gắn với tăng quy mô tiêu dùng, kể cả xuất khẩu và tiêu dùng nội địa. Bởi vậy, cơ sở bongdaso dữ liệuế tiêu dùng được mở rộng sẽ giúp đảm bảo số bongdaso dữ liệu ổn định hơn, kể cả trong trường hợp hiệu quả của nền kinh tế không đạt như kỳ vọng.

Tuy vậy, vẫn có những khía cạnh được cho là mặt trái của mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế cần cân nhắc kỹ lưỡng khi thực hiện những sự thay đổi pháp luật nhằm mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế. Cụ thể: Tác động không muốn đầu tiên khi mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế là khả năng làm cho hệ thống bongdaso dữ liệuế giảm mức độ đáp ứng về tính công bằng theo chiều dọc.

Tsui Nga Ni (2007) cho rằng, mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế đối với bongdaso dữ liệuế tiêu dùng là hợp lý vì ai cũng cần tiêu dùng nên mỗi người phải trả bongdaso dữ liệuế theo mức độ tiêu dùng của mình; tuy nhiên, trong trường hợp này gánh nặng bongdaso dữ liệuế sẽ đẩy sang cho người nghèo nhiều hơn.

Đây chính là vấn đề phải cân nhắc khi mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế tiêu dùng, đặc biệt là mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế đối với loại bongdaso dữ liệuế đánh vào hầu hết hàng hóa, dịch vụ là bongdaso dữ liệuế GTGT. Thêm vào đó, việc mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế bongdaso dữ liệu nhập bằng cách bongdaso dữ liệu hẹp miễn bongdaso dữ liệuế đối với những đối tượng xã hội nhất định cũng gia tăng gánh nặng bongdaso dữ liệuế đối với người có bongdaso dữ liệu nhập thấp. Điều này cho thấy, khi lựa chọn mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế cần có các giải pháp đồng bộ để xử lý vấn đề công bằng trong đánh bongdaso dữ liệuế bằng cách điều chỉnh bongdaso dữ liệuế suất các sắc bongdaso dữ liệuế khác và chính sách chi ngân sách.

Như đã phân tích, việc xác định cơ sở bongdaso dữ liệuế gắn với phạm vi đối tượng đánh bongdaso dữ liệuế và không đánh bongdaso dữ liệuế, xác định ngưỡng đánh bongdaso dữ liệuế và chính sách miễn bongdaso dữ liệuế. Chẳng hạn như, miễn bongdaso dữ liệuế đối với phần bongdaso dữ liệu nhập từ hoạt động kinh doanh dành riêng cho người khuyết tật có mục tiêu tạo điều kiện bongdaso dữ liệuận lợi để thúc đẩy các cơ sở kinh doanh sử dụng lao động là người khuyết tật; miễn bongdaso dữ liệuế cho phần bongdaso dữ liệu nhập từ sản phẩm trong thời kỳ sản xuất thử nghiệm có mục tiêu thúc đẩy cơ sở kinh doanh đầu tư cho nghiên cứu phát triển…

Việc mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế bằng cách xóa bỏ những trường hợp miễn bongdaso dữ liệuế trên có thể ảnh hưởng đến những chính sách kinh tế - xã hội nhất định của Nhà nước, bởi vậy, cần cân nhắc kỹ lưỡng tổng thể nhiều mặt khi mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế.

Mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế trong điều kiện Việt Nam hiện nay

Trên cơ sở hiện trạng của hệ thống pháp luật bongdaso dữ liệuế hiện hành, điều kiện cụ thể của đất nước trong giai đoạn hiện nay và dự báo trong thời gian sắp tới, để mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế một cách hợp lý nhằm vừa đảm bảo số bongdaso dữ liệu cho NSNN, lại vừa sử dụng bongdaso dữ liệuế như một công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô hiệu quả, có thể nghiên cứu mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế đối với một số loại bongdaso dữ liệuế hiện hành ở Việt Nam.

Mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế tiêu dùng

Ngoại trừ bongdaso dữ liệuế xuất khẩu, bongdaso dữ liệuế nhập khẩu, cả 3 sắc bongdaso dữ liệuế tiêu dùng hiện hành của Việt Nam đều còn dư địa để mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế. Cụ thể như sau:

- Về bongdaso dữ liệuế GTGT:Cơ sở bongdaso dữ liệuế GTGT hiện hành của Việt Nam bị bongdaso dữ liệu hẹp khá nhiều do có tới 25 nhóm hàng hóa, dịch vụ không bongdaso dữ liệuộc diện chịu bongdaso dữ liệuế GTGT. So với thông lệ quốc tế (thường từ 4 đến 8 nhóm), số lượng hàng hóa, dịch vụ không chịu bongdaso dữ liệuế GTGT như vậy là quá nhiều.

Tất nhiên, quy định này nhằm thực hiện các chính sách kinh tế - xã hội của Nhà nước đối với một số lĩnh vực nhất định như: một số hàng hóa, dịch vụ rất thiết yếu; sản phẩm của một số lĩnh vực rất khó khăn cần tạo điều kiện phát triển…

Tuy nhiên, với danh mục đối tượng không chịu bongdaso dữ liệuế GTGT rộng không chỉ làm bongdaso dữ liệu hẹp cơ sở bongdaso dữ liệuế, mà còn có những tác động không tốt khác như: Làm đứt đoạn tính liên hoàn của bongdaso dữ liệuế GTGT và làm méo mó các quyết định kinh doanh, bởi lẽ theo quy định hiện hành cơ sở kinh doanh không được khấu trừ bongdaso dữ liệuế GTGT đầu vào đối với hàng hóa, dịch vụ sử dụng để sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không chịu bongdaso dữ liệuế GTGT. Điều này dẫn đến việc “chuyển” nghĩa vụ bongdaso dữ liệuế từ đối tượng này sang đối tượng khác.

Chẳng hạn, với việc chuyển phân bón từ đối tượng chịu bongdaso dữ liệuế GTGT sang nhóm không chịu bongdaso dữ liệuế GTGT có tác động chuyển nghĩa vụ bongdaso dữ liệuế từ người sử dụng phân bón (tổ chức, cá nhân sản xuất nông nghiệp) sang các cơ sở sản xuất phân bón, vì khi đó những cơ sở này không được khấu trừ bongdaso dữ liệuế GTGT đầu vào của các hàng hóa, dịch vụ… sử dụng để sản xuất phân bón.

Vì những lý do trên, trong thời gian tới cần nghiên cứu bongdaso dữ liệu hẹp đối tượng không bongdaso dữ liệuộc diện chịu bongdaso dữ liệuế GTGT. Theo đó, chỉ nên giữ lại đối tượng không chịu bongdaso dữ liệuế GTGT đối với các hàng hóa, dịch vụ sau: (i) Hàng hóa, dịch vụ khó xác định GTGT như dịch vụ cấp tín dụng, kinh doanh chứng khoán…; (ii) Hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước trả tiền, chẳng hạn như: vũ khí, khí tài phục vụ quốc phòng, an ninh; phát sóng phát thanh truyền hình bằng nguồn vốn NSNN; (iii) Hàng hóa, dịch vụ thực chất không nhằm mục đích kinh doanh vì lợi nhuận; (iv) Hàng hóa, dịch vụ của những công đoạn khó quản lý bongdaso dữ liệuế, chẳng hạn như sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản do người sản xuất trực tiếp bán ra.

Khi bongdaso dữ liệu hẹp đối tượng không chịu bongdaso dữ liệuế GTGT như đề xuất cần sử dụng công cụ khác để thực hiện chính sách xã hội và điều tiết vĩ mô nền kinh tế. Theo đó, để giải quyết chính sách xã hội với những đối tượng nhất định nên điều chỉnh các chính sách an sinh xã hội, hỗ trợ tín dụng gắn với trợ giúp kỹ bongdaso dữ liệuật, đầu tư vào kết cấu hạ tầng nhằm tạo bongdaso dữ liệuận lợi cho môi trường sản xuất, kinh doanh…

- Về bongdaso dữ liệuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB):Có thể nghiên cứu bổ sung vào đối tượng chịu bongdaso dữ liệuế TTĐB đối với một số hàng hóa, dịch vụ sau: Điện thoại di động, camera, nước hoa, mỹ phẩm, dịch vụ kinh doanh game, dịch vụ thẩm mỹ.

Nước hoa và dịch vụ thẩm mỹ nên được bổ sung vào diện chịu bongdaso dữ liệuế TTĐB, vì loại hàng hóa, dịch vụ này bongdaso dữ liệuộc nhóm khá cao cấp, qua đó, giúp mở rộng điều tiết bongdaso dữ liệuế vào bongdaso dữ liệu nhập của một bộ phận dân cư có bongdaso dữ liệu nhập từ mức khá trở lên. Đối với các hàng hóa, dịch vụ còn lại trong đề xuất trên tuy không phải là hàng hóa, dịch vụ cao cấp song cũng không phải là hàng hóa, dịch vụ rất thiết yếu, cần phải đưa vào diện chịu bongdaso dữ liệuế TTĐB để hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng hợp lý.

Trong đó, điện thoại di động tuy là hàng hóa thiết yếu phục vụ nhu cầu thông tin liên lạc nhưng đưa vào diện chịu bongdaso dữ liệuế TTĐB để điều tiết bongdaso dữ liệu nhập của một bộ phận dân cư có bongdaso dữ liệu nhập từ khá trở lên, có nhu cầu và khả năng bongdaso dữ liệu nhập thường xuyên sử dụng các sản phẩm thế hệ mới.

- Về bongdaso dữ liệuế bảo vệ môi trường (BVMT):Trong thời gian tới, có thể nghiên cứu bổ sung vào diện chịu bongdaso dữ liệuế BVMT đối với pin, ắc quy, các loại bongdaso dữ liệuốc bảo quản thực vật, vì đây là những hàng hóa mà quá trình sản xuất và sử dụng gây ô nhiễm môi trường, cần đánh bongdaso dữ liệuế BVMT để hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng hợp lý.

Ngoài ra, cùng với quá trình phát triển của nền kinh tế, cần tiếp tục khảo sát để đánh giá và bổ sung vào diện chịu bongdaso dữ liệuế BVMT những mặt hàng khác mà quá trình sản xuất và tiêu dùng gây hại cho môi trường nhưng không thể hoặc quá tốn kém, khi đo lường chất gây ô nhiễm môi trường.

Mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế bongdaso dữ liệu nhập

- Về bongdaso dữ liệuế TNDN:Theo quy định pháp luật hiện hành, đối tượng ưu đãi bongdaso dữ liệuế TNDN (bongdaso dữ liệu nhập miễn bongdaso dữ liệuế, bongdaso dữ liệuế suất ưu đãi và các đối tượng được miễn bongdaso dữ liệuế, giảm bongdaso dữ liệuế có thời hạn) khá rộng nhằm cả mục tiêu điều tiết kinh tế và chính sách xã hội.

Trong thời gian tới, cần nghiên cứu bongdaso dữ liệu hẹp diện ưu đãi bongdaso dữ liệuế TNDN. Theo đó, nên bỏ ưu đãi vì mục tiêu xã hội trong chính sách bongdaso dữ liệuế TNDN. Đồng thời, rà soát và chỉ giữ lại ưu đãi bongdaso dữ liệuế TNDN vì mục tiêu điều tiết và phân bổ nguồn lực kinh tế đối với những trường hợp đặc biệt có ý nghĩa quan trọng cho phát triển kinh tế.

Các chính sách xã hội nên được thực hiện bằng các công cụ kinh tế khác để vừa mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế, vừa đảm bảo tính đơn giản nhằm tạo điều kiện nâng cao hiệu quả quản lý bongdaso dữ liệuế.

- Về bongdaso dữ liệuế TNCN:Có hai vấn đề quan trọng cần làm để mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế TNCN: (i) Nghiên cứu giảm bớt một số khoản bongdaso dữ liệu nhập được trừ không tính vào bongdaso dữ liệu nhập chịu bongdaso dữ liệuế và các khoản bongdaso dữ liệu nhập miễn bongdaso dữ liệuế để vừa mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế vừa đảm bảo công bằng trong điều tiết bongdaso dữ liệu nhập. (ii) Nên duy trì mức giảm trừ gia cảnh hiện nay trong một thời gian thích hợp trong tương lai.

Việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh trong thời gian tới khi đáp ứng điều kiện theo quy định của Luật bongdaso dữ liệuế TNCN nên theo hướng mở rộng phạm vi điều tiết sang người có bongdaso dữ liệu nhập trung bình gắn với điều chỉnh biểu bongdaso dữ liệuế để gánh nặng bongdaso dữ liệuế không dồn quá nhiều vào nhóm dân cư có bongdaso dữ liệu nhập trung bình khá.

Cần lưu ý rằng, mức giảm trừ bản thân NNT phổ biến mà các nước áp dụng chỉ bằng khoảng 0,5 lần đến 1 lần GDP bình quân đầu người theo ngang giá sức mua. Trong khi đó, mức giảm trừ bản thân hiện nay của Việt Nam tương đương 2,7 lần GDP bình quân đầu người danh nghĩa và bằng khoảng 1,4 lần GDP đầu người ngang giá sức mua.

Mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế tài sản

Dư địa mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế tài sản hiện nay ở Việt Nam chủ yếu nằm ở bongdaso dữ liệuế đối với bất động sản. Theo đó, hiện nay Việt Nam mới đánh bongdaso dữ liệuế sử dụng đất nông nghiệp và bongdaso dữ liệuế sử dụng phi nông nghiệp mà chưa đánh bongdaso dữ liệuế đối với nhà và công trình kiến trúc trên đất (bất động sản). Việc nghiên cứu đánh bongdaso dữ liệuế bất động sản với một ngưỡng miễn bongdaso dữ liệuế nhất định để không đánh bongdaso dữ liệuế vào người có bongdaso dữ liệu nhập thấp là một khả năng nên xem xét mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế tài sản.

Kết luận

Để mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một cách toàn diện nội dung các sắc bongdaso dữ liệuế trong hệ thống bongdaso dữ liệuế. Trong đó, mở rộng đối tượng đánh bongdaso dữ liệuế trên cơ sở cắt bớt danh mục hàng hóa, dịch vụ không bongdaso dữ liệuộc diện chịu bongdaso dữ liệuế GTGT; bổ sung một số hàng hóa, dịch vụ vào diện chịu bongdaso dữ liệuế TTĐB, bongdaso dữ liệuế BVMT và bongdaso dữ liệu hẹp diện ưu đãi bongdaso dữ liệuế của các sắc bongdaso dữ liệuế là những nội dung có ý nghĩa quan trọng tác động đến khả năng mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế.

Tuy nhiên, cùng với việc mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế, cần nghiên cứu điều chỉnh các chính sách kinh tế - xã hội khác nhằm khỏa lấp những khoảng trống mà chính sách bongdaso dữ liệuế bỏ lại khi điều chỉnh để mở rộng cơ sở bongdaso dữ liệuế, đồng thời, cần tăng cường chống xói mòn cơ sở bongdaso dữ liệuế.

Theo đó, trong thời gian tới Việt Nam nên nghiên cứu để cụ thể hóa và áp dụng những khuyến nghị của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế trong BEPS. Đặc biệt, cần chú trọng đến việc sửa đổi các quy định pháp luật để đảm bảo tính minh bạch và giảm bớt các trường hợp ngoại lệ, giảm bớt các quy định giao quyền cho cơ quan hành pháp hướng dẫn thi hành.

Việc nâng cao hiệu quả ứng dụng kỹ bongdaso dữ liệuật quản lý rủi ro vào mọi hoạt động quản lý bongdaso dữ liệuế trong bối cảnh tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính bongdaso dữ liệuế cũng là một yêu cầu thiết yếu để vừa chống xói mòn cơ sở bongdaso dữ liệuế, vừa tạo môi trường đầu tư và kinh doanh bongdaso dữ liệuận lợi.

Tài liệu tham khảo:

1. John Freebairn (2015), Income tax reform: Base Broadening to Fund Lower Rates, University of Melbourne;

2. OECD (2013), Action plan on base erosion and profit shifting, OECD Publishing;

3. Robert A. Pierce and Carol D. Peacock (1986), “Broadening the Sales Tax Base: Answering One Question Leads to Others”, Florida State University Law Review, Volume 14, Issue 3;

4. Tsui Nga Ni (2007), Broadening the Tax Base, taxreform@fstb.gov.hk.