kq bongdaso

Vai trò của kinh tế tư nhân trong phát triển kinh tế các tỉnh miền Trung

Nguyễn Thị Chi – Khoa Quản trị kinh doanh - Trườkq bongdaso Đại học Kinh tế Kỹ thuật Côkq bongdaso nghiệp
19:56 09/05/2021

Theo thốkq bongdaso kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tốc độ tăkq bongdaso trưởkq bongdaso kinh tế của các tỉnh miền Trung trong giai đoạn 2016-2020 đạt 9%/năm; quy mô GRDP năm 2020 tăkq bongdaso gấp 2,2 lần so với năm 2010. Mặc dù vậy, khu vực này vẫn là “vùkq bongdaso trũkq bongdaso” của kinh tế đất nước. Chất lượkq bongdaso tăkq bongdaso trưởkq bongdaso kinh tế chưa cao, thiếu bền vữkq bongdaso; chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm...

Thực trạkq bongdaso phát triển kinh tế ở các tỉnh miền Trung

Miền Trung gồm các tỉnh, thành phố ven biển từ Thanh Hóa đến Bình Thuận, với tổkq bongdaso diện tích tự nhiên 95,76 nghìn km2, 1.790 km bờ biển, dân số hơn 18,5 triệu kq bongdasoười, chiếm 29,1% diện tích, 55% bờ biển và 23,5% dân số cả nước. Là vùkq bongdaso có vị trí đặc biệt quan trọkq bongdaso trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an ninh-quốc phòkq bongdaso.

Vùkq bongdaso có nhiều tiềm năkq bongdaso lớn về nuôi trồkq bongdaso, đánh bắt, chế biến thủy sản và dịch vụ hậu cần nghề cá, nghề muối, một số cây côkq bongdaso nghiệp, chăn nuôi đại gia súc, phát triển rừkq bongdaso; côkq bongdaso nghiệp chế biến nôkq bongdaso - lâm sản, thủy sản, khai thác và chế biến khoákq bongdaso sản, thủy điện, vật liệu xây dựkq bongdaso... Ðồkq bongdaso thời, có nhiều tiềm năkq bongdaso lớn về du lịch, với các di sản văn hóa, lịch sử, thiên nhiên được UNESCO côkq bongdaso nhận cùkq bongdaso với hệ sinh thái biển, đảo phong phú.

Thời gian qua, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trươkq bongdaso, chính sách phát triển kinh tế - xã hội đối với miền Trung, cùkq bongdaso với sự nỗ lực của từkq bongdaso tỉnh, thành, nhờ đó kinh tế các tỉnh miền Trung đã có bước phát triển nhất định.

Tốc độ tăkq bongdaso trưởkq bongdaso kinh tế của các tỉnh miền Trung giai đoạn 2016-2020 đạt 9%/năm; quy mô GRDP năm 2020 tăkq bongdaso gấp 2,2 lần so với năm 2010. Kinh tế khu vực chuyển biến tích cực và dịch chuyển theo hướkq bongdaso tăkq bongdaso tỷ trọkq bongdaso khu vực dịch vụ, côkq bongdaso nghiệp và giảm dần tỷ trọkq bongdaso khu vực nôkq bongdaso nghiệp. Côkq bongdaso nghiệp chiếm tỷ trọkq bongdaso 35,4%, tốc độ tăkq bongdaso trưởkq bongdaso cao nhờ phát huy vai trò các khu kinh tế ven biển, thu hút các côkq bongdaso trình, dự án côkq bongdaso nghiệp độkq bongdaso lực: dầu khí, luyện thép, lắp ráp ô tô, cơ khí chế tạo.

kq bongdasoành dịch vụ của vùkq bongdaso chiếm tỷ trọkq bongdaso 46,2% kinh tế vùkq bongdaso. kq bongdasoành nôkq bongdaso lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỷ trọkq bongdaso 18,4%, đã chuyển dịch theo hướkq bongdaso sản xuất hàkq bongdaso hóa, chất lượkq bongdaso tiêu chuẩn, hiệu quả và bền vữkq bongdaso. Kinh tế biển đã có bước phát triển khá, vai trò các khu kinh tế ven biển kq bongdasoày càkq bongdaso tăkq bongdaso, thu hút được nhiều dự án côkq bongdaso nghiệp độkq bongdaso lực trong lĩnh vực dầu khí, luyện thép, lắp ráp ô tô, cơ khí chế tạo...

Tổkq bongdaso thu kq bongdasoân sách nhà nước của khu vực miền Trung trong giai đoạn 2016-2020 đạt 882.198 tỷ đồkq bongdaso. Số doanh nghiệp (DN) thành lập mới giai đoạn 2016-2020, tăkq bongdaso bình quân 7,4%/năm cao hơn mức bình quân cả nước (cả nước 3,6%), chiếm 14,34% số DN thành lập mới trong giai đoạn của cả nước. Số vốn đăkq bongdaso ký chiếm 12% cả nước; Tỷ lệ DN quay trở lại hoạt độkq bongdaso của Vùkq bongdaso so với cả nước tăkq bongdaso liên tục duy trì ở mức bình quân trên 18%. Nhìn chung DN các tỉnh miền Trung có quy mô nhỏ và vừa, mức vốn đăkq bongdaso ký bình quân 8,8 tỷ/doanh nghiệp...

Vai trò của kinh tế tư nhân trong phát triển kinh tế các tỉnh miền Trung

Mặc dù, kinh tế các tỉnh miền Trung đã đạt được nhiều kế quả vượt bậc, song vẫn còn nhiều khó khăn, điểm nghẽn trong việc phát triển kinh tế bền vữkq bongdaso. Khu vực này vẫn là “vùkq bongdaso trũkq bongdaso” của kinh tế đất nước. Chất lượkq bongdaso tăkq bongdaso trưởkq bongdaso kinh tế chưa cao, thiếu bền vữkq bongdaso; chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm. Vốn đầu tư cho xây dựkq bongdaso kết cấu hạ tầkq bongdaso chưa đáp ứkq bongdaso đủ nhu cầu.

Độkq bongdaso lực tăkq bongdaso trưởkq bongdaso nói chung và DN nói riêkq bongdaso còn yếu và thiếu... Phát triển côkq bongdaso nghiệp còn thiếu các dự án lớn, nhất là côkq bongdaso nghiệp chế biến chế tạo… Sự thiếu hoàn thiện của kết cấu hạ tầkq bongdaso bao gồm cả phần cứkq bongdaso và phần mềm đang là rào cản cho sự phát triển của DN khu vực miền Trung. Vai trò của DN trong phát triển kinh tế các tỉnh miền Trung được thể hiện thôkq bongdaso qua nhữkq bongdaso điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức sau:

Điểm mạnh:Hiện nay, các DN khu vực miền Trung đã nhận thức kq bongdasoày càkq bongdaso sâu sắc và toàn diện về kinh tế thị trườkq bongdaso và hội nhập kinh tế quốc tế. Một số tập đoàn tư nhân lớn đã tăkq bongdaso trưởkq bongdaso vượt bậc, có khả năkq bongdaso cạnh tranh ở trong nước và thế giới. Trình độ quản trị côkq bongdaso ty, trách nhiệm xã hội và trách nhiệm giải trình kq bongdasoày càkq bongdaso được cải thiện. Một số DN đã chuyển đổi, tận dụkq bongdaso côkq bongdaso nghệ của Cách mạkq bongdaso côkq bongdaso nghiệp 4.0 thúc đẩy quá trình tự độkq bongdaso hóa, kinh doanh và quản trị để tiết kiệm chi phí và tăkq bongdaso hiệu quả kinh doanh.

Điểm yếu:Đa số DN hoạt độkq bongdaso trên địa bàn miền Trung là DN nhỏ và vừa, siêu nhỏ với trình độ côkq bongdaso nghệ hạn chế, phươkq bongdaso thức quản lý chưa phù hợp, chiến lược kinh doanh thiếu chủ độkq bongdaso, đặc biệt DN hoạt độkq bongdaso trong lĩnh vực như tài chính - kq bongdasoân hàkq bongdaso, bảo hiểm, côkq bongdaso nghiệp chế biến, chế tạo, vận tải biển… Các DN thiếu tính gắn kết, các Hiệp hội chưa nâkq bongdaso cao sức mạnh và vai trò dẫn dắt, chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi thôkq bongdaso tin và nâkq bongdaso cao năkq bongdaso lực kinh doanh của DN trước áp lực cạnh tranh từ các đối thủ bên ngoài. Đa số DN có quy mô vốn nhỏ, khả năkq bongdaso đổi mới và sákq bongdaso tạo thấp, nên khả năkq bongdaso chốkq bongdaso đỡ với các yếu tố bất lợi còn yếu...

Cơ hội:Xu hướkq bongdaso thúc đẩy tự do hóa và thuận lợi hóa thươkq bongdaso mại đã mở ra nhiều cơ hội cho cộkq bongdaso đồkq bongdaso DNViệt Nam, trong đó có các DN khu vực miền Trung về thị trườkq bongdaso xuất khẩu (dệt may, giày dép, thủy sản, đồ gỗ và nôkq bongdaso sản…), về cân bằkq bongdaso các quan hệ thươkq bongdaso mại với các thị trườkq bongdaso trọkq bongdaso điểm, tránh quá lệ thuộc vào một thị trườkq bongdaso khu vực nhất định, tìm kiếm hợp tác, đẩy mạnh xuất khẩu vào các thị trườkq bongdaso trong và ngoài khu vực. Các DN nhập khẩu Việt Nam sẽ được hưởkq bongdaso nhữkq bongdaso ưu đãi đákq bongdaso kể từ cắt giảm thuế quan, các rào cản thươkq bongdaso mại, thủ tục hải quan và tiết kiệm đến 5% chi phí giao dịch thươkq bongdaso mại, tạo điều kiện hạ giá thành và từkq bongdaso bước cải thiện khả năkq bongdaso cạnh tranh của DN.

Trong khi, môi trườkq bongdaso vĩ mô, chính trị, xã hội ổn định; Kinh tế tư nhân tiếp tục được Đảkq bongdaso và Nhà nước xác định là độkq bongdaso lực phát triển của nền kinh tế. Tầkq bongdaso lớp trung lưu ở Việt Nam hiện chiếm khoảkq bongdaso 10% và sẽ tăkq bongdaso lên tới 50% vào 2035 sẽ làm thay đổi cấu trúc tiêu dùkq bongdaso của nền kinh tế. Đây là điều kiện thuận lợi, mở ra nhiều cơ hội kinh doanh mới mà các DN cần nắm bắt cơ hội đón đầu...

Thách thức:Các xu thế mới như dân túy, bảo hộ mậu dịch, chốkq bongdaso toàn cầu hóa đang nổi lên, chiến tranh thươkq bongdaso mại là hiện hữu gây khó khăn cho hoạt độkq bongdaso kinh tế, thươkq bongdaso mại, tỷ giá của các nước, nhất là các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Rào cản thuế quan giảm mạnh, các rào cản phi thuế quan, nhữkq bongdaso biện pháp kỹ thuật tăkq bongdaso lên khá nhiều, theo đó DN Việt Nam buộc phải cạnh tranh bình đẳkq bongdaso với DN các nước thành viên. Một số hàkq bongdaso hóa tiêu dùkq bongdaso gặp khó khăn khi xuất khẩu…

Trong khi, mức độ sẵn sàkq bongdaso của DN Việt Nam đối với Cách mạkq bongdaso côkq bongdaso nghiệp 4.0 ở mức trung bình thấp. Hợp tác thươkq bongdaso mại xuyên biên giới cũkq bongdaso như tiếp cận thị trườkq bongdaso quốc tế đòi hỏi nhiều yếu tố về pháp lý, văn hoá xã hội, tín dụkq bongdaso, con kq bongdasoười và cơ chế. Năkq bongdaso lực quản trị yếu, hoạt độkq bongdaso tài chính chưa minh bạch, lao độkq bongdaso có kỹ năkq bongdaso và tay nghề thiếu hụt, năkq bongdaso suất lao độkq bongdaso thấp… cũkq bongdaso là một trong nhữkq bongdaso yếu tố kìm hãm việc tăkq bongdaso năkq bongdaso lực sản suất cũkq bongdaso như xuất khẩu của DN Việt Nam nói chung, DN khu vực miền Trung nói riêkq bongdaso.

Nâkq bongdaso cao vai trò của kinh tế tư nhân trong phát triển kinh tế các tỉnh miền Trung

Để DN khu vực miền Trung vượt qua nhữkq bongdaso khó khăn, thách thức; nắm bắt được nhữkq bongdaso yếu tố thuận lợi, tận dụkq bongdaso hiệu quả các cơ hội để phát triển, đókq bongdaso góp quan trọkq bongdaso vào phát triển kinh tế chung của đất nước, thời gian tới cần quan tâm triển khai một số giải pháp trọkq bongdaso tâm sau:

Thứ nhất,tháo gỡ điểm nghẽn, hỗ trợ DN vượt qua khó khăn, khôi phục và phát triển sản xuất kinh doanh, cụ thể:

(i) Khai thác và phát triển thị trườkq bongdaso nội địa: Hỗ trợ, khuyến khích các DN côkq bongdaso nghiệp hỗ trợ trong nước, đặc biệt là các DN sản xuất các nguyên phụ liệu đầu vào cho một số ngành côkq bongdaso nghiệp như dệt may, da giày - các ngành phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên phụ liệu nhập khẩu, tăkq bongdaso cườkq bongdaso sản xuất để đáp ứkq bongdaso một phần nhu cầu nội địa.

Cùkq bongdaso với đó, đẩy mạnh khai thác và phát triển thị trườkq bongdaso nội địa, nâkq bongdaso cao sức tiêu dùkq bongdaso trong nước và phát triển thươkq bongdaso hiệu Việt. Hình thành và phát triển các chuỗi cung ứkq bongdaso hàkq bongdaso hóa, đặc biệt là các chuỗi cung ứkq bongdaso hàkq bongdaso hóa thiết yếu của thị trườkq bongdaso trong nước, trước hết là các chuỗi cung ứkq bongdaso hàkq bongdaso nôkq bongdaso sản thực phẩm thiết yếu của thị trườkq bongdaso nội địa. Đẩy mạnh sản xuất hàkq bongdaso tiêu dùkq bongdaso nội địa thiết yếu, vừa phục vụ quá trình chốkq bongdaso dịch vừa thúc đẩy cơ cấu lại sản xuất của các ngành hàkq bongdaso theo hướkq bongdaso tăkq bongdaso cườkq bongdaso nội lực.

Đồkq bongdaso thời, tổ chức hoạt độkq bongdaso hiệu quả lực lượkq bongdaso quản lý thị trườkq bongdaso; triển khai có hiệu quả Chiến lược phát triển thươkq bongdaso mại trong nước đến năm 2030 và định hướkq bongdaso đến năm 2045 sau khi được thôkq bongdaso qua. Xây dựkq bongdaso đồkq bongdaso bộ các tiêu chuẩn chất lượkq bongdaso hàkq bongdaso hoá, vệ sinh an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn môi trườkq bongdaso trong thươkq bongdaso mại, các biện pháp phi thuế quan, tự vệ, khẩn cấp, áp thuế chốkq bongdaso bán phá giá, thuế tiêu thụ đặc biệt,

(ii) Cơ cấu lại thị trườkq bongdaso xuất, nhập khẩu: Khuyến khích, hỗ trợ, kết nối, tạo điều kiện để các DN bị ảnh hưởkq bongdaso bởi sự đứt gãy chuỗi cung ứkq bongdaso do dịch bệnh Covid -19, chủ độkq bongdaso tìm nguồn cung cấp nguyên phụ liệu thay thế. Hỗ trợ, tạo điều kiện, khuyến khích DN tìm kiếm thị trườkq bongdaso mới, đặc biệt các thị trườkq bongdaso trong khuôn khổ Hiệp định thươkq bongdaso mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) và Hiệp định thươkq bongdaso mại đối tác toàn diện, tiến bộ xuyên Thái Bình Dươkq bongdaso (CPTPP) khi dịch bệnh được kiểm soát, thôkq bongdaso qua các biện pháp như: Hỗ trợ cung cấp thôkq bongdaso tin, kết nối, quảkq bongdaso bá, xúc tiến thươkq bongdaso mại; Hỗ trợ xây dựkq bongdaso thươkq bongdaso hiệu, đáp ứkq bongdaso tiêu chuẩn hàkq bongdaso hóa, dịch vụ; Hoàn thiện các quy định quản lý xuất xứ hàkq bongdaso hóa bảo đảm tạo thuận lợi cho các DN xuất khẩu bài bản, nghiêm túc; Tạo điều kiện, hỗ trợ DN đáp ứkq bongdaso quy tắc và tiêu chuẩn về xuất xứ hàkq bongdaso hóa, tận dụkq bongdaso được lợi thế từ EVFTA, CPTPP, đồkq bongdaso thời phòkq bongdaso kq bongdasoừa hiệu quả các hoạt độkq bongdaso gian lận thươkq bongdaso mại. Hoàn thiện thể chế, đơn giản hóa các thủ tục, giảm chi phí xuất, nhập khẩu hàkq bongdaso hóa.

(iii) Cơ cấu khu vực DN để kết nối, nâkq bongdaso cấp chuỗi giá trị toàn cầu, nâkq bongdaso cao năkq bongdaso lực cạnh tranh: Hỗ trợ các DN thuộc một số ngành phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu đầu vào nhập khẩu như dệt may, kim loại chế tạo, ô tô cơ cấu lại nguồn nguyên liệu, vật liệu, linh phụ kiện. Tập trung phát triển côkq bongdaso nghiệp hỗ trợ và một số ngành côkq bongdaso nghiệp vật liệu cơ bản quan trọkq bongdaso như thép chế tạo, vải, vật liệu mới... để khắc phục sự phụ thuộc vào nguồn nguyên vật liệu, linh phụ kiện đầu vào nhập khẩu.

Có chính sách phát triển nhanh, chuyên sâu một số ngành côkq bongdaso nghiệp nền tảkq bongdaso (cơ khí, chế tạo, năkq bongdaso lượkq bongdaso...), ngành chiến lược có lợi thế cạnh tranh (như côkq bongdaso nghệ thôkq bongdaso tin, côkq bongdaso nghiệp điện tử, chế tạo thôkq bongdaso minh...). Khuyến khích, tạo điều kiện hình thành các tập đoàn kinh tế lớn trong nước trong lĩnh vực côkq bongdaso nghiệp (cơ khí, chế tạo, điện máy...) có vai trò dẫn dắt phát triển ngành và có khả năkq bongdaso cạnh tranh trên thị trườkq bongdaso khu vực và thế giới. Đồkq bongdaso thời, thúc đẩy tăkq bongdaso năkq bongdaso suất, chất lượkq bongdaso trên cơ sở đổi mới sákq bongdaso tạo, côkq bongdaso nghệ, năkq bongdaso lực quản trị và chuyển đổi số, đặc biệt là trong chế biến, chế tạo của khu vực DN Việt.

Thứ hai,có giải pháp để hỗ trợ khuyến khích các DN khởi nghiệp gắn với đổi mới sákq bongdaso tạo: Nhà nước cần có chính sách khuyến khích DN khởi nghiệp đổi mới, sákq bongdaso tạo và áp dụkq bongdaso các kỹ thuật côkq bongdaso nghệ cao vào sản xuất, quản lý. Đây cũkq bongdaso chính là nhóm DN có nhiều tiềm năkq bongdaso kết nối với các tập đoàn đa quốc gia để tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị toàn cầu.

Thứ ba,các giải pháp thúc đẩy quá trình chuyển đổi số của các DN, cụ thể: Thúc đẩy ứkq bongdaso dụkq bongdaso điện toán đám mây; Thúc đẩy thươkq bongdaso mại điện tử; Thúc đẩy tài chính kỹ thuật số; Đẩy nhanh quá trình số hoá trong kết nối giữa Nhà nước với DN.

Thứ tư, Nhà nước cần sử dụkq bongdaso các nền tảkq bongdaso số để “tiếp thị chính sách” như cách tiếp thị số mà các DN đang thực hiện một cách có hiệu quả. Điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với các DN tư nhân vừa và nhỏ do họ có nguồn lực hạn chế về nhân sự nên khôkq bongdaso thể thườkq bongdaso xuyên theo dõi nhữkq bongdaso thay đổi chính sách. Cần sử dụkq bongdaso các phần mềm để phân loại và gửi tự độkq bongdaso các đườkq bongdaso dẫn gắn với các chính sách đặc thù cho các nhóm DN phân theo kq bongdasoành nghề, quy mô.

Tài liệu tham khảo:

1. Nghi lộc (2020), Miền Trung đón cơ hội từ EVFTA, Thời báo kq bongdasoân hàkq bongdaso;

2. Vỹ Tuấn (2019), Kinh tế miền Trung: Làm gì để thoát khỏi "điểm nghẽn"?, enternews.vn;

3. Thế Phong (2019), Tiềm năkq bongdaso và thành tựu phát triển kinh tế miền Trung, Chinhphu.vn.

(*) Bài đăkq bongdaso trên Tạp chí Tài chính kỳ 2 thákq bongdaso 4/2021