Tăng cường giám sát việc thực hiện Luật bongdaso nét xã hội
Theo báo cáo của Chính phủ, năm 2020, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 số người tham gia bongdaso nét xã hội (BHXH) bắt buộc bị giảm so với năm trước. Song với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc đồng bộ của các Bộ, ngành, địa phương nên kết quả phát triển đối tượng tham gia BHXH, bongdaso nét thất nghiệp (BHTN) tiếp tục giữ được đà tăng, đặc biệt phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện đã đạt 1,1 triệu người chiếm hơn 2% lực lượng lao động trong độ tuổi - vượt chỉ tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW.
Số người tham gia bảo hiểm xã hội đạt mục tiêu đề ra
Báo cáo tại phiên họp mở rộng của Thường trực Ủy ban Xã hội, thẩm tra sơ bộ Báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bongdaso nét, quản lý và sử dụng Quỹ Bảo hiểm xã hội (bongdaso nét) năm 2020 mới đây, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Nguyễn Bá Hoan cho biết: Tính đến 31/12/2020, số người tham gia bongdaso nét bắt buộc là 15.033.644 người, chiếm 31,12%, giảm 170.392 người so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, lao động tham gia trong khu vực hành chính sự nghiệp, Đảng, Đoàn thể, lực lượng vũ trang là 3.610.432 người, giảm 2,25% so với năm 2019, chiếm 24,02% số người tham gia. Lao động tham gia trong khu vực doanh nghiệp nhà nước là 918.449 người, giảm 4,63% so với năm 2019, chiếm 6,11% số người tham gia. Lao động tham gia trong khu vực FDI là 4.655.586 người, giảm 0,95% so với năm 2019, chiếm 30,97% số người tham gia. Lao động tham gia trong khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh là 5.287.046 người, tăng 1,05% so với năm 2019, chiếm 35,17% số người tham gia.
Đặc biệt, đối tượng tham gia bongdaso nét tự nguyện trong năm 2020 đạt 1,1 triệu người, chiếm hơn 2% lực lượng lao động trong độ tuổi, vượt chỉ tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW.
Theo mục tiêu của Nghị quyết số 28-NQ/TW, đến năm 2021 có 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bongdaso nét nên để phấn đấu đạt mục tiêu này, ngay từ đầu năm 2020 tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/1/2020 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội và dự toán NSNN năm 2020 đã đặt ra chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia bongdaso nét là tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bongdaso nét đạt 33,5%. Tính đến hết ngày 31/12/2020, tổng số người tham gia bongdaso nét là 16.161.789 người, đạt chỉ tiêu đặt ra của năm 2020, bằng 95,71% so với chỉ tiêu của năm 2021.
An toàn Quỹ bongdaso nét được đặt lên hàng đầu
Bên cạnh những kết quả đạt được, báo cáo của Chính phủ cũng chỉ ra những tồn đọng, hạn chế. Theo đó, không chỉ số người tham gia bongdaso nét bắt buộc, BHTN giảm mà số tiền chậm đóng bongdaso nét tiếp tục tăng so với năm 2019.
Chính vì vậy, thời gian tới, cần tiếp tục tăng cường hoạt động giám sát thực hiện Luật bongdaso nét, đặc biệt là về phát triển đối tượng tham gia bongdaso nét bắt buộc, về quản lý và sử dụng Quỹ bongdaso nét. Đồng thời, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật bongdaso nét theo định hướng cải cách chính sách bongdaso nét tại Nghị quyết số 28-NQ/TW về mở rộng đối tượng tham gia, tiến tới thực hiện bongdaso nét toàn dân; hoàn thiện các quy định về đóng - hưởng bongdaso nét; nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ; chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ bongdaso nét một lần; sửa đổi các quy định về mức đóng, căn cứ đóng bongdaso nét; nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Việc làm theo định hướng cải cách chính sách BHTN tại Nghị quyết số 28-NQ/TW nhằm phát huy đầy đủ các chức năng của BHTN, bảo đảm đây thực sự là công cụ quản lý thị trường lao động.
Cho ý kiến tại phiên thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đặng Thuần Phong đánh giá, năm 2020 và những tháng đầu 2021, các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật bongdaso nét, Luật Việc làm, Luật An toàn vệ sinh lao động đã được ban hành và bảo đảm việc triển khai đầy đủ các chế độ, chính sách.
Thường trực Ủy ban và các đại biểu cũng đánh giá cao kết quả hoạt động của cơ quan thanh tra, kiểm tra, khi đã phát hiện được một số vi phạm. Tuy nhiên, các cơ quan có liên quan cần báo cáo cụ thể hơn về tỷ lệ chấp hành kết quả thanh tra, kiểm tra, đã thu hồi được bao nhiêu, việc chấp hành của các đơn vị bị thanh tra, kiểm tra như thế nào...
Bên cạnh đó, tỷ lệ người hưởng bongdaso nét một lần so với tổng số người tham gia bongdaso nét vẫn chỉ dao động ở mức khoảng 5% trong các năm qua, nhưng ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả của công tác phát triển đối tượng. Với tốc độ, tình hình phát triển đối tượng tham gia bongdaso nét tự nguyện và thực tế đời sống, thu nhập khó khăn như hiện nay, dự báo có thể số người hưởng chế độ bongdaso nét một lần sẽ tăng cao vào các năm tiếp theo. Do đó, đề nghị bộ chủ quản cần theo dõi vấn đề này.
Làm rõ thêm các vấn đề đại biểu quan tâm tại phiên họp, Tổng Giám đốc bongdaso nét Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cho biết: Dự toán và các chỉ tiêu về bongdaso nét, BHYT năm 2020 được xây dựng vào cuối năm 2019 - thời điểm chưa có dịch Covid-19. Đến đầu năm 2020 bắt đầu xuất hiện dịch bệnh và đến giữa năm 2020 lại thiên tai nặng nề tại 10 tỉnh miền Trung. Song, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, bongdaso nét Việt Nam phối hợp chặt chẽ các Bộ, đặc biệt là Bộ LĐ-TB&XH và thống nhất không điều chỉnh chỉ tiêu. Hết năm 2020, cơ bản các chỉ tiêu đều hoàn thành theo lộ trình, từ độ bao phủ người tham gia bongdaso nét, BHYT đến công tác thu cũng như các chỉ tiêu khác.
Về độ bao phủ bongdaso nét bắt buộc tăng không nhanh như bongdaso nét tự nguyện, Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh cho biết: 7 tháng đầu năm 2021, bongdaso nét tự nguyện tăng so với cùng kỳ và tiếp tục tăng. Điều này do ngay từ khi xuất hiện dịch bệnh, bongdaso nét Việt Nam đã xác định, để hoàn thành chỉ tiêu bao phủ bongdaso nét thì phải tăng số lượng bongdaso nét tự nguyện lên. Đối với bongdaso nét bắt buộc, ngành bongdaso nét Việt Nam đã sử dụng các biện pháp quản lý như liên thông dữ liệu với cơ quan Thuế… nên đã phát hiện nhiều người chậm đóng, trốn đóng, không khai báo và đã tăng số người tham gia.
Bên cạnh đó, trong năm 2020, đã xây dựng CSDL những người chưa tham gia bongdaso nét, đặc biệt là bongdaso nét tự nguyện. “Chúng tôi đưa ra con số khoảng 16 triệu người, theo thứ tự ưu tiên”- Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh nói. Đồng thời khẳng định, bằng nhiều giải pháp tuyên truyền, trong năm 2020, người dân bắt đầu “ngấm dần” và tuyên truyền cho nhau để tham gia bongdaso nét tự nguyện…
Nhấn mạnh những khó khăn trong công tác thu, thu hồi nợ bongdaso nét, Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh cho biết, ứng dụng VssID ra đời, đã giúp người lao động tra cứu được quá trình đóng-hưởng bongdaso nét, BHYT hàng tháng của mình, từ đó có ý kiến với cơ quan bongdaso nét và người sử dụng lao động để kịp thời được đóng bongdaso nét. Tuy nhiên, đến thời điểm này, việc xử lý hình sự đối với những hành vi trốn đóng, nợ đọng bongdaso nét, BHYT vẫn còn nhiều khó khăn. Về công tác quản lý Quỹ bongdaso nét, Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh khẳng định, bongdaso nét Việt Nam đặt vấn đề an toàn Quỹ lên hàng đầu theo hướng phát triển bền vững và đảm bảo quyền lợi của người tham gia bongdaso nét, BHYT được chi trả đúng quy định.
