Kiến trúc tổng thể tạo nền tảng để chuyển sang nền tài chính số


Ngày 31/12/2020, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký ban hành Quyết định số 2366/QĐ-BTC ban hành Kiến trúc tổng thể hướng tới Bộ Tài chính số.

Quyết định này là cơ sở pháp lý quan trọng giúp nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của ngành Tài bongdaso nét và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp; đồng thời, tạo nền tảng cho ngành Tài bongdaso nét tiếp cận, nắm vai trò chủ động, kiến tạo và đi đầu trong việc chuyển đổi sang nền tài bongdaso nét số hiện đại tại Việt Nam. Bài viết giới thiệu kiến trúc tổng thể hướng tới Bộ Tài bongdaso nét số; phân tích những kết quả nổi bật của kiến trúc tổng thể hướng tới Bộ Tài bongdaso nét số, từ đó đưa ra định hướng xây dựng Bộ Tài bongdaso nét số vào năm 2025…

Tổng quan về kiến trúc tổng thể hướng tới Bộ Tài bongdaso nét số

Kiến trúc tổng thể là một bản quy hoạch tổng thể hệ sinh thái tài bongdaso nét số, định hình các nền tảng cơ bản phục vụ xây dựng bongdaso nét phủ điện tử hướng tới tài bongdaso nét số của ngành Tài bongdaso nét và đảm bảo tính linh hoạt trong thiết kế.

Kiến trúc này cho phép Bộ Tài bongdaso nét sử dụng lại các nền tảng của bongdaso nét phủ khi sẵn sàng, các tổng cục có thể quy hoạch sử dụng lại các nền tảng sẵn có của toàn Ngành để phát triển tiếp các hệ thống của đơn vị.

Kiến trúc tổng thể tạo nền tảng để chuyển bongdaso nét nền tài chính số  - Ảnh 1

Kiến trúc tổng thể hướng tới Bộ Tài bongdaso nét số được xây dựng trên cơ sở kế thừa kiến trúc bongdaso nét phủ điện tử ngành Tài bongdaso nét được ban hành tại Quyết định số 2445/QĐ-BTC ngày 28/12/2018 và tiếp thu hướng dẫn của Bộ Thông tin và Truyền thông (tại Quyết định số 2323/QĐ-BTTTT ngày 31/12/2019 ban hành khung kiến trúc bongdaso nét phủ điện tử Việt Nam, phiên bản 2.0).

Điểm khác biệt của kiến trúc tổng thể hướng tới Bộ Tài bongdaso nét số so với kiến trúc bongdaso nét phủ điện tử ngành Tài bongdaso nét trước đây là bổ sung thêm 5 mô hình tham chiếu gồm: (1) Mô hình tham chiếu nghiệp vụ; (2) Mô hình tham chiếu dữ liệu; (3) Mô hình tham chiếu ứng dụng; (4) Mô hình tham chiếu công nghệ; (5) Mô hình tham chiếu an toàn thông tin. Cụ thể:

Kiến trúc tổng thể tạo nền tảng để chuyển bongdaso nét nền tài chính số  - Ảnh 2

Một là,mô hình tham chiếu nghiệp vụ. Kiến trúc nghiệp vụ của Bộ Tài bongdaso nét được xây dựng trên 32 chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài bongdaso nét (quy định tại Nghị định số 87/2017/NĐ-CP của bongdaso nét phủ) và các nghiệp vụ thực tế đang thực hiện.

Theo đó, 32 chức năng nhiệm vụ của Bộ Tài bongdaso nét được phân tích thành 145 nhóm nghiệp vụ chuyên ngành và gom thành 7 nhóm dòng nghiệp vụ, gồm: Quản lý nghiệp vụ tài bongdaso nét nhà nước; Quản lý thị trường tài bongdaso nét; Quản lý nhà nước về thuế; Quản lý nhà nước về hải quan; Thanh tra; Nhóm nghiệp vụ khác và hoạt động nội ngành; Thông tin báo cáo ra bên ngoài.

Kiến trúc tổng thể tạo nền tảng để chuyển bongdaso nét nền tài chính số  - Ảnh 3

Thông qua việc phân tích các nhóm dòng nghiệp vụ trên chức năng, nhiệm vụ của toàn ngành Tài bongdaso nét, kiến trúc tổng thể đã thiết lập mối liên thông, liên kếtvà trao đổi thông tin giữa các đơn vị trong ngành Tài bongdaso nét và các đơn vị, bộ, ngành khác trên góc độ nghiệp vụ.

Hai là,mô hình tham chiếu dữ liệu. Mô hình kiến trúc dữ liệu (Hình 1) gồm: Dữ liệu ngành Tài bongdaso nét được phân tách làm 2 nhóm bongdaso nét: Dữ liệu dùng chung và dữ liệu chuyên ngành. Cụ thể, đối với nhóm dữ liệu dùng chung bao gồm:

- Dữ liệu dùng chung toàn Ngành là hệ thống cơ sở dữ liệu phục vụ cho toàn ngành Tài bongdaso nét của quốc gia bao gồm các thành phần bongdaso nét: Dữ liệu văn bản điều hành hoặc văn bản điện tử; Dữ liệu Danh mục dùng chung; Dữ liệu Báo cáo thống kê; Dữ liệu về doanh nghiệp; Dữ liệu về cán bộ; Dữ liệu quốc gia về tài bongdaso nét; Dữ liệu phục vụ quản lý nội ngành; Dữ liệu mở.

Kiến trúc tổng thể tạo nền tảng để chuyển bongdaso nét nền tài chính số  - Ảnh 4

- Dữ liệu dùng chung giữa các đơn vị: Bao gồm các hệ thống dữ liệu được sử dụng chung phục vụ các đơn vị trong ngành Tài bongdaso nét giúp đồng bộ dữ liệu, cũng như chia sẻ khai thác hiệu quả các dữ liệu về thu-chi ngân sách; đơn vị quan hệ về ngân sách.

Đối với nhóm dữ liệu chuyên ngành bao gồm: Dữ liệu về thuế; Dữ liệu về hải quan; Dữ liệu về quản lý nghiệp vụ tài bongdaso nét nhà nước; Dữ liệu về quản lý thị trường tài bongdaso nét; Dữ liệu quản lý nội bộ.

Kiến trúc tổng thể tạo nền tảng để chuyển bongdaso nét nền tài chính số  - Ảnh 5

Ba là,mô hình tham chiếu ứng dụng. Các ứng dụng của Bộ Tài bongdaso nét được phân tích và gom thành 33 nhóm, trong đó các ứng dụng được thiết kế để giải quyết toàn bộ các bài toán nghiệp vụ củaBộ Tài bongdaso nét.

Kiến trúc ứng dụng xây dựng theo lớp, bảo đảm khả năng phân tách giữa các tầng ứng dụng để tăng cường khả năng tái sử dụng, thích ứng, linh hoạt. Từ mô hình các ứng dụng thông tin lõi của Bộ Tài bongdaso nét sang mô hình kiến trúc theo lớp của ngành Tài bongdaso nét được thể hiện chi tiết ở Hình 2.

Bốn là,mô hình tham chiếu công nghệ. Kiến trúc kỹ thuật công nghệ được xây dựng dựa trên công nghệ điện toán đám mây, triển khai theo một trong hai mô hình đám mây riêng hoặc đám mây lai (Hình 3 và Hình 4).

Kiến trúc tổng thể tạo nền tảng để chuyển bongdaso nét nền tài chính số  - Ảnh 6

Năm là,mô hình tham chiếu an toàn bảo mật thông tin. Kiến trúc an toàn bảo mật thông tin quy định các nội dung an ninh cần xem xét áp dụng để bảo vệ thông tin và các hệ thống thông tin từ việc truy cập, sử dụng, tiết lộ, gián đoạn hoặc thay đổi trái phép (Hình 5).

Từ các mô hình kiến trúc thành phần, mô hình kiến trúc tổng thể hướng tới Bộ Tài bongdaso nét số được thiết kế tổng thể tại Hình 6.

Kết quả triển khai bongdaso nét phủ điện tử ngành Tài bongdaso nét

Sau khi Bộ Tài bongdaso nét ban hành Quyết định số 2445/ QĐ-BTC về việc ban hành Kiến trúc bongdaso nét phủ điện tử ngành Tài bongdaso nét, các đơn vị thuộc Bộ Tài bongdaso nét đã khẩn trương xây dựng kế hoạch thực hiện quyết định này và đã đạt được những kết quả tích cực.

Kiến trúc tổng thể tạo nền tảng để chuyển bongdaso nét nền tài chính số  - Ảnh 7

Theo thống kê, đến tháng 5/2021, Bộ Tài bongdaso nét đã triển khai, cung cấp 895 dịch vụ công trực tuyến, trong đó có 94 dịch vụ công trực tuyến mức độ 1; 281 dịch vụ công trực tuyến mức độ 2; 80 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 440 dịch vụ công trực tuyến mức độ 4.

Tổng số dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 của Bộ Tài bongdaso nét là 520 dịch vụ (đạt tỷ lệ 60%). Điều đáng chú ý, nhiều dịch vụ công trực tuyến quan trọng của Bộ Tài bongdaso nét đã được kết nối thành công lên Cổng Dịch vụ công Quốc gia.

Bộ Tài bongdaso nét đã xây dựng thử nghiệm hệ thống thông tin báo cáo của Bộ Tài bongdaso nét và hoàn thành kết nối với hệ thống thông tin báo cáo bongdaso nét phủ. Đến nay, Bộ Tài bongdaso nét đã hoàn thành cung cấp dữ liệu 15 chỉ tiêu kinh tế xã hội theo Quyết định số 293/QĐ-TTg ngày 24/2/2020 của Thủ tướng bongdaso nét phủ và 9/9 chỉ tiêu điều hành hằng ngày theo Công văn số 4699/VPCP-KSTT ngày 12/6/2020 của Văn phòng bongdaso nét phủ.

Một điểm nhấn khác, Bộ Tài bongdaso nét đã có 6 cơ sở dữ liệu thành phần của cơ sở dữ liệu quốc gia về tài bongdaso nét đã được hoàn thành, đi vào hoạt động và có 6 cơ sở dữ liệu thành phần đang trong quá trình hoàn thiện.

Để thực hiện kiến trúc bongdaso nét phủ điện tử tài bongdaso nét số, Bộ Tài bongdaso nét đã đề xuất mô hình tổng thể về quy hoạch hệ sinh thái công nghệ thông tin hướng tới nền tài bongdaso nét số. Tiếp đó, Bộ Tài bongdaso nét đã chuyển đổi mô hình hạ tầng máy chủ tính toán từ hệ thống cũ sang ảo hóa 100%, tiến tới xây dựng nền tảng điện toán đám mây ngành Tài bongdaso nét…

Điểm nổi bật của kiến trúc tổng thể hướng tới Bộ Tài bongdaso nét số

Kiến trúc tổng thể hướng tới Bộ Tài bongdaso nét số được ban hành phù hợp với định hướng của Bộ bongdaso nét trị, của bongdaso nét phủ và đáp ứng đầy đủ quy định của Bộ Thông tin và Truyền thông.

Ngay khi Thủ tướng bongdaso nét phủ ký ban hành Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 4/5/2017 về tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 thì Ban cán sự Đảng Bộ Tài bongdaso nét đã ban hành Nghị quyết số 02-NQ/BCSĐ ngày 9/3/2018 về triển khai ứng dụngcông nghệ của Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 trong lĩnh vực tài bongdaso nét - ngân sách, theo đó đã cụ thể hóa các yêu cầu của bongdaso nét phủ.

Tiếp đó là Quyết định số 446/QĐ-BTC ngày 30/3/2018 của Bộ Tài bongdaso nét về Kế hoạch hành động của Bộ Tài bongdaso nét thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/BCSĐ ngày 9/3/2018 về triển khai ứng dụng công nghệ của Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 trong lĩnh vực tài bongdaso nét - ngân sách, nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị trong Ngành, tổ chức thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/ BCSĐ của Ban Cán sự Đảng Bộ Tài bongdaso nét.

Triển khai thực hiện Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/3/2019 của bongdaso nét phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển bongdaso nét phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến năm 2025, ngày 21/5/2020 Bộ Tài bongdaso nét đã ban hành Quyết định số 844/QĐ-BTC về kế hoạch hành động của Bộ Tài bongdaso nét triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển bongdaso nét phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến năm 2025.

Ngày 12/6/2020, Bộ trưởng Bộ Tài bongdaso nét đã ban hành Quyết định số 843/QĐ-BTC phê duyệt Kế hoạch của Bộ Tài bongdaso nét triển khai thực hiện Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 17/4/2020 của bongdaso nét phủ ban hành Chương trình hành động của bongdaso nét phủ thực hiện Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chínhtrị về một số chủ trương, bongdaso nét sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.

Tiếp đến ngày 27/11/2020, Bộ Tài bongdaso nét đã ban hành Quyết định số 1874/QĐ-BTC về Kế hoạch hành động của Bộ Tài bongdaso nét thực hiện Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Thủ tướng bongdaso nét phủ phê duyệt Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Như vậy, đến nay, hệ thống bongdaso nét sách và kế hoạch hành động của Bộ Tài bongdaso nét về Cách mạng công nghiệp 4.0, bongdaso nét phủ điện tử và chuyển đổi số đã cơ bản đầy đủ, tạo điều kiện để triển khai thực hiện các nhiệm vụ bongdaso nét phủ, Thủ tướng bongdaso nét phủ giao cho Bộ Tài bongdaso nét.

Các văn bản này là cơ sở pháp lý quan trọng để hướng tới xây dựng Bộ Tài bongdaso nét số, đáp ứng mục tiêu phát triển bongdaso nét phủ số, kinh tế số mà bongdaso nét phủ đã đặt ra cho giai đoạn 2020-2025, tầm nhìn đến năm 2030.

Định hướng xây dựng Bộ Tài bongdaso nét số trong thời gian tới

Phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới, Bộ Tài bongdaso nét tiếp tục triển khai kiến trúc tổng thể hướng tới Bộ Tài bongdaso nét số, trong đó tập trung xây dựng và triển khai chiến lược xây dựng Bộ Tài bongdaso nét số vào năm2025 và hướng tới thiết lập hệ thống tài bongdaso nét số hóa hoàn toàn (Hình 7).

Để hiện thực mục tiêu này, Bộ Tài bongdaso nét đã xây dựng lộ trình triển khai đến năm 2025 nhằm đạt được các mục tiêu sau: (1) Thiết lập hệ sinh thái ngành Tài bongdaso nét số, trong đó bongdaso nét phủ đóng vai trò kiến tạo và kết nối với các bên thông qua việc, chia sẻ dữ liệu và các nền tảng số hóa để cho phép nhiều bên tạo ra các dịch vụ tài bongdaso nét thông minh; (2) Vai trò của công nghệ thông tin: Trở thành thành phần chiến lược của ngành Tài bongdaso nét, giúp thiết lập hệ thống dữ liệu tài bongdaso nét, mở tạo nền tảng cho hệ sinh thái số.

Đến năm 2030, định hình một ngành Tài bongdaso nét hiện đại dẫn dắt sự phát triển của kinh tế số dựa trên việc đẩy nhanh các giá trị gia tăng của dịch vụ tài bongdaso nét, chuyển đổi mô hình kinh tế bao hàm kinh tế số. Vai trò của công nghệ thông tin: Đồng nhất với các hoạt động nghiệp vụ trong môi trường số hóa hoàn toàn và tài bongdaso nét thông minh quản lý và phát triển nền kinh tế số quốc gia.

Như vậy, với định hướng chiến lược về xây dựng, phát triển bongdaso nét phủ số của bongdaso nét phủ, Thủ tướng bongdaso nét phủ; kết quả xây dựng, phát triển bongdaso nét phủ điện tử của ngành Tài bongdaso nét đạt được trong thời gian qua cho thấy, kiến trúc tổng thể đã thể hiện được định hướng, chiến lược ứng dụng công nghệ mới trong ngành Tài bongdaso nét, hướng tới thiết lập hệ thống tài bongdaso nét số hóa hoàn toàn và nền tài bongdaso nét thông minh vào năm 2030.

Tài liệu tham khảo:

1. Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ bongdaso nét trị về một số chủ trương, bongdaso nét sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0;

2. Nghị quyết số 50/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của bongdaso nét phủ thực hiện Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ bongdaso nét trị về một số chủ trương, bongdaso nét sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0;

3. Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng bongdaso nét phủ đã phê duyệt chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030;

4. Quyết định số 2289/QĐ-TTg ngày 31/12/2020 của Thủ tướng bongdaso nét phủ ban hành Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đến năm 2030;

5. Quyết định số 2445/QĐ-BTC ngày 28/12/2018 của Bộ Tài bongdaso nét ban hành Kiến trúc bongdaso nét phủ điện tử ngành Tài bongdaso nét;

6. Quyết định số 844/QĐ-BTC ngày 21/5/2019 của Bộ Tài bongdaso nét ban hành Kế hoạch hành động của Bộ Tài bongdaso nét triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển bongdaso nét phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến năm 2025.

*TS. Nguyễn Việt Hùng, ThS. Nguyễn Hồng Đoàn, KS. Lê Thành Trung- Cục Tin học và Thống kê Tài bongdaso nét (Bộ Tài bongdaso nét).

**Bài đăng trênTạp chí Tài bongdaso nét kỳ 1 tháng 6/2021.