Kiểm toán Nhà nước kiến nghị xử lý hàng nghìn tỷ đồng sai phạm tại các dự án BOT, BT
Kiểm toán Nhà nước đã tiến hành kiểm tra và chỉ ra hàng loạt sai phạm của các dự án Đầu tư-Vận hành-Chuyển giao (BOT) và Đầu tư-Chuyển giao (BT), gây thất thoát ngân sách hàng nghìn tỷ đồng.
Kết quả kiểm toán 11 bongdaso tin tức BOT năm 2019 cho thấy: Bộ Giao thông vận tải cho phép lập bongdaso tin tức BOT trước khi Chính phủ chấp thuận chủ trương bongdaso tin tức; không thực hiện quy trình lập, phê duyệt và công bố danh mục bongdaso tin tức BOT; phê duyệt bongdaso tin tức trước khi có Báo cáo đánh giá tác động môi trường; không công bố danh mục bongdaso tin tức; không tổ chức đấu thầu rộng rãi để lựa chọn nhà đầu tư và hầu hết chỉ định nhà thầu thi công; xác định sai tăng tổng mức đầu tư; thi công một số gói thầu trước khi lựa chọn nhà thầu (bongdaso tin tức cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận giai đoạn 1); công tác thu xếp vốn tín dụng của nhà đầu tư chưa đảm bảo quy định hợp đồng BOT hoặc chưa đảm bảo tiến độ thực hiện bongdaso tin tức.
Bên cạnh đó, ở một số bongdaso tin tức BOT, việc góp vốn chủ sở hữu diễn ra chậm, xác định chi phí sửa chữa, duy tu trong phương án tài chính chưa đủ cơ sở và căn cứ pháp lý; chưa cập nhật chi phí sử dụng trạm thu phí không dừng theo hướng dẫn của Bộ Giao thông vận tải và Chính phủ; sử dụng nguồn vốn thu phí BOT để hoàn vốn cho hạng mục không thuộc bongdaso tin tức; lập thiết kế - dự toán còn sai sót; tiến độ thực hiện chậm so với kế hoạch; nghiệm thu, thanh toán còn sai sót; chậm phê duyệt quyết toán theo quy định của hợp đồng BOT...
Kết quả kiểm toán kiến nghị xử lý 513,9 tỷ đồng, trong đó có bongdaso tin tức tỷ lệ xử lý lớn; giảm thời gian thu phí hoàn vốn của 7 bongdaso tin tức 56,4 năm so với phương án ban đầu.
Đối với 28 bongdaso tin tức BT tại các địa phương, Kiểm toán Nhà nước chỉ ra rằng, hầu hết các bongdaso tin tức đều chỉ định nhà đầu tư; có bongdaso tin tức chỉ định nhà đầu tư sau khi triển khai thi công bongdaso tin tức.
Các bongdaso tin tức chủ yếu do nhà đầu tư đề xuất và đưa vào danh mục đầu tư, chuyển đổi hình thức đầu tư bongdaso tin tức từ sử dụng vốn ngân sách nhà nước sang đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP); bongdaso tin tức do nhà đầu tư đề xuất không lấy ý kiến các bộ, ngành theo quy định (bongdaso tin tức Công viên hồ điều hòa Văn Miếu và bongdaso tin tức đầu tư xây dựng Nhà máy nước mặt thành phố Bắc Ninh); có bongdaso tin tức không thực hiện xây dựng và công bố danh mục bongdaso tin tức (bongdaso tin tức Xây dựng đường D3 kết nối vào cảng Sài Gòn - Hiệp Phước); có bongdaso tin tức lựa chọn nhà đầu tư hạn chế năng lực tài chính nên phải thay đổi từ hình thức thanh toán bằng đất sang bằng tiền (bongdaso tin tức xây dựng đường kết nối với cầu Phú Mỹ).
Nhiều nơi xác định tổng mức đầu tư ban đầu không chính xác (bongdaso tin tức xây dựng tuyến đường từ đê Ngọc Thụy đến khu đô thị mới Thượng Thanh, quận Long Biên giảm dự toán 69,2 tỷ đồng, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng giảm 754,3 tỷ đồng; bongdaso tin tức xây dựng đường 2,5 đoạn Đầm Hồng - Quốc lộ 1A giảm 251,4 tỷ đồng; bongdaso tin tức cải tạo và xây dựng hệ thống cống nối thông hồ Vục, hồ Đầu Băng và hồ Tư Đình, quận Long Biên giảm 26 tỷ đồng, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng giảm 59,8 tỷ đồng); bongdaso tin tức Công viên hồ điều hòa Văn Miếu (Bắc Ninh) phê duyệt bongdaso tin tức sau khi triển khai thi công và chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường.
Một số bongdaso tin tức phê duyệt điều chỉnh không đúng quy định và còn sai sót, phê duyệt diện tích và giá đất tạm tính vượt giá trị bongdaso tin tức BT; phê duyệt điều chỉnh bongdaso tin tức chưa xác định rõ nguồn vốn hợp pháp khác; ký hợp đồng BT sau khi nhà đầu tư đã thực hiện thi công và ký kết phụ lục hợp đồng bổ sung chi phí lãi vay từ thời điểm phê duyệt quyết toán bongdaso tin tức BT đến thời điểm được giao đất bongdaso tin tức đối ứng không phù hợp quy định; ký hợp đồng chưa đúng quy định, không đảm bảo nguyên tắc ngang giá; không quy định cơ cấu tỷ lệ vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư để thực hiện bongdaso tin tức đền bù giải phóng mặt bằng theo quy định làm tăng chi phí đầu tư thực hiện bongdaso tin tức BT do đơn vị đang tính chi phí lãi vay trên 100% chi phí đền bù giải phóng mặt bằng...
Điển hình là việc các ô đất sử dụng đầu tư bongdaso tin tức nhà ở thương mại phục vụ tái định cư nhưng khi ký hợp đồng BT vẫn được dự kiến để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện bongdaso tin tức đối ứng (bongdaso tin tức xây dựng tuyến đường Minh Khai - Vĩnh Tuy - Yên Duyên đoạn nối từ đường Minh Khai đến đường vành đai 2,5, Hà Nội); ký hợp đồng BT trong đó vượt diện tích thanh toán bongdaso tin tức khác 85 ha so với Báo cáo nghiên cứu khả thi (bongdaso tin tức đường Nam sông Đốc ở Cà Mau).
Tại nhiều bongdaso tin tức, việc lập và phê duyệt thiết kế Bản vẽ thi công - dự toán còn nhiều sai sót, qua kiểm toán giảm 340,398 tỷ đồng; triển khai bongdaso tin tức trước khi cấp giấy chứng nhận đầu tư; công tác quản lý chất lượng công trình còn nhiều tồn tại; hầu hết các bongdaso tin tức BT và các bongdaso tin tức đối ứng đều chậm tiến độ so với hợp đồng.
Tại các tỉnh Thanh Hóa, Hưng Yên, Vĩnh Phúc vẫn còn tình trạng phê duyệt, giao đất cho nhà đầu tư thanh toán bongdaso tin tức BT khi đã có văn bản tạm dừng của Bộ Tài chính; giao đất thanh toán cho bongdaso tin tức BT chưa phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
Hà Nội và Bắc Ninh giao đất trước khi bongdaso tin tức BT hoàn thành không đúng quy định và giao đất cho nhà đầu tư thực hiện bongdaso tin tức đối ứng không qua đấu giá theo quy định của Luật Đất đai 2013.
Tỉnh Khánh Hòa xác định đơn giá đất chưa phù hợp; Bắc Ninh, Thanh Hóa, Hà Nội xác định giá đất để giao cho nhà đầu tư tại một số bongdaso tin tức còn tồn tại, bất cập.
Kết quả kiểm toán 28 bongdaso tin tức BT kiến nghị xử lý 5.058,4 tỷ đồng, trong đó có bongdaso tin tức tỷ lệ xử lý lớn so với giá trị được kiểm toán.
