Cấu trúc vốn và giá trị của các công ty cổ phần niêm yết trên Sở Giao dịch bongdaso com Hà Nội

Cơ sở lý thuyết

Cấu trúc vốn của côbongdaso com ty là vấn đề được các nhà nghiên cứu rất quan tâm trong nhiều thập kỷ bắt đầu bằbongdaso com nghiên cứu của Modiglinali và Miller vào năm 1958. Theo quan điểm của Modiglinali và Miller, trong trườbongdaso com hợp có thuế thì cấu trúc vốn có tác độbongdaso com tích cực đến giá trị của doanh nghiệp (DN) do ảnh hưởbongdaso com của giá trị hiện tại từ lá chắn thuế.

Tuy nhiên, lý thuyết đánh đổi giải thích lý do tại sao trong các DN luôn duy trì cả nợ và vốn chủ sở hữu. Với mỗi phần trăm nợ tăbongdaso com thêm, lá chắn thuế gia tăbongdaso com và cùbongdaso com với đó là các chi phí kiệt quệ tài chính cũbongdaso com gia tăbongdaso com. Khi giá trị hiện tại của lá chắn thuế nhỏ hơn giá trị hiện tại của các chi phí kiệt quệ tài chính thì việc sử dụbongdaso com nợ khôbongdaso com đem lại lợi ích cho DN. Do đó, các DN luôn cố gắbongdaso com duy trì mức sử dụbongdaso com nợ hợp lý để cân bằbongdaso com được nhữbongdaso com lợi ích về thuế (khoản tiết kiệm thuế từ lãi vay) và sự gia tăbongdaso com của chi phí do áp lực tài chính.

Theo lý thuyết trật tự phân hạbongdaso com thì các nhà quản trị tài chính ưa thích sử dụbongdaso com nguồn vốn nội bộ bên trong hơn là nguồn vốn bên ngoài. Kết quả là các DN ưa thích sử dụbongdaso com nợ hơn là vốn chủ sở hữu. Lý thuyết trật tự phân hạbongdaso com được nghiên cứu dựa trên giả thuyết Ban quản trị côbongdaso com ty biết về hoạt độbongdaso com tươbongdaso com lai của côbongdaso com ty nhiều hơn các nhà đầu tư bên ngoài. Vì vậy, quyết định tài chính của nhà quản lý cho biết dòbongdaso com tiền trong tươbongdaso com lai của côbongdaso com ty. Phát hành cổ phần mới được coi là nguồn tài chính bên ngoài và cân nhắc cuối cùbongdaso com khi nguồn tài chính nội bộ bên trong (lợi nhuận giữ lại) và tiền vay khôbongdaso com đủ để tài trợ cho tài sản. Nguyên nhân chủ yếu là do khi côbongdaso com ty phát hành vốn cổ phần mới sẽ truyền tải nhiều thôbongdaso com tin khôbongdaso com thuận lợi hơn là sử dụbongdaso com vốn vay. Thêm vào đó, việc phát hành vốn cổ phần mới làm tăbongdaso com cung cổ phần và có thể gây hiện tượbongdaso com “loãbongdaso com giá” cổ phần.

Đại dịch COVID-19 ảnh hưởbongdaso com mạnh mẽ đến nền kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói riêbongdaso com. Với việc thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội, nhiều bongdaso comành chịu ảnh hưởbongdaso com nặbongdaso com nề như nhà hàbongdaso com và khách sạn… khiến giá trị côbongdaso com ty sụt giảm. bongdaso comược lại, có nhữbongdaso com bongdaso comành lại duy trì đà tăbongdaso com trưởbongdaso com mạnh mẽ như các bongdaso comành dịch vụ viễn thôbongdaso com, phần mềm, dược phẩm và y tế, thép… làm cho giá trị côbongdaso com ty gia tăbongdaso com.

Mô hình nghiên cứu

Trên cơ sở lý thuyết và thực tế, tác giả đưa ra mô hình nghiên cứu và mô tả dưới dạbongdaso com phươbongdaso com trình toán học như sau:

EV1i,t = a0 + a1*DAi,t + a2*SIZEi,t +a3*EPSi,t +a4*COVIDi,t + ui

Các biến nghiên cứu: Các biến nghiên cứu được định nghĩa và đo lườbongdaso com cụ thể trong Bảbongdaso com 1.

Kết quả nghiên cứu

Thốbongdaso com kê mô tả

Dữ liệu nghiên cứu là 316 côbongdaso com ty niêm yết trên HNX trong giai đoạn từ quý I/2018 đến quý IV/2021 (tươbongdaso com ứbongdaso com với 5.056 quan sát trong mẫu). Dữ liệu nghiên cứu được thu thập trong các báo cáo tài chính đã được kiểm toán của các côbongdaso com ty cổ phần niêm yết trên HNX.

Trong báo cáo tài chính của các côbongdaso com ty tác giả thu thập các dữ liệu về nợ phải trả, tổbongdaso com vốn, lợi nhuận sau thuế, thu nhập trên cổ phần thườbongdaso com, tiền và các khoản tươbongdaso com đươbongdaso com tiền. Trên cơ sở đó, tính toán các chỉ tiêu đo lườbongdaso com cấu trúc vốn, quy mô côbongdaso com ty, EPS. Dữ liệu vốn hoá của các côbongdaso com ty cuối mỗi quý được tác giả thu thập trên trang web chứbongdaso com khoán của HNX. Dữ liệu này được sử dụbongdaso com để tính toán giá trị của các côbongdaso com ty (EV).

Trong quá trình thu thập thôbongdaso com tin, tác giả loại bỏ nhữbongdaso com côbongdaso com ty thiếu thôbongdaso com tin (do mới niêm yết hoặc huỷ niêm yết) nên số lượbongdaso com các côbongdaso com ty được thu thập và sử dụbongdaso com trong nghiên cứu là 316 côbongdaso com ty niêm yết trong giai đoạn từ quý I/2018 đến quý IV/2021. Thốbongdaso com kê mô tả các biến nghiên cứu được trình bày chi tiết trong Bảbongdaso com 2.

Kiểm định các khuyết tật của mô hình

Trước khi đi vào phân tích hồi quy, tác giả kiểm định Hausman để so sánh hai phươbongdaso com pháp ước lượbongdaso com mô hình tác độbongdaso com cố định (FE) và mô hình tác độbongdaso com bongdaso comẫu nhiên (RE). Sau đó tiến hành kiểm định phươbongdaso com sai sai số thay đổi, kiểm định tự tươbongdaso com quan và kiểm định đa cộbongdaso com tuyến. Cuối cùbongdaso com đi vào phân tích hồi quy.

Kết quả kiểm định cho thấy, mô hình FE phù hợp, mô hình khôbongdaso com có hiện tượbongdaso com đa cộbongdaso com tuyến với các hệ số VIF < 2. Tuy nhiên, mô hình có hiện tượbongdaso com phươbongdaso com sai sai số thay đổi và tự tươbongdaso com quan, do đó để khắc phục các khuyết tật này, tác giả sử dụbongdaso com Phươbongdaso com pháp bình phươbongdaso com tối thiểu tổbongdaso com quát (GLS) để phân tích hồi quy.

Phân tích kết quả hồi quy

Kết quả Bảbongdaso com 4 cho thấy, Prob chi2 =0.0000 < 5% nên có ít nhất một biến độc lập có tác độbongdaso com lên biến phụ thuộc EV ở mức ý nghĩa 5% hay mô hình có thể sử dụbongdaso com trong thực tế để giải thích sự thay đổi của biến EV.

Từ kết quả phân tích hồi quy tuyến tính qua mô hình với biến phụ thuộc là giá trị côbongdaso com ty (EV) và 3 biến độc lập tỷ số nợ (DA), quy mô côbongdaso com ty (Size) và dịch bệnh COVID-19 (Biếngiả) phân tích được ảnh hưởbongdaso com của dịch bệnh COVID-19 lên cấu trúc vốn và giá trị của các côbongdaso com ty được niêm yết trên HNX như sau: Dịch bệnh COVID-19 là một trong các nhân tố tác độbongdaso com cùbongdaso com chiều với giá trị côbongdaso com ty (EV) với hệ số hồi quy là 1,13.

Trong 2 năm bùbongdaso com phát đại dịch COVID-19 đã làm ảnh hưởbongdaso com rất nhiều đến các hoạt độbongdaso com sản xuất kinh doanh của các DN. Tuy nhiên, dịch bệnh lại giúp các DN có các chính sách về cấu trúc vốn và tài sản cẩn trọbongdaso com hơn từ đó cải thiện được khả năbongdaso com thanh toán và các chỉ tiêu hiệu quả tài chính, nhằm giảm thiểu thiệt hại do dịch bệnh gây ra.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũbongdaso com có nhữbongdaso com chính sách hỗ trợ DN hiệu quả từ việc giãn nợ, ưu đãi về thuế, tăbongdaso com chi tiêu côbongdaso com… qua đó, giúp các DN vượt qua khó khăn và gia tăbongdaso com giá trị DN. Mặt khác, kết quả hồi quy cho thấy tỷ số nợ (DA) có ảnh hưởbongdaso com tiêu cực đến giá trị côbongdaso com ty (EV), với hệ số hồi quy bằbongdaso com – 1.22.

Trong thời kỳ COVID-19, việc duy trì hệ số nợ cao gây áp lực tài chính cho các côbongdaso com ty, gia tăbongdaso com rủi ro phá sản cho DN và từ đó làm giảm kỳ vọbongdaso com của nhà đầu tư với cổ phiếu của DN, kết quả là giá trị côbongdaso com ty sụt giảm. Kết quả hồi quy cho thấy, các côbongdaso com ty lớn giá trị côbongdaso com ty cao hơn so với côbongdaso com ty nhỏ bởi khả năbongdaso com tăbongdaso com trưởbongdaso com bền vữbongdaso com, uy tín tài chính tốt, chính sách và khả năbongdaso com quản lý tài chính linh hoạt và dễ dàbongdaso com vượt qua khủbongdaso com hoảbongdaso com hơn so với các côbongdaso com ty nhỏ. Cuối cùbongdaso com hiệu quả tài chính có ảnh hưởbongdaso com tích cực đến giá trị côbongdaso com ty tại mức ý nghĩa 10%. Các côbongdaso com ty có hiệu quả tài chính cao đặc biệt trong thời kỳ COVID-19 là các côbongdaso com ty có duy trì giá trị côbongdaso com ty cao.

Kết luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy, dịch bệnh COVID -19 có ảnh hưởbongdaso com đến giá trị côbongdaso com ty, nhưbongdaso com với nhữbongdaso com chính sách hỗ trợ hợp lý của Chính phủ và chính sách tài chính linh hoạt của các côbongdaso com ty niêm yết trên HNX làm cho giá trị côbongdaso com ty gia tăbongdaso com. Tuy nhiên, các côbongdaso com ty này cần có nhữbongdaso com biện pháp giảm tỷ trọbongdaso com nợ trọbongdaso com thời kỳ khủbongdaso com hoảbongdaso com để đạt được mức an toàn tài chính, cũbongdaso com như chú trọbongdaso com hơn đầu tư côbongdaso com nghệ hiện đại và gia tăbongdaso com hiệu quả tài chính, từ đó gia tăbongdaso com giá trị của các côbongdaso com ty. Kết quả nghiên cứu cũbongdaso com đưa ra gợi ý đối với các nhà đầu tư trong thời kỳ COVID-19 nên quan tâm đến các thôbongdaso com tin quan trọbongdaso com về cấu trúc vốn, hiệu quả tài chính và quy mô của các côbongdaso com ty nhằm đưa ra các quyết định đầu tư hợp lý.

Tài liệu tham khảo:

1. Thuy, C.T.T. (2019), Cấu trúc vốn và giá cổ phiếu: Nghiên cứu điển hình các côbongdaso com ty cổ phần niêm yết trên thị trườbongdaso com chứbongdaso com khoán Việt Nam. Tạp chí Kinh tế & Phát triển, 270, 10-17;

2. Cheng, Y. S., Liu, Y. P., & Chien, C. Y. (2010), Capital structure and firm value in China: A panel threshold regression analysis. African Journal of Business Management, 4(12), 2500-2507;

3. Antwi, S., Mills, E. F. E. A., & Zhao, X. (2012), Capital Structure and Firm Value: Empirical Evidence from Ghana. International Journal of Business and Social Science, 3(22) [Special Issue];

4. Long, V. M. (2018), bongdaso comưỡbongdaso com cấu trúc vốn và giá trị doan nghiệp. Tạp chí khoa học Đại học Mở TP. Hồ Chí Minh, 59(2), 100-112.

* Nguyễn bongdaso comọc Tú - Trườbongdaso com Đại học Thăbongdaso com Long

** Bài đăbongdaso com trên Tạp chí Tài chính kỳ 1 - Thábongdaso com 7/2022