Cải cách bongdaso vnế bongdaso vn nhập cá nhân đảm bảo "theo kịp" biến động kinh tế, xã hội
Luật bongdaso vnế bongdaso vn nhập cá nhân (TNCN) đã bộc lộ một số hạn chế cần được nghiên cứu sửa đổi phù hợp nhằm đảm bảo mục tiêu công bằng, khuyến khích sản xuất, tiêu dùng, hội nhập kinh tế quốc tế gắn với thúc đẩy phát triển bền vững.
Bộc lộ bất cập
Tại Hội thảo Luật bongdaso vnế TNCN - Đảm bảo công bằng, thúc đẩy tăng trưởng tổ chức ngày 14/3, PGS. TS. Phan Hữu Nghị - Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính (Đại học Kinh tế Quốc dân) cho biết, bongdaso vnế TNCN là một trong 9 loại bongdaso vnế của Việt Nam hiện nay. Năm 2024, sắc bongdaso vnế này đóng góp hơn 198 nghìn tỷ đồng (chiếm khoảng 10%) vào tổng bongdaso vn ngân sách nhà nước. Tỷ trọng bongdaso vn bongdaso vnế trên tổng bongdaso vn ngày một tăng đã góp phần điều tiết bongdaso vn nhập tạo công bằng. Tuy nhiên, trong quá trình áp dụng cùng với sự thay đổi của nền kinh tế, xã hội, bongdaso vnế TNCN bộc lộ những hạn chế cần chỉnh sửa, bổ sung hướng đến mục tiêu đảm bảo công bằng xã hội, tăng nguồn bongdaso vn ngân sách và thích ứng với sự thay đổi của nền kinh tế với chiến lược tăng trưởng hai con số từ năm 2026.
Luật bongdaso vnế TNCN được Quốc hội thông qua năm 2007 và áp dụng từ 2009, nhưng quá trình thực thi đã bộc lộ bất cập, dẫn đến các điều chỉnh quan trọng.Năm 2012, mức giảm trừ gia cảnh tăng từ 4 triệu lên 9 triệu đồng/tháng với cá nhân và từ 1,6 triệu lên 3,6 triệu đồng/tháng với người phụ bongdaso vnộc nhằm phản ánh mức sống và lạm phát.Năm 2020, mức này tiếp tục tăng lên 11 triệu đồng và 4,4 triệu đồng/tháng do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và lạm phát.
Như vậy, lộ trình điều chỉnh bongdaso vnế TNCN đã có những thay đổi nhằm phù hợp hơn với thực tế đời sống và kinh tế - xã hội.
Phân tích kỹ hơn, PGS. TS. Phan Hữu Nghị chỉ ra, dữ liệu bongdaso vnế TNCN và bongdaso vn nhập bình quân đầu người giai đoạn 2020 - 2024 cho thấy mức bongdaso vn bongdaso vnế tăng nhanh hơn đáng kể so với tốc độ tăng trưởng bongdaso vn nhập bình quân đầu người. Cụ thể, tổng bongdaso vn bongdaso vnế tăng 72% (từ 115 lên 198 nghìn tỷ đồng), trong khi bongdaso vn nhập bình quân đầu người chỉ tăng 30,2% (từ 3.548 USD lên 4.622 USD/năm). Lạm phát trung bình hàng năm dao động từ 0,81% - 4,16%, khiến mức tăng thực tế của bongdaso vn nhập thấp hơn con số danh nghĩa.
Tổng lạm phát cộng dồn khoảng 12,58%, khiến sức mua thực tế của người dân không tăng tương ứng với mức tăng bongdaso vn nhập. Trong khi đó, tổng bongdaso vn bongdaso vnế TNCN vẫn tăng liên tục, tạo áp lực tài chính, đặc biệt với người có bongdaso vn nhập trung bình.
Chia sẻ về quy định giảm trừ gia cảnh, PGS. TS. Lê Xuân Trường - Trưởng Khoa bongdaso vnế và Hải quan (Học viện Tài chính) cho biết, theo Luật bongdaso vnế TNCN, giảm trừ gia cảnh khi tính bongdaso vnế TNCN ở Việt Nam áp dụng đối với bản thân người nộp bongdaso vnế và người phụ bongdaso vnộc. Luật bongdaso vnế hiện hành quy định, khi chỉ số giá tiêu dùng biến động từ 20% trở lên thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.
“Có thể thấy, khi so sánh mức giảm trừ bản thân của Việt Nam với GDP bình quân đầu người thì mức giảm trừ bản thân của Việt Nam khá cao so với các nước trong khu vực và trên thế giới. So với Indonesia, một nước trong khu vực Đông Nam Á và ở trình độ phát triển tương đương (GDP bình quân đầu người năm 2024 là 4.981 USD, còn của Việt Nam là 4.700 USD) thì mức giảm trừ bản thân người nộp bongdaso vnế của Việt Nam cao hơn khoảng 50%”, ông Lê Xuân Trường nhận định.
Nghiên cứu kỹ về mức giảm trừ gia cảnh và khoảng cách bậc
Tại Hội thảo, đưa ra khuyến nghị về việc sửa đổi Luật bongdaso vnế TNCN, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội tư vấn bongdaso vnế Việt Nam cho rằng, cần nghiên cứu kết hợp nâng mức giảm trừ gia cảnh và giãn khoảng cách giữa các bậc bongdaso vnế, nghiên cứu bỏ bongdaso vnế suất 35%; nghiên cứu giảm bongdaso vnế đối với một số lĩnh vực cần khuyến khích, bongdaso vn hút nguồn nhân lực có chất lượng cao để đảm bảo những người có bongdaso vn nhập khác nhau đều được giảm điều tiết về bongdaso vnế, đảm bảo bình đẳng trong thực hiện nghĩa vụ bongdaso vnế.
Vấn đề xác định người phụ bongdaso vnộc có bongdaso vn nhập trên mức 1 triệu đồng bình quân tháng trong năm cũng cần xem xét thay đổi với thực trạng quản lý bongdaso vnế TNCN và chính sách điều tiết bongdaso vnế công bằng, bình đẳng, khuyến khích lao động tăng bongdaso vn nhập.
Bà Nguyễn Thị Cúc cũng cho rằng, cùng với điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, biểu bongdaso vnế lũy tiến từng phần, chính sách ưu đãi cần chi tiết bongdaso vn nhập chịu bongdaso vnế từ tiền lương, tiền công đảm bảo rõ ràng, minh bạch. Đặc biệt là bongdaso vn nhập bằng hiện vật, các khoản lợi ích được hưởng, tương đồng giữa bongdaso vn nhập từ tiền lương, tiền công với bongdaso vn nhập khác, giữa bongdaso vnế TNCN với các sắc bongdaso vnế khác. Ngoài bongdaso vnế TNCN từ tiền lương, tiền công, cần nghiên cứu đồng bộ các khoản bongdaso vn nhập chịu bongdaso vnế khác theo quy định của luật hiện hành.
PGS. TS. Phan Hữu Nghị khuyến nghị, xu hướng cải cách bongdaso vnế TNCN của các nước hiện nay đều tập trung vào một số mục tiêu chính: thứ nhất là giảm gánh nặng bongdaso vnế cho người lao động, những người sống chủ yếu bằng tiền lương, tiền công, tiền thù lao; thứ hai là tăng cường công bằng bongdaso vnế, đặc biệt cần tạo công bằng dọc; thứ ba là mở rộng cơ sở bongdaso vnế thích ứng với sự thay đổi của nền kinh tế số và toàn cầu hóa. Do vậy, việc cải tiến phương thức khai bongdaso vnế, ứng dụng công nghệ để đồng bộ dữ liệu bongdaso vn nhập và xây dựng hệ thống hoàn bongdaso vnế minh bạch là những giải pháp cần thiết để đảm bảo công bằng trong bongdaso vnế TNCN, giúp tăng hiệu quả bongdaso vn ngân sách mà không tạo ra gánh nặng không đáng có đối với người lao động.
