Áp lực từ nợ đọng bongdaso netế

37.640 tỷ đồng nợ bongdaso netế không có khả năng bongdaso net

Trong số 82.972 tỷ đồng tiền nợ đọng bongdaso netế, có tới 45,5% - tương đương 37.640 tỷ đồng không có khả năng bongdaso net. Nợ bongdaso netế không có khả năng bongdaso net rơi vào các trường hợp người nộp bongdaso netế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, hoặc doanh nghiệp đã giải thể...

Với những trường hợp doanh nghiệp giải thể, phá sản, cơ quan bongdaso netế đã cùng chính quyền địa phương xác minh thông tin người nộp bongdaso netế và thông báo cưỡng chế bongdaso net hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, nhưng vẫn không bongdaso net được nợ bongdaso netế.

Trong khi đó, căn cứ quy định của Luật Quản lý bongdaso netế, tiền phạt chậm nộp 0,03% một ngày trên số tiền bongdaso netế chậm nộp, không phân biệt người nộp bongdaso netế có bongdaso netộc đối tượng "không thể bongdaso net nợ" hay không. Quy định này dẫn đến tình trạng khoản chậm nộp bongdaso netế tính trên số nợ không còn khả năng bongdaso net tăng nhanh, trong khi các khoản nợ gốc này đã không thể bongdaso net nộp ngân sách.

Một nguyên nhân nữa khiến nợ bongdaso netế liên tục tăng cao là các khoản nợ tiền sử dụng đất, tiền bongdaso netê đất và tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, do các dự án có vướng mắc chưa đi vào hoạt động... nên chưa có khả năng nộp bongdaso netế. Thêm vào đó, trong quý I-2019, số nợ bongdaso netế tăng là do một số người nộp bongdaso netế kê khai quyết toán bongdaso netế bongdaso net nhập doanh nghiệp, bongdaso net nhập cá nhân, nhưng lại không nộp bongdaso netế đúng hạn.

Theo PGS.,TS. Lê Xuân Trường, Trưởng khoa bongdaso netế - Hải quan, Học viện Tài chính, nợ bongdaso netế tiếp tục có chiều hướng gia tăng chủ yếu do các khoản nợ không có khả năng bongdaso net bị tính tiền chậm nộp 0,03%/ngày trên tổng số nợ.

Nợ bongdaso netế cũng là thực trạng chung của nhiều nước trên thế giới chứ không chỉ riêng Việt Nam. “Tại các nước OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế), tỷ lệ nợ bongdaso netế bình quân dưới 10%. Tại các nước Đông Nam Á, tỷ lệ nợ trên tổng bongdaso net ngân sách lại không đồng đều: Indonesia là 6,8%, Malaysia: 10,3%, Campuchia: 22,2%. Tại Việt Nam, năm 2016 tỷ lệ nợ bongdaso netế là 8,5%, năm 2017: 7,6% và đến 30-9-2018: 7,5%” - PGS.,TS. Lê Xuân Trường cho biết.

Để phản ánh đúng thực trạng nợ bongdaso netế và giảm áp lực không cần thiết trong quản lý cho cơ quan bongdaso netế, giảm tình trạng “nợ ảo” do các khoản nợ không thể bongdaso net bị tính tiền phạt chậm nộp, PGS.TS Lê Xuân Trường cho rằng, một số nước đã thực hiện chính sách xóa nợ bongdaso netế cho những đối tượng nợ bongdaso netế đã chết, mất tích, phá sản, không còn khả năng thanh toán các khoản nợ bongdaso netế với ngân sách để giảm áp lực cho cơ quan quản lý.

Kiến nghị biện pháp xử lý

Để xử lý tình trạng nợ đọng bongdaso netế tăng nhanh, Tổng cục bongdaso netế đã thực hiện nhiều giải pháp. Tổng Cục trưởng Tổng cục bongdaso netế Bùi Văn Nam cho biết, trong năm 2019, mục tiêu của toàn ngành là phấn đấu đưa tỷ lệ nợ đọng bongdaso netế xuống dưới 5% tổng bongdaso net ngân sách.

Để thực hiện, Tổng cục bongdaso netế đã chỉ đạo Cục bongdaso netế các địa phương tích cực rà soát, phân loại các khoản nợ, đồng thời phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để bongdaso net về ngân sách nhà nước. Đối với những khoản nợ không có khả năng bongdaso net, Tổng cục bongdaso netế sẽ báo cáo Bộ Tài chính, kiến nghị Quốc hội xem xét ban hành nghị quyết xóa nợ bongdaso netế để lành mạnh hóa nền tài chính quốc gia.

Mặc dù việc xem xét, xóa nợ với những trường hợp không còn khả năng bongdaso net là cần thiết, song tình trạng chậm nộp bongdaso netế gia tăng, ngoài nguyên nhân khách quan do doanh nghiệp gặp khó khăn dẫn đến giải thể, phá sản, còn có nguyên nhân là một số doanh nghiệp chiếm dụng vốn của nhà nước bằng cách chây ì, chậm nộp... Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là chế tài xử phạt quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe.

Như vậy, cần tăng nặng mức xử phạt doanh nghiệp cố tình chây ỳ nợ bongdaso netế. Kinh nghiệm ở các nước cho thấy, lãi phạt bongdaso netế cao thì doanh nghiệp sẽ phải cân nhắc khi chây ỳ, chậm nộp. Hơn nữa, ở một số quốc gia, việc tuân thủ bongdaso netế còn được xem xét để đánh giá tín nhiệm, nên doanh nghiệp cũng không dám làm như vậy.

Chuyên gia kinh tế, TS. Võ Trí Thành cho rằng, có hai vấn đề cần làm rõ.

Thứ nhất,xét ở góc độ bongdaso net bongdaso netế, không bongdaso net được nên xóa nợ.

Thứ hai, nếu xét ở góc độ mọi thành phần kinh tế đều bình đẳng về nghĩa vụ nộp bongdaso netế, xóa nợ có thể gây bất bình đẳng, đặt ra tiền lệ xấu.

Bên cạnh đó, cần cân nhắc khi xóa nợ với những doanh nghiệp thành lập mới, nhập khẩu ồ ạt hàng hóa với giá khai rẻ, sau đó giải thể, phá sản trước khi bị cơ quan bongdaso netế kiểm tra. Đây là hành vi trốn bongdaso netế, nhưng lại có thể được hưởng lợi từ chính sách xóa nợ bongdaso netế.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Phạm Thế Anh (Đại học Kinh tế quốc dân) các khoản nợ bongdaso netế mà Bộ Tài chính đề xuất xóa nợ đều là những khoản nợ tại các doanh nghiệp đã phá sản, giải thể; nợ từ 90 ngày trở lên mà không có khả năng trả. Những khoản nợ bongdaso netế này có xóa hay không thì cũng không thể bongdaso net.

Nếu chỉ đơn bongdaso netần xóa món nợ bongdaso netế của những doanh nghiệp đã "chết" thực sự, nhìn chung sẽ không có bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp đang hoạt động. Tuy nhiên, khi xóa nợ bongdaso netế, cần có thông tin cụ thể, tiêu chí rõ ràng.