40 năm UNCLOS bảo vệ trật tự pháp lý trên biển
UNCLOS ngày càng thể hiện vai trò và ý nghĩa quan trọng trong duy trì hòa bình, ổn định, trật tự pháp lý trên biển, an toàn và tự do hàng hải và hàng không, và thúc đẩy phát triển bền vững biển và đại dương.
Công ước Liên Hợp Quốc về Luật bongdaso kèo nhà cái được thông qua ngày 30/4/1982 (gọi tắt là Công ước Luật bongdaso kèo nhà cái 1982). Lễ ký Công ước tổ chức tại Montego (Jamaica) ngày 10/12/1982 với 107 quốc gia tham gia ký kết, trong đó có Việt Nam. Công ước bắt đầu có hiệu lực từ ngày 16/11/1994 và trở thành một trong những văn kiện quốc tế quan trọng nhất của thế kỷ XX, tiếp sau Hiến chương Liên Hợp Quốc, với 168 quốc gia phê chuẩn tính đến thời điểm này.
Nhân dịp kỷ niệm 40 năm ra đời Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật bongdaso kèo nhà cái năm 1982 (10/12/1982-10/12/2022), Ủy ban Biên giới quốc gia phối hợp với Vụ Luật pháp và Điều ước quốc tế của Bộ Ngoại giaotổ chức “Hội thảo quốc tế Kỷ niệm 40 năm Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật bongdaso kèo nhà cái 1982”.
UNCLOS 1982 có ý nghĩa đối với tất cả các bongdaso kèo nhà cái gia
Tại hội thảo, Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh, sự ra đời của Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật bongdaso kèo nhà cái (UNCLOS) 1982 có ý nghĩa đối với tất cả các quốc gia, kể cả các quốc gia có bongdaso kèo nhà cái hay không có bongdaso kèo nhà cái, thuận lợi hay bất lợi về địa lý trong việc quản lý, sử dụng và bảo vệ, bảo tồn tài nguyên bongdaso kèo nhà cái và đại dương, bảo vệ môi trường, nghiên cứu khoa học bongdaso kèo nhà cái.
Sự ra đời của UNCLOS 1982 cũng tạo ra những quy định toàn diện và triệt để về quyền được hưởng vùng bongdaso kèo nhà cái và đặt ra các cơ sở để xác định được các vùng bongdaso kèo nhà cái và căn cứ cho các quốc gia trong việc xác lập quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với các vùng bongdaso kèo nhà cái, đồng thời qui định các cơ chế giải quyết tranh chấp bắt buộc để giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, cũng như các tranh chấp nảy sinh giữa các quốc gia liên quan đến việc giải thích và áp dụng Công ước.
Với đường biên giới bongdaso kèo nhà cái dài 3.260 km và hàng nghìn đảo lớn nhỏ, trong đó có 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, Việt Nam luôn nhận thức rõ vai trò và tầm quan trọng lớn lao của bongdaso kèo nhà cái đối với hòa bình, an ninh và phát triển của đất nước.
Việc tôn trọng, thực thi đầy đủ và có trách nhiệm các quy định của UNCLOS 1982 là hoàn toàn phù hợp và nhất quán với chủ trương của Đảng và Nhà nước ta từ trước đến nay.
”Đồng thời, thông qua việc phê chuẩn Công ước, Việt Nam biểu thị sự quyết tâm cùng cộng đồng quốc tế xây dựng một trật tự công bằng, khuyến khích sự phát triển và hợp tác trên bongdaso kèo nhà cái”, Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh.
“Điều ước quốc tế mẹ về luật bongdaso kèo nhà cái”
Công ước Liên Hợp Quốc về Luật bongdaso kèo nhà cái là một văn kiện quốc tế đa phương đồ sộ thể hiện sự thoả hiệp mang tính toàn cầu, bao quát toàn bộ các vấn đề pháp lý quan trọng nhất liên quan đến bongdaso kèo nhà cái và đại dương, bao gồm cả đáy bongdaso kèo nhà cái và lòng đất dưới đáy bongdaso kèo nhà cái, có tính đến lợi ích của tất cả các quốc gia khác nhau (gồm cả những nước có bongdaso kèo nhà cái và không có bongdaso kèo nhà cái, các nước phát triển cũng như đang phát triển).
Công ước khẳng định chủ quyền của quốc gia ven bongdaso kèo nhà cái đối với các vùng bongdaso kèo nhà cái thuộc chủ quyền và quyền tài phán quốc gia (bao gồm lãnh hải và vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, và thềm lục địa), đồng thời xác định rõ quyền và nghĩa vụ của mọi quốc gia về hợp tác, sử dụng và khai thác hợp lý các nguồn tài nguyên bongdaso kèo nhà cái, về giao thông liên lạc, nghiên cứu khoa học, bảo vệ môi trường, giải quyết hòa bình các tranh chấp về bongdaso kèo nhà cái, tuân thủ chế độ quản lý khai thác tài nguyên đối với đối với các vùng bongdaso kèo nhà cái nằm ngoài phạm vi quyền tài phán quốc gia.
Công ước không chấp nhận bảo lưu mà đòi hỏi phải tham gia “cả gói” (package deal) theo nguyên tắc “nhất trí” (consensus). Các bongdaso kèo nhà cái gia tham gia Công ước phải có trách nhiệm ràng buộc và thực hiện toàn bộ các điều khoản của Công ước.
Đại sứ Đại sứ Tommy Koh, Cựu Chủ tịch Hội nghị Liên Hợp Quốc về Luật bongdaso kèo nhà cái lần thứ ba, khẳng định UNCLOS 1982 có ý nghĩa quan trọng và giá trị bền vững đối với châu Á và thế giới. UNCLOS 1982 được công nhận trên toàn cầu là bản “Hiến pháp” của các đại dương. Công ước là điều ước quốc tế mẹ về luật bongdaso kèo nhà cái. Nhiều điều khoản của Công ước được công nhận phản ánh tập quán quốc tế và ràng buộc tất cả các quốc gia.
Theo Đại sứ Tommy Koh, bongdaso kèo nhà cái Đông được điều chỉnh bởi luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS. Đây là khuôn khổ pháp lý theo đó Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở bongdaso kèo nhà cái Đông (COC) đang được đàm phán. COC phải phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS.
Cơ sở pháp lý vững chắc để bảo vệ quyền và lợi ích của Việt Nam trên bongdaso kèo nhà cái
Ngày 23/6/1994, Việt Nam là quốc gia thứ 63 phê chuẩn Công ước. Là một quốc gia ven bongdaso kèo nhà cái, một thành viên tích cực và có trách nhiệm, Việt Nam luôn khẳng định Công ước 1982 là một trong những quy định của luật pháp quốc tê đóng vai trò then chốt trong việc quản lý, phát trển kinh tế bongdaso kèo nhà cái. quốc gia, đông thời, là cơ sở để Việt Nam giai quyết hòa bình các tranh chấp bongdaso kèo nhà cái với các quốc gia láng giềng, hướng tới việc quản trị bongdaso kèo nhà cái Đông hòa bình, bền vững.
Theo Đại sứ Nguyễn Quý Bính, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia, nguyên Vụ trưởng Luật pháp và Điều ước quốc tế, kể từ khi phê chuẩn Công ước Liên Hợp Quốc về Luật bongdaso kèo nhà cái, Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản pháp luật trong nước để cụ thể hóa các quy định của Công ước trong nhiều lĩnh vực như biên giới lãnh thổ, hàng hải thủy sản, dầu khí, bảo vệ môi trường bongdaso kèo nhà cái và hải đảo; bao gồm cả việc ban hành “Luật bongdaso kèo nhà cái Việt Nam” năm 2012.
Công ước Luật bongdaso kèo nhà cái 1982 đã trở thành cơ sở pháp lý quốc tế vững chắc, quan trọng, để bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của Việt Nam trên bongdaso kèo nhà cái.
Công ước Luật bongdaso kèo nhà cái 1982 cũng là công cụ phục vụ cho việc đảm phán phân định vùng bongdaso kèo nhà cái và thềm lục địa chống lẫn giữa Việt Nam với các nước láng giềng (bao gồm Campuchia, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Trung Quốc) và góp phần tạo dụng tạo môi trường ổn định, hòa bình, hợp tác và phát triển trong khu vực bongdaso kèo nhà cái Đông.
Năm 2009, thực hiện nghĩa vụ quy định trong Công ước, Việt Nam đã đệ trình lên “Ủy ban Ranh giới Thềm lục địa của Liên Hợp Quốc” ranh giới ngoài mở rộng của thềm lục địa Việt Nam ở khu vực phía Bắc bongdaso kèo nhà cái Đông; đồng thời Việt Nam đã cùng Malaysia đệ trình chung lên Ủy ban này ranh giới ngoài của khu vực thêm lục địa mở rộng tại phía Nam bongdaso kèo nhà cái Đông, nơi hai nước có thềm lục địa chồng lấn chưa phân định.
Theo Giáo sư, Tiến sỹ, Đại sứ Nguyễn Hồng Thao, Việt Nam được đánh giá là nước thành công nhất trong khu vực Đông Nam Á giải quyết các tranh chấp bongdaso kèo nhà cái với các công cụ đa dạng nhất, từ phân định tới các dàn xếp tạm thời. Trong quá trình thực thi UNCLOS, Việt Nam đã có những đóng góp sáng tạo, góp phần hoàn thiện các quy định của Công ước về phân định bongdaso kèo nhà cái.
Việt Nam đã áp dụng sáng tạo nguyên tắc công bằng trong phân định đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Với Thái Lan năm 1997, Vịnh Bắc Bộ với Trung bongdaso kèo nhà cái 2000, phân định thềm lục địa với Indonesia năm 2003 và các "dàn xếp tạm thời" với Malaysia, Campuchia và Trung bongdaso kèo nhà cái…
“Phân định bongdaso kèo nhà cái theo nguyên tắc công bằng được Việt Nam áp dụng một cách linh hoạt. Trong phân định Vịnh Bắc Bộ, phía Trung Quốc kiên trì để nghị lập vùng đánh cá chung đồng thời với việc phân định vịnh Bắc Bộ và nhấn mạnh nếu không thoả thuận được vấn đề này thì khó có thể giải quyết được vấn đề phân định vịnh Bắc Bộ”, Đại sứ Nguyễn Hồng Thao, thành viên Ủy ban Luật pháp quốc tế Liên Hợp Quốc (ILC) nhiệm kỳ 2017-2021 và 2023-2027 cho biết.
Tại hội thảo, các đại biểu cũng thảo luận về vai trò của UNCLOS 1982 với vấn đề bảo vệ môi trường bongdaso kèo nhà cái trên bongdaso kèo nhà cái Đông; ngư trường khai thác của ngư dân Việt Nam theo UNCLOS 1982 và vấn đề khai thác hải sản bền vững./.
