Trốn thuế thương mại điện tử: Nhận diện các hành vi và giải pháp xử lý

TS. LÝ PHƯƠNG DUYÊN - Học viện Tài chính

Trốn thuế có thể được hiểu là hành vi không hợp pháp có chủ định hoặc là hành vi liên quan trực tiếp đến việc vi phạm các quy định của luật thuế để không phải nộp thuế. Về cơ bản, các doanh nghiệp hoặc cá nhân kinh doanh thương mại điện tử cũng có các động cơ và hành vi trốn thuế tương tự như hình thức kinh doanh thương mại truyền thống.

Về cơ bản, các doanh nghiệp hoặc cá nhân kinh doanh thương mại điện tử cũng có các động cơ và hành vi trốn bongdaso com tvế tương tự như hình thức kinh doanh thương mại truyền thống. Nguồn: internet
Về cơ bản, các doanh nghiệp hoặc cá nhân kinh doanh thương mại điện tử cũng có các động cơ và hành vi trốn thuế tương tự như hình thức kinh doanh thương mại truyền thống. Nguồn: internet

Thương mại điện tử và quyền đánh thuế thương mại điện tử

Sự phát triển của công nghệ thông tin đã kéo theo sự phát triển nhanh chóng của bongdaso com tv hình thức thương mại điện tử (TMĐT). bongdaso com tv giao dịch TMĐT có thể được thực hiện giữa doanh nghiệp (DN) với DN; giữa DN với bongdaso com tv cá nhân; giữa bongdaso com tv cá nhân với nhau hoặc giữa DN với Chính phủ và giữa Chính phủ với bongdaso com tv cá nhân. Với bất kỳ giao dịch nào, nội dung chính trong kinh doanh TMĐT vẫn là hàng hóa và dịch vụ, bao gồm: tài sản hữu hình và tài sản vô hình hoặc bongdaso com tv dịch vụ…

TMĐT bỏ qua và thậm chí phá hủy mọi khái niệm về biên giới. Vì vậy, việc đánh thuế đối với TMĐT phải tuân thủ theo bongdaso com tv nguyên tắc thuế quốc tế mà cơ bản nhất là bongdaso com tv nguyên tắc nguồn phát sinh thu nhập hoặc cư trú và nguyên tắc điểm đến hoặc xuất xứ. Nguyên tắc nguồn phát sinh thu nhập, thường áp dụng khi xác định nghĩa vụ thuế thu nhập, quy định thu nhập phát sinh ở nước nào sẽ phải nộp thuế ở nước đó. Ngược lại, nếu theo nguyên tắc cư trú - một tổ chức/cá nhân được coi là cư trú ở nước nào thì sẽ phải nộp thuế tại nước đó dựa trên thu nhập phát sinh trên toàn cầu. Đồng thời, với bongdaso com tv hình thức thuế gián thu (giá trị gia tăng, thuế hàng hóa đặc biệt, thuế nhập khẩu) – nguyên tắc điểm đến là cơ sở để một quốc gia thực hiện quyền thu thuế của mình. Nguyên tắc điểm đến quy định hàng hóa được tiêu dùng ở đâu thì được đánh thuế ở đó, ngược lại, trong nguyên tắc xuất xứ, hàng hóa sẽ bị đánh thuế tại nơi mà nó được sản xuất.

Với bongdaso com tv nguyên tắc đánh thuế nêu trên và theo quy định của pháp luật thuế Việt Nam, cá nhân hoặc DN kinh doanh TMĐT sẽ phải nộp thuế thu nhập (đối với phần thu nhập phát sinh tại Việt Nam – nếu không cư trú, hoặc thu nhập phát sinh toàn cầu nếu là cá nhân cư trú) và người tiêu dùng sẽ phải nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu (nếu có) đối với hàng hóa tiêu dùng. Việc kê khai và nộp bongdaso com tv loại thuế gián thu sẽ do cá nhân người nhập khẩu thực hiện (nếu là hàng hóa nhập khẩu) hoặc người bán hàng thực hiện trong trường hợp DN/cá nhân bán hàng trong nước.

Đối với quyền đánh thuế trong TMĐT, theo tính chất kỹ thuật của internet, rất khó xác định chính xác địa điểm kinh doanh mà bongdaso com tv DN kinh doanh TMĐT sử dụng. Ngoài ra, do việc thành lập và chuyển nhượng DN được thực hiện rất dễ dàng trong TMĐT, cơ quan thuế gặp nhiều khó khăn trong việc xác định danh tính và nước cư trú của người nộp thuế.

Bên cạnh bongdaso com tv vấn đề trên, với bongdaso com tv giao dịch hàng hóa hữu hình trong TMĐT quốc tế do vẫn phải được thực hiện thông qua cơ quan hải quan nên việc thu thuế nhập khẩu hay GTGT là khá dễ dàng và có thể kiểm soát được. Tuy nhiên, trong trường hợp xuất, nhập khẩu bongdaso com tv hàng hóa dịch vụ trực tuyến mà không thông qua sự kiểm tra, kiểm soát của cơ quan hải quan (như phim ảnh, bài hát, bongdaso com tv phần mềm…), cơ quan thuế sẽ rất khó phát hiện nguồn phát sinh thu nhập và gây ra xung đột lợi ích giữa bongdaso com tv nước chịu tác động trong việc thực hiện quyền đánh thuế.

bongdaso com tv hình thức kinh doanh thương mại điện tử và hành vi trốn thuế phổ biến

bongdaso com tv hình thức kinh doanh thương mại điện tử phổ biến ở Việt Nam

- Bán lẻ hàng hóa qua hệ thống cửa hàng trực tuyến: Với hình thức này, người mua truy cập vào trang chủ mua bán tìm kiếm hàng hoá sau đó gửi thư điện tử (mail) để đặt hàng. Sau khi nhận được thư đặt hàng, bên bán sẽ kiểm tra yêu cầu xác nhận việc mua hàng và thoả thuận phương thức thanh toán. Khi yêu cầu thanh toán được chấp nhận, người bán sẽ chuyển hàng cho người mua. Việc thanh toán có thể bằng phương thức trả tiền mặt hoặc chuyển khoản qua ngân hàng.

- Kinh doanh sàn giao dịch TMĐT theo hình thức mua theo nhóm: Trong hình thức này, DN kinh doanh sàn giao dịch TMĐT đóng vai trò trung gian, là nơi kết nối giữa DN bán hàng, cung cấp dịch vụ và người mua hàng thông qua việc đăng tải sản phẩm lên sàn giao dịch TMĐT. Khách hàng có thể nhận hàng tại DN trung gian hoặc DN bán sản phẩm.

- Quảng cáo trực tuyến, qua bongdaso com tv banner đính trên trang điện tử (website): Hình thức quảng cáo qua banner là loại hình kinh doanh TMĐT mà bên sử dụng dịch vụ quảng cáo trả phí để đặt bongdaso com tv banner quảng cáo sản phẩm trên trang web của bên cung cấp dịch vụ quảng cáo (ví dụ: quảng cáo trên bongdaso com tv trang báo điện tử). Với những hình thức quảng cáo này, thu nhập phát sinh ở Việt Nam nhưng nhà cung cấp có thể ở ngoài Việt Nam, vì vậy, việc kê khai, nộp thuế tuân thủ theo quy định về thuế nhà thầu.

Bán gian hàng trực tuyến theo mô hình đa cấp: Hình thức này, công ty sẽ cấp một tài khoản cho thành viên trên website của công ty, mỗi thành viên có thể mua bán trong gian hàng ảo đó. Theo quy định của Pháp luật thuế GTGT, TNDN, bongdaso com tv DN kinh doanh theo mô hình này phải thực hiện kê khai, nộp thuế GTGT và TNDN đối với doanh thu thu được từ bán gian hàng ảo. bongdaso com tv cá nhân mua gian hàng ảo cũng phải kê khai, nộp thuế GTGT và TNCN khi phát sinh doanh thu bán hàng.

- Trò chơi trực tuyến/bongdaso com tv sản phẩm trực tuyến: Với bongdaso com tv trò chơi trực tuyến, người chơi phải đăng ký thành viên (mất phí hoặc miễn phí ban đầu), mua đồ, nâng cấp vật dụng sử dụng trong trò chơi thông qua việc nạp tiền thật (bằng thẻ cào điện thoại) để mua tiền ảo, và sử dụng tiền ảo để nâng cấp, mua bán. Ngoài ra, người chơi có thể thực hiện bongdaso com tv giao dịch bán tài sản ảo kiếm được trong game cho người chơi khác để thu tiền thật. Nhà cung cấp bongdaso com tv trò chơi có thể là một DN sản xuất phần mềm hoặc cá nhân. Thu nhập phát sinh thông qua việc thu phí thành viên và bán bongdaso com tv tài sản hoặc do cá nhân là người chơi mua bán tài sản ảo kiếm được trong trò chơi cho người khác là đối tượng chịu thuế GTGT, TNDN, TNCN. Việc kinh doanh bongdaso com tv sản phẩm trực tuyến như phim, bài hát, sách trực tuyến… cũng phát sinh thu nhập. Tuy nhiên, đây là thu nhập từ tiền bản quyền hay thu nhập từ kinh doanh bongdaso com tv sản phẩm số hóa cũng là một vấn đề cần cân nhắc.

- Đấu giá trực tuyến: Người tham gia mua bán và đấu giá phải thực hiện đăng ký làm thành viên và được quyền trưng bày dữ liệu về hàng hoá lên trang đấu giá trực tuyến. Thực chất, hoạt động đấu giá trực tuyến là hình thức bán hàng qua mạng, do vậy, thu nhập phát sinh thông qua việc thu phí thành viên và thu nhập từ việc bán hàng đều là đối tượng chịu thuế GTGT, TNDN và TNCN.

bongdaso com tv hành vi trốn thuế trong thương mại điện tử

Với bản chất của TMĐT là không có trụ sở giao dịch, không thực hiện giao dịch trên giấy và một số hàng hóa thực hiện trao đổi trong giao dịch là bongdaso com tv hàng hóa vô hình (như bongdaso com tv sản phẩm số), nên bongdaso com tv giao dịch trong TMĐT là rất khó kiểm soát, vì vậy, bongdaso com tv hành vi trốn thuế xảy ra thường xuyên và phổ biến hơn. Có hai nhóm hành vi trốn thuế TMĐT phổ biến, đó là:

Thứ nhất,không đăng ký kinh doanh/đăng ký nộp thuế. Theo quy định, công ty có cơ sở thường trú tại Viêt Nam phải đăng ký kinh doanh, đăng ký nộp thuế như công ty thường trú tại Việt Nam. Tuy nhiên, TMĐT không đòi hỏi phải thành lập bất kỳ cơ sở kinh doanh nào để thực hiện bongdaso com tv hoạt động kinh doanh, giao dịch mà tất cả bongdaso com tv bước giao dịch, ký hợp đồng, giao hàng, chuyển tiền… đều được thực hiện và xử lý thông qua hệ thống máy tính. Bên cạnh đó, việc xác định một DN/cá nhân có phải là thường trú tại Việt Nam hay không là hết sức khó khăn. Vì vậy, bongdaso com tv công ty kinh doanh TMĐT dễ dàng phớt lờ cơ quan thuế, không thực hiện đăng ký kinh doanh cũng như đăng ký thuế. Tình trạng này cũng phổ biến với bongdaso com tv cá nhân kinh doanh, bán hàng qua mạng.

Thứ hai,không kê khai hoặc kê khai thấp giá trị giao dịch/thu nhập để trốn thuế. Đây là hành vi trốn thuế phổ biến và khó kiểm soát nhất trong kinh doanh TMĐT. Với mỗi hình thức kinh doanh TMĐT khác nhau sẽ phát sinh bongdaso com tv hành vi trốn thuế khác nhau. Một số hành vi trốn thuế TMĐT chủ yếu như sau:

- Đối với bongdaso com tv hình thức bán hàng trực tuyến, trong trường hợp người mua là DN, do tính chất bongdaso com tv giao dịch trong TMĐT đều thực hiện qua mạng, ít bongdaso com tv bằng chứng để đối chiếu nên người bán thường kê khai với giá trị thấp để trốn thuế GTGT và thuế TNDN. Trong trường hợp người mua hàng là cá nhân thì người bán thậm chí có thể không xuất hóa đơn, không kê khai đối với hàng hóa xuất bán.

- Đối với loại hình quảng cáo trực tuyến bằng công cụ của Google, Yahoo..., DN không kê khai đủ doanh thu hoặc kê khai doanh thu sai thuế suất thuế GTGT, không kê khai thuế nhà thầu đối với số tiền dịch vụ của bongdaso com tv Công ty đa quốc gia như Google...phát sinh dịch vụ tại Việt Nam.

- Đối với loại hình kinh doanh thẻ điện thoại hoặc thẻ trò chơi trên mạng (game online) có bongdaso com tv hành vi như chiết khấu thanh toán cho khách hàng không đúng đối tượng, thường xuất toàn bộ hóa đơn cho khách lẻ với tỷ lệ chiết khấu cao nhưng thực tế mua bán thông qua rất nhiều đại lý (là bongdaso com tv cá nhân hoặc DN) để giảm doanh thu, thu nhập, đồng thời, không kê khai thuế khấu trừ thuế TNCN đối với bongdaso com tv cá nhân không kinh doanh.

- Đối với hình thức bán sản phẩm trực tuyến (như phim ảnh, bài hát, phần mềm…): không kê khai hoặc kê khai rất thấp thu nhập nhận được.

Giải pháp xử lý bongdaso com tv hành vi trốn thuế thương mại điện tử

bongdaso com tv hành vi trốn thuế trong kinh doanh TMĐT hay thương mại truyền thống đều chịu sự điều chỉnh của pháp luật về thuế chung. Vì vậy, việc xử phạt đối với bongdaso com tv hành vi trốn thuế cũng được quy định chung, tùy thuộc vào tính chất và mức độ nghiêm trọng của hành vi đó. Tuy nhiên, việc phát hiện và có bằng chứng để buộc tội bongdaso com tv hành vi trốn thuế trong kinh doanh TMĐT là một vấn đề hết sức khó khăn, phức tạp. Để hạn chế tình trạng này cần tập trung vào một số vấn đề sau:

Đối với việc không đăng ký kinh doanh/đăng ký nộp thuế

Trước hết, để xác định bongdaso com tv DN/cá nhân có kinh doanh TMĐT, cơ quan thuế cần lập ra một đội giám sát, định kỳ rà soát bongdaso com tv website. Dựa trên thông tin liên lạc trên website, nếu cán bộ thuế phát hiện DN/cá nhân tiến hành hoạt động kinh doanh mà không đăng ký, cán bộ thuế sẽ gửi công văn hoặc cử đội kiểm tra thuế đến địa chỉ DN để nhắc nhở, yêu cầu thực hiện nghĩa vụ đăng ký kinh doanh. Nếu DN vẫn tiếp tục vi phạm nghĩa vụ đăng ký kinh doanh, cán bộ thuế sẽ tiến hành bongdaso com tv bước tiếp theo bao gồm cả việc khởi tố. Trong trường hợp không có bongdaso com tv thông tin liên lạc sẵn có trên website, cán bộ thuế sẽ tiến hành thu thập thông tin thông qua bongdaso com tv cách sau:

+ Gửi thông báo tới ngân hàng có liên quan, nếu thông tin về số tài khoản ngân hàng của cá nhân/DN thể hiện trên website;

+ Tìm kiếm địa chỉ của đối tượng liên lạc trên tên miền thông qua website kiểm tra tên miền;

+ Yêu cầu bongdaso com tv ngân hàng cung cấp bongdaso com tv số tài khoản được sử dụng để thanh toán bongdaso com tv giao dịch TMĐT nhằm nhận diện bongdaso com tv nhà cung cấp dịch vụ TMĐT;

+ Thử thực hiện mua sắm để nhận email từ người bán để nhận diện;

Bên cạnh đó, cần phải có quy định yêu cầu DN khi muốn mở tài khoản tại ngân hàng phải nộp một bản sao giấy đăng ký kinh doanh nhằm phục vụ cho việc xác minh thông tin. bongdaso com tv quy định này đã giúp nâng cao tính tuân thủ trong đăng ký kinh doanh của bongdaso com tv cá nhân kinh doanh không phải là pháp nhân.

Đối với bongdaso com tv hành vi không khai báo hoặc khai báo sai giá trị giao dịch/thu nhập nhận được từ bongdaso com tv giao dịch thương mại điện tử

Thứ nhất:cơ quan thuế cần thu thập dữ liệu, lập kho dữ liệu và phân tích bongdaso com tv hành vi trốn thuế phổ biến trong kinh doanh TMĐT để dễ dàng trong việc nhận diện.

Trong một thị trường có tốc độ thay đổi nhanh chóng như TMĐT với những cơ chế tránh thuế đang ngày càng trở nên tinh vi như hiện nay, cần phải xây dựng hệ thống phân tích và giám sát, thu thập thông tin về xu hướng phát triển TMĐT cũng như bongdaso com tv nguồn thu từ hoạt động này từ bongdaso com tv cơ quan liên quan. Có thể kiểm tra khối lượng giao dịch TMĐT bằng việc thu thập bongdaso com tv thống kê về TMĐT và bongdaso com tv gian hàng trực tuyến.

Bằng việc thường xuyên tìm kiếm bongdaso com tv website, thu thập và phân tích dữ liệu thuế như ngày giao dịch, đại lý giao dịch, thông tin chi tiết về giao dịch từ bongdaso com tv tổ chức thanh toán, bongdaso com tv nhà quản lý sàn giao dịch TMĐT, cơ quan thuế sẽ phát hiện ra bongdaso com tv loại giao dịch, bongdaso com tv phương thức thanh toán và dự tính được số lượng người truy cập vào bongdaso com tv địa chỉ website thông qua việc sử dụng bongdaso com tv công cụ phân tích, xếp hạng để phát hiện ra bongdaso com tv nghi vấn trốn thuế. Bên cạnh việc tìm kiếm thông tin từ chính bongdaso com tv website của DN, cơ quan thuế có thể tập trung thu thập và sử dụng dữ liệu từ bongdaso com tv công ty giao hàng và bongdaso com tv đại lý quảng cáo để phát hiện ra với bongdaso com tv loại giao dịch mới, bongdaso com tv giao dịch phổ biến, có giá trị lớn.

Ngoài việc tìm kiếm, thống kê trên bongdaso com tv tài liệu có sẵn, ngành Thuế cần xây dựng một hệ thống dò tìm tự động trên mạng internet để thu thập thông tin từ bongdaso com tv trang điện tử. Đây là hệ thống hoạt động hiệu quả mà Nhật Bản đã áp dụng. Hệ thống dò tìm tự động trên mạng internet cho phép người dùng tìm được tên và địa chỉ URL của bongdaso com tv trang điện tử dựa trên bongdaso com tv từ khóa tìm kiếm cụ thể và thu thập hình ảnh, đường dẫn và thông tin khác trên trang điện tử một cách tự động nhằm nhận diện những người nộp thuế không rõ ràng. Hệ thống này giúp nâng cao hiệu quả và giảm nguồn lực thu thập thông tin thông qua việc thực hiện bongdaso com tv thao tác thủ công như sử dụng Yahoo, Google và bongdaso com tv trang tìm kiếm khác.

Tất cả bongdaso com tv thông tin đã được phân tích và tổng hợp; bongdaso com tv mô hình kinh doanh điển hình và cơ chế hoạt động của bongdaso com tv mô hình này; cách thức kiểm tra, bongdaso com tv trường hợp kiểm tra cụ thể và bongdaso com tv kỹ thuật chuyên sâu trong kiểm tra bongdaso com tv nhà cung cấp dịch vụ TMĐT cần được đưa vào cổng thông tin trên mạng nội bộ ngành thuế để chia sẻ thông tin và nâng cao kỹ năng nhận diện bongdaso com tv hành vi trốn thuế phổ biến cho cán bộ thuế.

Thứ hai,kiểm tra, đối chiếu, để phát hiện và tập hợp bongdaso com tv bằng chứng của bongdaso com tv hành vi trốn thuế.

- Cơ quan thuế cần thường xuyên thu thập dữ liệu về hoạt động mua bán của những người bán hàng trực tuyến từ sàn giao dịch TMĐT và đối chiếu, kiểm tra với nội dung tờ khai thuế của người nộp thuế.

- Kiểm tra việc khai sai doanh thu khi thanh toán bằng tài khoản ngân hàng bằng cách kiểm tra số tài khoản được công bố trên trang điện tử hoặc thực hiện một đơn đặt hàng giả và sau đó tiến hành xác minh giao dịch tài chính, cơ quan thuế có thể xác định được liệu doanh thu có kê khai sai hay không.

- Nhận biết doanh thu, thu nhập của DN/cá nhân kinh doanh TMĐT bằng bongdaso com tv biện pháp như: (1) so sánh dữ liệu về doanh thu của công ty cần kiểm tra với dữ liệu của công ty giao hàng; (2) Đối chiếu, so sánh bảng kê tổng hợp giá trị mua hàng của người nộp thuế với với bảng kê tổng hợp dữ liệu doanh số của bongdaso com tv nhà cung cấp (dữ liệu tổng hợp doanh số bán hàng…); (3) Đối chiếu, so sánh bảng kê tổng hợp giá trị nhập khẩu của người nộp thuế với bảng tổng hợp giá trị nhập khẩu của cơ quan Hải quan; (4) Đối chiếu, so sánh bảng kê tổng hợp mua hàng của người nộp thuế với bảng tổng hợp về tình hình nộp thuế đối với bongdaso com tv khoản thuế khấu trừ tại nguồn; (5) Đối chiếu, so sánh bảng kê thuế khấu trừ tại nguồn do người nộp thuế kê khai với bảng tổng hợp doanh số bán hàng do người nộp thuế thu nhập cá nhân đã kê khai.

- Sử dụng dữ liệu phân tích khách hàng: bongdaso com tv DN TMĐT xây dựng cơ sở dữ liệu về tất cả bongdaso com tv giao dịch, sử dụng thông tin cá nhân về khách hàng như giới tính, tuổi tác, địa chỉ, thông tin về số lượng, lịch sử mua hàng và khuynh hướng mua hàng như dữ liệu tiếp thị và bongdaso com tv khoản thưởng cho khách hàng dựa trên số lượt mua sắm. Vì vậy, có thể sử dụng điểm thưởng và giá chiết khấu làm cơ sở dữ liệu tính thuế. Ngoài ra, có thể kiểm tra việc tặng quà trong bongdaso com tv sự kiện để kiểm tra xem liệu việc thống kê số lần tổ chức sự kiện có kê khai sai hay không hoặc kiểm tra chi phí giải trí liên quan.

- Sử dụng dữ liệu trên Máy chủ (Database Server): Hầu hết bongdaso com tv DN TMĐT đều có máy chủ lưu trữ cơ sở dữ liệu nhằm kết nối giữa thông tin về hàng hóa tồn kho và lượng hàng hóa tiêu thụ thông qua việc sử dụng cơ sở dữ liệu trực tuyến và quản lý cơ sở dữ liệu. Toàn bộ cơ sở dữ liệu tính thuế gồm thông tin về người sử dụng TMĐT, lịch sử mua hàng và thông tin thanh toán như thẻ tín dụng, chi tiết về hàng tồn kho và việc giao hàng được tích hợp và quản lý bởi máy chủ, do đó cơ quan thuế cần kiểm tra dữ liệu trên máy chủ của người nộp thuế.

Để thực hiện bongdaso com tv biện pháp nêu trên, điều kiện hết sức cần thiết là phải có đội ngũ cán bộ thuế đủ trình độ. Vì vậy, cần có chiến lược đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý thuế đối với lĩnh vực TMĐT. Phải chú trọng vào việc đào tạo bongdaso com tv chuyên gia trong lĩnh vực phục hồi bằng chứng dữ liệu thu thập từ máy tính và thu thập bongdaso com tv bằng chứng kỹ thuật số. Ngoài ra, cũng cần phải có những khóa học đặc biệt về kỹ thuật điều tra tội phạm máy tính, trang bị kiến thức về Luật Sở hữu trí tuệ, bản quyền đối với tội phạm liên quan đến máy tính, kỹ năng sử dụng công cụ internet để tìm kiếm thông tin và sử dụng kỹ thuật mạng xã hội cho bongdaso com tv cán bộ thanh tra thuế trong lĩnh vực kinh doanh TMĐT để có thể đối mặt với những hình thức trốn thuế ngày càng tinh vi, phức tạp và ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu trong kinh doanh TMĐT.

Tài liệu tham khảo

1. Dale Pinto, Taxation issue in a world of e- Commerce, Jounal of Australian Taxation, 1999;

2. Nguyen Xuan Hien, Brave new world: Taxing e-commerce transactions in Vietnam, 2013;

3. Báo cáo kết quả thanh tra, kiểm tra đối với bongdaso com tv DN kinh doanh theo phương thức TMĐT. Nhiệm vụ, giải pháp công tác năm 2014, Tổng cục Thuế, 2013;

4. Đề tài NCKH “Quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT – Kinh nghiệm quốc tế và bài học đối với Việt Nam”, Tổng cục Thuế, 2013.