Thông qua CPTPP, doanh nghiệp và người bongdaso nét động cùng có lợi

Theo ILO, Việt Nam là nước thứ bảy trong số 11 nước phê chuẩnHiệp địnhĐối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)sẽ có hiệu lực vào ngày 30/12/2018. Canada, Úc, Nhật Bản, Mexico, New Zealand và Singapore trước đó đã phê chuẩn hiệp định này.

ILO cho biết, CPTTP, cùng với Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam, đặt ra những yêu cầu cụ thể về quyền bongdaso nét động và điều kiện làm việc nhằm đảm bảo tự do thương mại sẽ đóng góp cho sự phát triển bền vững, đồng thời cũng giúp cho người bongdaso nét động và doanh nghiệp cùng được hưởng lợi ích về kinh tế một cách công bằng.

Các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới này yêu cầu tất cả các nước tham gia phải thông qua và duy trì các quyền được nêu trong Tuyên bố năm 1998 của ILO về Các nguyên tắc và Quyền cơ bản trong bongdaso nét động trong pháp luật, thể chế và thông lệ của họ.

Các quyền này được quy định trong 8 công ước cơ bản của ILO, với nền tảng gồm: tự do liên kết và công nhận hiệu quả quyền thương lượng tập thể (được quy định trong Công ước ILO số 87 và 98); loại bỏ tất cả các hình thức bongdaso nét động cưỡng bức hoặc bắt buộc (Công ước ILO số 29 và 105); xoá bỏ bongdaso nét động trẻ em (Công ước ILO số 138 và 182); xóa bỏ phân biệt đối xử trong việc làm và nghề nghiệp (Công ước ILO số 100 và 111).

Là một quốc gia thành viên của ILO, Việt Nam có nghĩa vụ tôn trọng những quyền phổ quát này. Tuy nhiên, đến nay Việt Nam vẫn chưa phê chuẩn ba công ước cơ bản (Công ước số 87, 98 và 105) liên quan đến quyền tự do liên kết, quyền thương lượng tập thể và xóa bỏ bongdaso nét động cưỡng bức.

Chương 19 về bongdaso nét động của CPTTP được xây dựng dựa trên Tuyên bố năm 1998 của ILO. Chương này cũng quy định mối liên hệ giữa việc thực hiện Tuyên bố với các điều kiện về thương mại trong một khuôn khổ thời gian nhất định, thông qua văn kiện song phương bên lề.

Những cơ chế thực hiện dự kiến trong hiệp định bao gồm các hoạt động hợp tác, kêu gọi sự tham gia của đại diện doanh nghiệp và đại diện các tổ chức của người bongdaso nét động cũng như các tổ chức quốc tế như ILO, để củng cố các thể chế thị trường bongdaso nét động, tạo nền tảng cải thiện đối thoại xã hội (đối thoại giữa người sử dụng bongdaso nét động và người bongdaso nét động) và tuân thủ Tuyên bố năm 1998.

Hiện 1/3 các hiệp định thương mại khu vực trên thế giới bao gồm các điều khoản về bongdaso nét động như vậy. Nghiên cứu của ILO cho thấy chúng có những tác động quan trọng giúp cải thiện bình đẳng giới, đặc biệt là tăng khả năng tiếp cận thị trường bongdaso nét động của phụ nữ và thu hẹp khoảng cách về tiền lương theo giới trong một số trường hợp nhất định. Thêm vào đó, không có bằng chứng nào cho thấy những điều khoản về bongdaso nét động như vậy làm thay đổi hay suy giảm dòng chảy thương mại hay được sử dụng cho mục đích bảo hộ.

Thậm chí, nghiên cứu của ILO còn chỉ ra rằng hiệp định thương mại có điều khoản về bongdaso nét động giúp tăng trung bình giá trị thương mại thêm 28%, trong khi những hiệp định không có điều khoản về bongdaso nét động chỉ giúp tăng trung bình 26%.

Theo TS Chang-Hee Lee, Giám đốc Văn phòng ILO Việt Nam: “Đây thực sự là một cơ hội để Việt Nam hiện đại hóa pháp luật về bongdaso nét động, hệ thống quan hệ bongdaso nét động và nhu cầu thực hiện công cuộc cải cách đó trước hết xuất phát từ bối cảnh trong nước”.

Mặc dù pháp luật bongdaso nét động và khung khổ quan hệ bongdaso nét động liên tục được cải thiện, vẫn còn tồn tại một số bất cập. Đã có hơn 6.000 cuộc đình công diễn ra kể từ giữa thập niên 90 và tất cả đều là đình công tự phát, không do công đoàn khởi xướng. Điều này cho thấy người bongdaso nét động không cảm thấy quyền và các mối quan tâm của họ được giải quyết và quy trình giải quyết thì không vận hành một cách hiệu quả.

Tại Việt Nam, nhiều lãnh đạo công đoàn cơ sở chính là quản lý cấp cao của bongdaso nét nghiệp. Đây là điều không thể chấp nhận ở hầu hết các quốc gia trên thế giới hiện nay.

“Quyền công đoàn là quyền của người bongdaso nét động”, người đứng đầu ILO Việt Nam nhấn mạnh.

Trong những năm tới đây khi CPTTP có hiệu lực, người bongdaso nét động sẽ được phép thành lập hay gia nhập các tổ chức do họ tự lựa chọn ở cấp cơ sở, và những tổ chức đó có thể thuộc hoặc không thuộc Tổng Liên đoàn bongdaso nét động Việt Nam (TLĐLĐVN).

Trong phiên thảo luận tại Quốc hội vào ngày 2/11, Phó Chủ tịch TLĐLĐVN Ngọ Duy Hiểu cho rằng, việc phải đứng trước sự cạnh tranh về kết nạp đoàn viên như vậy sẽ là dịp để TLĐLĐVN tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động, thực hiện tốt hơn chức năng đại diện, bảo vệ quyền lợi người bongdaso nét động.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, CPTPP – hiệp định đối tác giữa 11 nước thành viên với một thị trường rộng lớn gồm 500 triệu người – được kỳ vọng sẽ giúp tăng GDP của Việt Nam thêm 1,32% đến năm 2035.