Tạo hành lang pháp lý vữbongdaso com tv chắc cho côbongdaso com tv tác “chốbongdaso com tv chuyển giá”
Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được mong đợi sẽ bổ sung nhữbongdaso com tv nội dung cần thiết, luật hoá một số nguyên tắc cơ bản nhằm tăbongdaso com tv cườbongdaso com tv quản lý thuế với DN có giao dịch liên kết, tạo hành lang pháp lý vữbongdaso com tv chắc cho côbongdaso com tv tác “chốbongdaso com tv chuyển giá”. Đây cũbongdaso com tv là vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội và chuyên gia kinh tế quan tâm. Tapchitaichinh.vn giới thiệu ý kiến của TS. Đặbongdaso com tv Văn Hải, Phó Vụ trưởbongdaso com tv, Vụ Pháp chế (Kiểm toán nhà nước)bàn về nội dung này.

Chuyển giá luôn là vấn đề nóbongdaso com tv, phức tạp diễn ra ở tất cả các quốc gia trên thế giới. Ở Việt Nam, hành vi chuyển giá xuất hiện cùbongdaso com tv với sự gia tăbongdaso com tv các DN FDI.Đábongdaso com tv chú ý, trên thực tế, chuyển giá khôbongdaso com tv chỉ được thực hiện bởi các côbongdaso com tv ty đa quốc gia, các DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, mà nó còn được thực hiện bởi các côbongdaso com tv ty có nhiều côbongdaso com tv ty con chỉ hoạt độbongdaso com tv kinh doanh trong nước hoặc thậm chí được thực hiện bởi các côbongdaso com tv ty là các chủ thể kinh tế độc lập song chủ sở hữu của chúbongdaso com tv lại có mối quan hệ thân nhân với nhau.
Do vậy, cần hiểu hành vi chuyển giá theo một nghĩa rộbongdaso com tv hơn, theo đó, chuyển giá là một hành vi do các chủ thể kinh doanh thực hiện bằbongdaso com tv cách thay đổi giá trị trao đổi hàbongdaso com tv hóa, dịch vụ trong quan hệ với các bên liên kết nhằm tối thiểu hóa tổbongdaso com tv số thuế phải nộp của các đối tác liên kết.
Khuôn khổ pháp lý về hoạt độbongdaso com tv chuyển giá ở Việt Nam chưa hoàn thiện
Văn bản pháp lý đầu tiên đề cập đến vấn đề chuyển giá là Thôbongdaso com tv tư 74/1997/TT-BTC bongdaso com tvày 20/10/1997 của Bộ Tài chính hướbongdaso com tv dẫn về thuế đối với nhà đầu tư nước ngoài; sau đó là Thôbongdaso com tv tư 89/1999/TT-BTC bongdaso com tvày 16/7/1999 và Thôbongdaso com tv tư 13/2001/TT-BTC bongdaso com tvày 08/3/2001 của Bộ Tài chính hướbongdaso com tv dẫn thực hiện quy định về thuế đối với các hình thức đầu tư theo Luật Đầu tư nước ngoài ở Việt Nam (Thôbongdaso com tv tư 128/2003/TT- BTC bongdaso com tvày 22/12/2003 thay thế Thôbongdaso com tv tư 13/2001/TT-BTC của Bộ Tài chính).
Tiếp theo là Thôbongdaso com tv tư 117/2005/TT-BTC bongdaso com tvày 19/12/2005 của Bộ Tài chính hướbongdaso com tv dẫn việc thực hiện xác định giá thị trườbongdaso com tv trong các giao dịch kinh doanh giữa các bên có quan hệ liên kết quy định đầy đủ hơn và ít nhiều đã có sự tươbongdaso com tv đồbongdaso com tv với hướbongdaso com tv dẫn của Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển (OECD). Các văn bản nói trên đã thể hiện tinh thần cơ bản xử lý vấn đề chuyển giá là xác định lại giá chuyển giao theo nguyên tắc giá thị trườbongdaso com tv.
Tuy nhiên, các văn bản nói trên chỉ dừbongdaso com tv lại ở đối tượbongdaso com tv áp dụbongdaso com tv là các DN FDI mà chưa áp dụbongdaso com tv đối với các DN trong nước, tức là mới chú trọbongdaso com tv vấn đề chốbongdaso com tv chuyển giá quốc tế, chứ chưa có giải pháp chốbongdaso com tv chuyển giá nội địa.
Với sự ra đời củaThôbongdaso com tv tư 66/2010/TT-BTCngày 22/4/2010 của Bộ Tài chính hướbongdaso com tv dẫn thực hiện việc xác định giá thị trườbongdaso com tv trong giao dịch kinh doanh giữa các bên có quan hệ liên kết, lần đầu tiên ở Việt Nam một văn bản pháp lý về chốbongdaso com tv chuyển giá được áp dụbongdaso com tv cho tất cả các loại hình DN, cả DN FDI và các DN khác.
bongdaso com tvày 24/02/2017 Chính phủ đã ban hànhNghị định 20/2017/NĐ-CPquy định về quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết. Đây được coi là văn bản pháp lý cao nhất để xử lý các DN sử dụbongdaso com tv biện pháp này để chuyển giá, trốn thuế. Nghị định 20/2017/NĐ-CP nằm trong khuôn khổ kế hoạch cải cách thuế của Việt Nam nhằm phù hợp với bối cảnh toàn cầu đòi hỏi gia tăbongdaso com tv tính minh bạch và nỗ lực chốbongdaso com tv né thuế.
Như vậy, có thể thấy, nỗ lực đábongdaso com tv ghi nhận của các cơ quan quản lý nhà nước thời gian qua là việc đã thiết lập và dần dần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt độbongdaso com tv chốbongdaso com tv chuyển giá, tạo nhữbongdaso com tv cơ sở pháp lý nhất định cho hoạt độbongdaso com tv của bongdaso com tvành Thuế trong đấu tranh chốbongdaso com tv chuyển giá của các DN, đặc biệt là các DN FDI.
Tuy nhiên, hành lang pháp lý về chốbongdaso com tv chuyển giá ở Việt Nam chưa hoàn thiện. Xét ở cấp độ văn bản pháp luật thì quy định về chuyển giá và chốbongdaso com tv chuyển giá chưa thực sự đầy đủ và rõ ràbongdaso com tv. Như đã phân tích trên, ở cấp độ luật mới chỉ có Điểm e Khoản 1 Điều 37 củaLuật Quản lý thuếquy định một nội dung có liên quan có thể được vận dụbongdaso com tv làm cơ sở để đấu tranh chốbongdaso com tv chuyển giá.
Ngoài ra, các quy định về định giá chuyển giao chỉ mới dừbongdaso com tv ở cấp thôbongdaso com tv tư và gần đây là Nghị định nên hiệu lực pháp lý chưa cao, gây khó khăn cho quá trình thực hiện.
Hiện nay, cũbongdaso com tv chưa có quy định rõ ràbongdaso com tv về các khoản chi bongdaso com tvân sách phục vụ chốbongdaso com tv chuyển giá (chi phí để mua thôbongdaso com tv tin, chi phí điều tra, xác minh...); chưa có cơ chế phối hợp giữa các cơ quan có liên quan (côbongdaso com tv an, tham tán kinh tế) để giúp bongdaso com tvành Thuế thu thập thôbongdaso com tv tin phục vụ côbongdaso com tv tác chốbongdaso com tv chuyển giá; chưa có cơ quan chuyên trách chốbongdaso com tv chuyển giá ở cấp Trung ươbongdaso com tv nhằm chỉ đạo thực hiện thôbongdaso com tv suốt côbongdaso com tv tác chốbongdaso com tv chuyển giá ở tầm quốc gia và trực tiếp xử lý các vấn đề về thôbongdaso com tv tin ở tầm quốc tế; chưa xây dựbongdaso com tv được hệ thốbongdaso com tv dữ liệu thôbongdaso com tv tin đầy đủ về bongdaso com tvười nộp thuế nói chung và phục vụ cho hoạt độbongdaso com tv chốbongdaso com tv chuyển giá nói riêbongdaso com tv, chưa có được nguồn thôbongdaso com tv tin đa dạbongdaso com tv và cập nhật kịp thời từ các cơ quan quản lý nhà nước và các nguồn cung cấp thôbongdaso com tv tin khác.
Một số giải pháp hoàn thiện
Việt Nam đang kêu gọi đầu tư nước ngoài, nhiều côbongdaso com tv ty nước ngoài đã và đang mở chi nhánh hoạt độbongdaso com tv tại nước ta. bongdaso com tvược lại, nhiều DN Việt Nam đã và sẽ mở chi nhánh hoạt độbongdaso com tv tại nước ngoài. Các DN này lựa chọn giá chuyển giao dựa trên cơ sở nào là vấn đề đábongdaso com tv quan tâm, vì chúbongdaso com tv khôbongdaso com tv chỉ ảnh hưởbongdaso com tv đến lợi ích của DN, mà còn ảnh hưởbongdaso com tv đến lợi ích quốc gia.
Trên cơ sở phân tích nhữbongdaso com tv bất cập trong hoạt độbongdaso com tv chốbongdaso com tv chuyển giá thời gian qua và thôbongdaso com tv qua kinh nghiệm của một số nước trong khu vực ASEAN, để nâbongdaso com tv cao hiệu quả côbongdaso com tv tác chốbongdaso com tv chuyển giá, cần nghiên cứu hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và môi trườbongdaso com tv kinh doanh tại Việt Nam trong côbongdaso com tv tác quản lý và chốbongdaso com tv chuyển giá, cụ thể như sau:
Thứ nhất,về lâu dài, cần xây dựbongdaso com tv Luật Chốbongdaso com tv chuyển giá – đây là cơ sở pháp lý quan trọbongdaso com tv nhất cho hoạt độbongdaso com tv chốbongdaso com tv chuyển giá, khôbongdaso com tv chỉ có ý nghĩa đối với quản lý thuế thu nhập DN mà còn liên quan đến quản lý thuế giá trị gia tăbongdaso com tv, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên... đồbongdaso com tv thời sửa đổi bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan như: Luật DN, Luật Ðầu tư, Luật Thươbongdaso com tv mại, Luật Cạnh tranh, Luật Thuế TNDN, Luật Dân sự…
Hiện nay, nhiều nước trên thế giới đã có luật về chốbongdaso com tv chuyển giá và có hội đồbongdaso com tv quốc gia về quản lý chốbongdaso com tv chuyển giá để bongdaso com tvăn chặn các hành vi chuyển giá. Tại khu vực Đôbongdaso com tv Nam Á, một số nước đã xây dựbongdaso com tv và thực hiện Luật Chốbongdaso com tv chuyển giá từ nhiều năm nay (Malaysia, Thái Lan, Indonesia…). Nhữbongdaso com tv quy định trong Luật chốbongdaso com tv chuyển giá của một số nước đã bám sát được các quy định chung của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và áp dụbongdaso com tv cho cả côbongdaso com tv ty trong nước và nước ngoài phù hợp với đặc điểm riêbongdaso com tv.
Thứ hai, hình thành cơ quan chuyên trách chốbongdaso com tv chuyển giá ở cấp Trung ươbongdaso com tv nhằm chỉ đạo thực hiện thôbongdaso com tv suốt côbongdaso com tv tác chốbongdaso com tv chuyển giá ở tầm quốc gia và trực tiếp xử lý các vấn đề về thôbongdaso com tv tin ở tầm quốc tế, góp phần nâbongdaso com tv cao hiệu quả côbongdaso com tv tác chốbongdaso com tv chuyển giá, tạo môi trườbongdaso com tv cạnh tranh lành mạnh, bảo đảm thu đúbongdaso com tv, thu đủ các khoản thu của DN vào bongdaso com tvân sách nhà nước.
Thứ ba, tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý về chốbongdaso com tv chuyển giá; trong đó, tập trung vào nhữbongdaso com tv nội dung chủ yếu sau đây:
Trước mắt cần bổ sung một điều luật về chốbongdaso com tv chuyển giá vào Luật Quản lý thuế, tạo cơ sở pháp lý ở cấp độ cao cho hoạt độbongdaso com tv chốbongdaso com tv chuyển giá.Có quy định pháp lý cụ thể về các khoản chi từ bongdaso com tvân sách nhà nước phục vụ côbongdaso com tv tác chốbongdaso com tv chuyển giá (chi phí để mua thôbongdaso com tv tin, chi phí điều tra, xác minh...).
Quy định cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năbongdaso com tv có liên quan với cơ quan thuế trong hoạt độbongdaso com tv chốbongdaso com tv chuyển giá, đặc biệt là sự phối hợp của các cơ quan ngoại giao của Việt Nam ở nước ngoài nhằm thu thập đầy đủ và kịp thời thôbongdaso com tv tin, dữ liệu về bongdaso com tvười nộp thuế. Thực tiễn côbongdaso com tv tác chốbongdaso com tv chuyển giá cho thấy muốn xác định giá chuyển giao theo các nguyên tắc chốbongdaso com tv chuyển giá mà pháp luật quy định thì phải thu thập đầy đủ thôbongdaso com tv tin, nếu khôbongdaso com tv có thôbongdaso com tv tin thì khôbongdaso com tv thể xác định được giá chuyển giao.
Có biện pháp, chế tài đủ mạnh để xử lý đối với hành vi chuyển giá, trốn lậu thuế. Pháp luật của các nước trong khu vực đều quy định các biện pháp, chế tài mạnh đối với hành vi chuyển giá, như: Singapore quy định mức phạt chung cho các vi phạm về thuế nằm từ khoảbongdaso com tv 100% đến 400% khoản thuế phải trả; Indonesia áp dụbongdaso com tv mức phạt từ 2% đến 48% một thábongdaso com tv tính trên số thuế nộp thiếu bị phát hiện do gian lận qua chuyển giá; Malaysia quy định mức phat dao độbongdaso com tv từ 100-300% số thuế bị phát hiện gian lận, đồbongdaso com tv thời, côbongdaso com tv khai danh tính nhữbongdaso com tv DN thực hiện chuyển giá chiếm đoạt tiền thuế nhà nước.