Tác động của ứng dụng trí tuệ nhân tạo với nguồn nhân lực lĩnh vực kế toán, kiểm toán

ThS. Dương Thị Yến – Học viện Tài chính

Trí tuệ nhân tạo là một trong những công nghệ tiên tiến và cốt lõi của Cách mạng công nghiệp 4.0. Trên thế giới đã có rất nhiều các quốc gia bắt đầu ghi nhận xu thế phát triển tất yếu và tác động to lớn của trí tuệ nhân tạo trong mọi mặt đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực kế toán, kiểm toán. Tuy nhiên, điều này cũng đem lại không ít khó khăn đối với nhân viên kế toán, kiểm toán khi họ ngại ngần trong việc tiếp thu, áp dụng công nghệ mới, khiến cho việc đào tạo nguồn nhân lực trở nên tốn kém hơn và mất nhiều thời gian hơn. Bài viết nghiên cứu về sự ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo tới ngành kế toán, kiểm toán hiện nay ở Việt Nam cũng như cơ hội và thách thức đối với nguồn nhân lực.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Tác động của trí tuệ nhân tạo đối với lĩnh vực kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét

Công nghệ trí tuệ nhân tạotrongkế bongdaso nétkiểm bongdaso nét

Trí tuệ nhân tạo (AI) là trí tuệ do con người lập trình trên máy tính với mục tiêu giúp máy tính có thể tự động hóa các hành vi thông minh như con người. Công nghệ AI trong kế bongdaso nét và kiểm bongdaso nét thường được triển khai thông qua 1 trong 4 loại công nghệ gồm:

Thứ nhất,các thuật bongdaso nét, lập trình di truyền: Công nghệ này được sử dụng chủ yếu với mục đích dự đoán phá sản hoặc các nhiệm vụ kiểm bongdaso nét tương tự, giảm rủi ro liên quan đến các mô hình rủi ro phá sản truyền thống, chỉ hoạt động theo các mô hình giả định nhất định. Tuy nhiên, các thuật bongdaso nét có thể được sử dụng theo nghĩa rộng hơn, đảm bảo việc đánh giá của kiểm bongdaso nét viên và trong các điều kiện hạn chế về thời gian và nguồn lực.

Thứhai,logic mờ (Fuzzy logic): Trong lĩnh vực kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét, hệ thống mờ cho phép kiểm bongdaso nét viên đánh giá tính trọng yếu trên thang đo liên tục từ 0 đến 1, chứ không phải bằng quyết định nhị phân.

Thứba, mạng nơron: Loại hình công nghệ này hầu hết gắn liền với việc đánh giá rủi ro, giúp kiểm bongdaso nét viên thực hiện các nhiệm vụ đánh giá rủi ro một cách hệ thống và nhất quán hơn, nhờ khả năng của mạng nơron trong việc tìm hiểu, tổng quát hóa và phân loại dữ liệu.

Thứ tư,các hệ thống kết hợp: Sự kết hợp của các công nghệ nêu trên, có thể được sử dụng khi cần trong cả phân tích định lượng và đánh giá định tính.

Khả năngthaythế các công việc kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nétdoứng dụngAI

Sổ sách kế bongdaso nét là công việc thường xuyên nhất, tốn thời gian và là phần có thể tự động hóa đối với công việc kế bongdaso nét. Giao dịch kinh doanh phức tạp được phân tách, mô tả dễ dàng bằng thuật ngữ kế

bongdaso nét và được ghi vào sổ cái. Quá trình này có thể được hoàn toàn tự động bằng cách sử dụng các công nghệ học máy (machine learning). Độ chính xác của dữ liệu kế bongdaso nét cũng như thời gian ghi sổ sẽ được cải thiện. Các hoạt động gian lận có thể dự đoán được và có thể xác định được dễ dàng do mô hình machine learning.

Một công việc khác mà AI có thể đem lại lợi ích là dự báo doanh thu. Trong thời điểm không chắc chắn, sự bất cân xứng thông tin và rủi ro vốn có, việc dự báo doanh thu không phải là một công việc dễ dàng mặc dù các mô hình và kỹ thuật hiện đang được áp dụng. Việc sử dụng các mô hình dự đoán dựa trên các thuật bongdaso nét của machine learning có thể cải thiện chất lượng dữ liệu dự báo, và các quy trình lập ngân sách và quản trị chiến lược.

Nguồn nhân lực kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét ở Việt Nam

Chất lượng nguồn nhân lực

Với việc hội nhập kinh tế quốc tế nói chung và lĩnh vực kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét nói riêng, Việt Nam đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành hệ thống các doanh nghiệp (DN) cung cấp dịch vụ kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét. Theo số liệu của Bộ Tài chính, tính đến ngày 27/4/2023, có 214 DN kiểm bongdaso nét và trên 200 DN dịch vụ kế bongdaso nét được Bộ Tài chính cấp phép.

Với sự phát triển của thị trường, nguồn nhân lực thực hiện dịch vụ kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét cũng tăng về số lượng và cải thiện về chất lượng. Tính đến ngày 27/4/2023, số lượng kiểm bongdaso nét viên hành nghề đã được Bộ Tài chính cấp giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm bongdaso nét là 2.166 người, đăng ký hành nghề. Trong khi đó, về lĩnh vực kế bongdaso nét, tính đến ngày 28/04/2023, có trên 420 kế bongdaso nét viên đã được Bộ Tài chính cấp giấy chứng nhận đăng ký hành nghề dịch vụ kế bongdaso nét. Theo đánh giá chung của nhiều chuyên gia, chất lượng nguồn nhân lực kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét hiện nay về cơ bản đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động, nhu cầu sử dụng của các tổ chức, DN trong nền kinh tế.

Tuy nhiên, sức cạnh tranh của đa số các DN kiểm bongdaso nét Việt Nam còn yếu so với khu vực và thế giới. Ngoài một số ít DN kiểm bongdaso nét tư vấn tài chính là thành viên hãng quốc tế với 100% vốn nước ngoài, đa số các DN còn lại chưa đảm bảo được yêu cầu về chất lượng. Ngay cả các DN kiểm bongdaso nét, tư vấn lớn ở nước ta, trình độ chuyên môn và chất lượng dịch vụ cũng chưa theo kịp với các nước phát triển. Hầu hết DN cung cấp dịch vụ kiểm bongdaso nét đang hoạt động tại một số thị trường lớn, như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và một số địa phương khác tuy có chi nhánh nhưng phân bố không đều, hoạt động kém hiệu quả. Bên cạnh đó, số lượng kiểm bongdaso nét viên sở hữu chứng chỉ hành nghề tại Việt Nam còn hạn chế, chỉ chiếm khoảng 2% tổng số kế bongdaso nét viên, kiểm bongdaso nét viên của các nước ASEAN.

Nhucầu nguồn nhân lực

Nhu cầu tuyển dụng về ngành Kế bongdaso nét luôn đứng ở những vị trí top đầu của các tổ chức, DN. Trần Khánh Lâm (2023) đã tiến hành khảo sát về nhu cầu thực tế tuyển dụng nhân sự (tuyển dụng sinh viên mới ra trường) của các DNKT từ 35 trường đại học khối kinh tế - tài chính trên cả nước để DN đánh giá cảm nhận về chất lượng nhân lực được tuyển dụng.

Tác giả đã gửi khảo sát đến 148 DNKT trên cả nước và nhận được phản hồi của 89 DNKT (đạt tỷ lệ 60%). Kết quả nghiên cứu cho thấy, các DNKT vẫn ưu tiên tuyển dụng nhân sự từ các trường đại học đã có chất lượng sinh viên tốt nghiệp trong quá trình khảo sát. Cụ thể, các trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, Đại học Kinh tế Quốc dân và Học viện Tài chính được các DNKT đánh giá chất lượng đào tạo cao nhất. Tỷ lệ các DNKT tham gia khảo sát ưu tiên tiếp tục tuyển dụng từ các trường này lần lượt là 75%, 69% và 88%.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tính chung 9 tháng năm 2023, cả nước có 116,3 nghìn DN đăng ký thành lập mới với tổng số vốn đăng ký là 1.086,8 nghìn tỷ đồng và tổng số lao động đăng ký là 748,9 nghìn lao động. Những con số trên đã thể hiện rằng ngay cả khi chịu tác động của đại dịch COVID-19 thì tốc độ mở mới DN tại thị trường Việt Nam không hề giảm, nhu cầu nhân lực ngành Kế bongdaso nét đang còn rất lớn. Tuy nhiên, trong khi nhu cầu về nguồn nhân lực rất cao, kế bongdaso nét vẫn được cho là một trong những ngành có tỷ lệ thất nghiệp lớn nhất. Nguyên nhân đến từ việc thừa về số lượng nhưng lại thiếu về chất lượng.

Phần lớn họ không đáp ứng được yêu cầu của nhà tuyển dụng, có thể là về kiến thức chuyên môn, trình độ công nghệ thông tin, năng lực ngoại ngữ hay thậm chí cả kỹ năng mềm. Đặc biệt là trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 hiện nay, khi các kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét viên không chủ động trang bị đủ cho mình những kiến thức và kỹ năng cần thiết thì rất dễ bị đào thải.

Cơ hội và thách thức cho nguồn nhân lực kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét

Cơ hội

Nhờ các ứng dụng công nghệ thông tin vào đào tạo, giúp các sinh viên kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét có thể tiếp xúc nhiều hơn với giảng viên, với các học liệu điện tử như sách điện tử ebook, bài giảng điện tử, ngân hàng câu hỏi ôn tập và đánh giá kết quả quá trình tự học của sinh viên… đáp ứng được các yêu cầu đa dạng của người học mọi lúc mọi nơi.

Bên cạnh đó, sự ra đời của các trang thiết bị, công nghệ số hiện đại đã giúp ích rất nhiều cho các kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét viên trong việc thu thập thông tin. Những thông tin số, tài liệu, dữ liệu mà trước đây rất khó khăn mới có thể thu thập được giờ đây đã có thể được truy cập, trích xuất một cách nhanh chóng và tiện lợi hơn và có thể diễn ra ở bất cứ đâu, vào bất cứ lúc nào. Sự linh hoạt này đặc biệt thuận lợi cho những kiểm bongdaso nét viên làm dịch vụ cho nhiều DN khác nhau do giảm bớt khó khăn về khoảng cách địa lý.

Sự hỗ trợ của AI đã tạo ra một sự thay đổi lớn trong tổ chức bộ máy kế bongdaso nét của các công ty. Các công việc mang tính chất lặp đi lặp lại sẽ được thực hiện bởi AI, vì vậy các công ty có điều kiện để cắt giảm nhân sự, tiết kiệm chi phí quản lý của mình. Việc này mang lại lợi thế cạnh tranh đặc biệt trong ngành nghề kế bongdaso nét vì họ có thể cung cấp thông tin nhanh chóng, kịp thời với mức chi phí thấp.

Thách thức

Một là,xu thế máy móc sẽ dần thay thế con người ở nhiều công đoạn, đặc biệt là những lao động có trình độ thấp. Tại Việt Nam hiện nay, công tác kiểm bongdaso nét chủ yếu được thực hiện trên hồ sơ, giấy tờ. Trong khi đó, CMCN 4.0 lại chuyển hóa toàn bộ các dữ liệu đó thành các thông tin điện tử, vừa đa dạng, vừa khó nắm bắt. Vì vậy, giải quyết những hạn chế về trình độ, năng lực của nhân viên và sắp xếp công việc hợp lý là một bài bongdaso nét không hề dễ dàng trong bối cảnh CMCN 4.0.

Hai là,CMCN 4.0 yêu cầu phương pháp đào tạo kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét cần thay đổi theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ kĩ thuật số, hệ thống mạng. Các hình thức đào tạo online, mô phỏng, số hóa bài giảng,… sẽ là xu hướng đào tạo kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét trong tương lai. Điều này tạo áp lực lớn cho các cơ sở đào tạo về kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét phải chuẩn bị thật tốt về nguồn lực tổ chức giảng dạy, đặc biệt là đội ngũ giảng viên, không gian học tập nhằm đáp ứng cho “Giáo dục 4.0”.

Ba là,vấn đề việc làm và thất nghiệp là hiện tượng phổ biến của CMCN 4.0 và nhất là thời kỳ đầu khi lực lượng lao động chưa thích ứng được với điều kiện mới của cuộc cách mạng và sự chuyển dịch mạnh cơ cấu lao động giữa các lĩnh vực. Người máy bắt đầu thực hiện các công việc phổ thông thay cho con người, có thể thực hiện tốt các bài giảng ở một số môn học và có thể hoàn toàn thay thế đội ngũ giáo viên hiện nay. Công việc kế bongdaso nét cũng có thể bị thay thế một phần bởi các robot thông minh. Vì vậy, các cơ sở đào tạo cần định hướng đào tạo đáp ứng yêu cầu ngành nghề của cuộc CMCN 4.0.

Một số khuyến nghị

Nhằm tận dụng cơ hội, giảm thiểu những thách thức của việc ứng dụng AI vào lĩnh vực kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét, tác giả khuyến nghị một số vấn đề sau:

  • Quy hoạch lại hệ thống đào tạo kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét. Trên cơ sở khung năng lực quốc gia về đào tạo nguồn nhân lực, mạng lưới các cơ sở đào tạo kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét cần được quy hoạch lại theo hướng phân tuần đào tạo, xác định rõ phân khúc thị trường nguồn nhân lực phù hợp.
  • Đổi mới quan điểm, nội dung, chương trình và phương pháp đào tạo kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét trong việc ứng dụng Quan điểm đào tạo của các cơ sở đào tạo cần phải được đổi mới căn bản theo hướng chú trọng đến tư duy tổng hợp, kỹ năng xử lý công việc chuyên nghiệp, kỹ năng tổng hợp, phân tích và quản trị dữ liệu.
  • Nâng cao nguồn lực giảng viên đào tạo ngành kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét, bao gồm các giảng viên được đào tạo bài bản ở trình độ đại học và trên đại học tại các nước phát triển và các giảng viên được đào tạo trong nước hoặc theo chương trình của các hiệp hội nghề nghiệp quốc tế. Bên cạnh đó, cần tăng cường liên kết trong hoạt động đào tạo, tạo mối liên hệ chặt chẽ giữa các cơ sở đào tạo và các đơn vị sử dụng lao động.
  • Đối với bản thân kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét viên, ngoài kiến thức chuyên ngành, cần trau dồi thêm khả năng tư duy sáng tạo và thuyết trình để trình bày quan điểm một cách rõ ràng, lôi cuốn thì ý kiến tư vấn mới được các nhà quản trị coi trọng và xem xét thực hiện.

Tài liệu tham khảo:

  1. Phạm ThịMinh Thanh (2021). “CMCN 4.0tác động như thế nào đến nghề kế bongdaso nét của ViệtNam”Tạp chí Kế bongdaso nét và Kiểm bongdaso nét, số210,Tháng3/2021;
  2. Dương ThịThanhHiền(2021).“Vận dụng trí tuệ nhân tạotrongcông tác kế bongdaso nét, kiểm bongdaso nét- hướng đi mớitrongcuộcCMCN 4.0”Tạp chí Tài chính đăng ngày14/11/2021;
  3. YếnNhi (2023).Trí tuệ nhân tạo ngày càng ảnh hưởng lớn tới kiểm bongdaso nét. Báo Kiểm bongdaso nét.
Bài đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 1 tháng 11/2023