Sau bongdaso dữ liệu đạp, hàng trăm nghìn ôtô bị vứt bỏ tại Trung Quốc

Nền kinh tế chia sẻ đang bùng nổ trên toàn cầu, từ nhà cửa, văn phòng cho đến âm nhạc. Nhưng chia sẻ bongdaso dữ liệu cộ - nhu cầu thiết yếu của con người - vẫn còn trong giai đoạn phôi thai. Và bất chấp những lợi ích đáng kể, ngành công nghiệp chia sẻ ôtô có số phận khác nhau ở mỗi quốc gia khác nhau.

Chia sẻ bongdaso dữ liệu (car-sharing) là dịch vụ cho thuê ôtô theo phút hay giờ. Mỗi thành viên chỉ cần tải ứng dụng của dịch vụ để xác định những nơi có bongdaso dữ liệu cho thuê, sau đó đặt trước vị trí và thời gian sử dụng bongdaso dữ liệu.

Nhưngở Trung Quốc, ngành công nghiệp trị giá18 tỷ USDnày sớm chết yểu.

Ngành công nghiệp đầy hứa hẹn

Hiện nay, hai mô hình chia sẻ bongdaso dữ liệu phổ biến gồm peer-to-peer (chia sẻ ngang hàng), mô hình cho phép người thuê bongdaso dữ liệu và chủ bongdaso dữ liệu kết nối với nhau thông qua một trang web trung gian, hoặc trực tiếp thuê bongdaso dữ liệu từ công ty cho thuê.

Có nhiều lý do để ngành công nghiệp chia sẻ bongdaso dữ liệu được chính phủ các nước ủng hộ tích cực. Năm 2014, dịch vụ chia sẻ bongdaso dữ liệu đạp (bike-sharing) phát triển mạnh mẽ tại Trung Quốc.

Chính quyền các địa phương Trung Quốc nhiệt tình hỗ trợ dịch vụ, cho phép các công ty khởi nghiệp thoải mái hoạt động và phát triển, với tham vọng khẳng định vị thế dẫn đầu trong cuộc chiến toàn cầu chống biến đổi khí hậu. Diễn biến tương tự cũng xảy ra với ngành công nghiệp chia sẻ bongdaso dữ liệu hơi.

Ước tính có khoảng hơn 10 tỷ bongdaso dữ liệu hơi đang lưu thông trên thế giới và con số dự kiến còn tăng lên. Điều này đồng nghĩa với tình trạng tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường và thiếu hụt bãi đỗ bongdaso dữ liệu ngày càng trầm trọng. Dịch vụ chia sẻ bongdaso dữ liệu hơi sẽ giảm thiểu nguy cơ này trong dài hạn.

Các nhà chức trách tìm cách hạn chế tắc nghẽn giao thông bằng cách đánh thuế cao đối với các chủ sở hữu tư nhân. Ngành công nghiệp chia sẻ bongdaso dữ liệu hơi cùng lúc giải quyết vấn đề về môi trường và chi phí đắt đỏ người dùng phải trả để sở hữu ôtô.

Ngoài ra, một nghiên cứu của quỹ từ thiện RAC dựa trên dữ liệu từ cuộc khảo sát đi lại chỉ ra, trung bình một chiếc bongdaso dữ liệu chỉ thực hiện dưới 18 chuyến đi mỗi tuần.

Thời gian của một chuyến đi trung bình khoảng 20 phút/tuần. Như vậy, một chiếc bongdaso dữ liệu hơi chỉ di chuyển 6 giờ mỗi tuần và đứng yên 162 giờ còn lại. Điều đó có nghĩa một chiếc bongdaso dữ liệu hơi được sản xuất và mua về để đỗ... 96,5% vòng đời.

Paul Barter, chủ nhân cuốnParking Policy in Asian Cities,nhận định: "Mọi người thường lầm tưởng rằng bongdaso dữ liệu hơi sẽ bị hao mòn khi được sử dụng nhiều. Nhưng thực chất sự ăn mòn diễn ra khi chúng đứng yên".

Các chuyên gia còn chỉ ra, không chỉ những chiếc bongdaso dữ liệu hơi bị lãng phí mà không gian đỗ bongdaso dữ liệu cũng trở nên ít ỏi tại các thành phố đông dân, làm tăng chi phí sở hữu ôtô tư nhân.

Ngành công nghiệp tiềm năng không hiệu nghiệm tại Trung Quốc

Dịch vụ chia sẻ bongdaso dữ liệu hơi đã có mặt tại hơn 1.000 thành phố trên nhiều quốc gia, từ Mỹ, Đức, Anh, Hà Lan, Nga, Paris đến Trung Quốc. Theo các số liệu, khoảng 30% người châu Âu có bằng lái quan tâm đến dịch vụ chia sẻ bongdaso dữ liệu, 60% sẵn sàng cho thuê bongdaso dữ liệu riêng của họ nếu được trả tiền. Trong khi đó, 43% người được phỏng vấn thừa nhận không còn muốn sở hữu ôtô riêng.

Đất nước tỷ dân là thị trường tiếp theo mà các hãng sản xuất bongdaso dữ liệu hướng đến sau châu Âu. Năm 2017, BMW hợp tác với EVCARD và cho ra mắt dịch vụ thuê bongdaso dữ liệu ReachNow Powered By EVCARD tại Trung Quốc với sản phẩm ôtô điện.

Hãng Honda của Nhật Bản cũng đầu tư 60 triệu nhân dân tệ (9 triệu USD) vào dịch vụ chia sẻ bongdaso dữ liệu Reachda, được vận hành bởi Neusoft Reach Automotive Technology.

Trước đó, tính năng Audi on Demand+ của hãng Audi được triển khai tại Bắc Kinh, cho phép người dùng chọn thuê một số dòng bongdaso dữ liệu Audi và thanh toán qua điện thoại. Năm 2016, car2go của Daimler mở rộng thị trường sang Trung Quốc và phục vụ 78.000 khách hàng sau 2 tháng hoạt động.

Nhưng các hãng chia sẻ bongdaso dữ liệu không ăn nên làm ra tại Trung Quốc như ở các thị trường châu Âu. Theo một khảo sát của PricewaterhouseCoopers (PwC) hồi cuối năm 2017, ngành công nghiệp chia sẻ bongdaso dữ liệu tại Trung Quốc đang gánh lỗ từ 50-120 nhân dân tệ (7,5-18 USD)/bongdaso dữ liệu mỗi ngày.

Đầu năm 2019, các nghĩa địa ôtô điện bắt đầu xuất hiện ở Trung Quốc như những gì ngành chia sẻ bongdaso dữ liệu đạp từng trải qua.

TheoSCMP, hàng nghìn chiếc ôtô điện thuộc về công ty Microcity, công ty hàng đầu Trung Quốc trong lĩnh vực chia sẻ bongdaso dữ liệu hơi. Chúng không được sử dụng, đỗ dọc theo con sông ở ngoại ô Hàng Châu.

Microcity tuyên bố chúng vẫn được sử dụng, nhưng người dùng cho biết họ không tìm thấy bất kỳ tín hiệu nào từ những chiếc ôtô trên ứng dụng của Microcity. Một người dân địa phương tiết lộ với báo chí, anh được công ty trả4.469 USDmỗi năm để thuê đất đỗ bongdaso dữ liệu điện không sử dụng.

Diễn biến của ngành chia sẻ ôtô điện tương tự những gì xảy ra đối với ngành chia sẻ bongdaso dữ liệu đạp. Một số start-up như Ezzy và Uu tuyên bố phá sản sau khi chi bộn tiền cho các chính sách khuyến mãi để lôi kéo khách hàng. Togo, một trong những hãng chia sẻ bongdaso dữ liệu hơi cao cấp nhất Trung Quốc, phải vật lộn từ cuối năm ngoái để duy trì hoạt động.

Hình ảnh hàng dài người dùng kéo đến văn phòng của Togo để đòi lại tiền đặt cọc gợi nhớ đến Ofo, công ty chia sẻ bongdaso dữ liệu đạp từng đạt giá trị thị trường2 tỷ USD, hiện cũng lâm vào cảnh khốn khó.

Tại sao chia sẻ bongdaso dữ liệu hơi thất bại tại Trung Quốc?

Trước ôtô điện, phương tiện được áp dụng vào ngành chia sẻ bongdaso dữ liệu cộ là bongdaso dữ liệu đạp, tài sản có giá trị thấp hơn ôtô, được người cho thuê sẵn sàng chia sẻ và tốn ít kinh phí đầu tư.

Phát triển mạnh mẽ nhưng bong bóng chia sẻ bongdaso dữ liệu đạp nhanh chóng vỡ, những bãi “nghĩa địa” bongdaso dữ liệu đạp mọc lên khắp Trung Quốc. Hai hãng chia sẻ hàng đầu là Ofo và Mobike giờ thu hẹp quy mô đáng kể và hoạt động cầm chừng.

Sự phát triển của ngành công nghiệp chia sẻ bongdaso dữ liệu, vốn tận dụng sự tài trợ từ chính phủ, sớm lao đao khi các nhà chức trách siết chặt quản lý. Ngoài ra, ngành công nghiệp chia sẻ bongdaso dữ liệu đạp - từng hứa hẹn giải quyết ách tắc giao thông - giờ tạo nên những vấn đề mới do các bãi đỗ bongdaso dữ liệu đạp lấn chiếm vỉa hè trầm trọng.

Đối với ôtô điện ở Trung Quốc, trước khi thay đổi thói quen người dùng, sự đầu tư mạnh mẽ vào ngành công nghiệp chia sẻ bongdaso dữ liệu hơi làm tăng đáng kể lượng bongdaso dữ liệu lưu thông trên đường. Người dùng đặt ra câu hỏi liệu mô hình chia sẻ bongdaso dữ liệu có thực sự cải thiện giao thông hay không.

TrênZihu, nhiều người dùng phàn nàn về trải nghiệm tồi tệ của mình với dịch vụ chia sẻ ôtô điện. Chất lượng bongdaso dữ liệu chia sẻ không tốt như họ kỳ vọng, thậm chí khách hàng không thể khởi động lại chiếc bongdaso dữ liệu hơi của mình sau khi dừng lại giữa đường. Một số khác cho rằng không phải ai cũng có ý thức giữ gìn tài sản chia sẻ khi chỉ dùng một lần.

Ngoài ra, bong bóng bongdaso dữ liệu điện trị giá18 tỷ USDbị vỡ, ảnh hưởng lớn đến ngành công nghiệp chia sẻ bongdaso dữ liệu ôtô. Bởi bongdaso dữ liệu điện là phương tiện được chia sẻ tại Trung Quốc. Có khoảng 486 hãng sản xuất bongdaso dữ liệu điện đăng ký hoạt động tại đất nước tỷ dân, huy động18 tỷ USDkể từ năm 2011.

Chính phủ Trung Quốc tuyên bố giảm trợ cấp với các start-up bongdaso dữ liệu điện hồi đầu năm 2019, khiến lượng lớn công ty bị loại khỏi cuộc chơi. Cung vượt quá cầu, người dùng Trung Quốc trở nên kém mặn mà với bongdaso dữ liệu điện.

Số tiền phải bỏ ra để sở hữu một chiếc ôtô, bao gồm chi phí mua, bảo dưỡng, đỗ bongdaso dữ liệu, gấp nhiều lần một chiếc bongdaso dữ liệu đạp. Điều đó thúc đẩy người dùng sử dụng dịch vụ chia sẻ bongdaso dữ liệu hơi.

Nhưng một khi diễn biến không giống như kỳ vọng của các chủ đầu tư, kinh phí để duy trì hoạt động, thanh toán cho nhà cung cấp và trả tiền đặt cọc cho người dùng cũng nhân lên nhiều lần. Đó là những gì các hãng chia sẻ bongdaso dữ liệu ôtô Trung Quốc phải hứng chịu.

Công thức thành công tại các thị trường châu Âu không được áp dụng thành công vì nhiều biến số ở thị trường Trung Quốc.

Shwetha Surender, chuyên viên phân tích tại Frost & Sullivan, từng tiết lộ về viễn cảnh thị trường ôtô thay đổi hoàn toàn. Đó là người tiêu dùng quen với ý tưởng không cần sở hữu bongdaso dữ liệu riêng, các nhà sản xuất bongdaso dữ liệu hơi chỉ cung cấp sản phẩm cho công ty chia sẻ bongdaso dữ liệu và tách biệt với người dùng.

Nhưng viễn cảnh đó chắc chắn không thể xảy ra trên mọi quốc gia trên thế giới, ít nhất là ở thời điểm hiện tại.