Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được xác định ngày càng đầy đủ hơn

Lê Thị Phượng

Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội (ĐBQH) khóa XIV và hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 vừa qua là cơ hội để nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình thông qua việc lựa chọn, bầu ra những người tiêu biểu, có đức, có tài, xứng đáng đại diện cho nhân dân tại Quốc hội và HĐND các cấp.

bongdaso com

Trong quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật nhằm phát huy bongdaso com chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm thực hiện quyền làm chủ của nhân bongdaso com, nhất là từ Đại hội lần thứ IX của Đảng (năm 2001), bongdaso com chủ được xác định là một phần mục tiêu của công cuộc đổi mới: “bongdaso com giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, bongdaso com chủ, văn minh”.

Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI (năm 2011) khẳng định: “Xây dựng xã hội bongdaso com chủ, kỷ cương, đồng thuận, công bằng, văn minh”(1). Trong điều kiện xây dựng, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, các định chế bongdaso com chủ đại diện và trực tiếp ở nước ta từng bước được thiết lập nhằm thực hiện và phát huy bongdaso com chủ xã hội chủ nghĩa, trước tiên ở cơ sở.

Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công bongdaso com được xác định ngày càng đầy đủ hơn. Hiến pháp năm 2013 và hệ thống pháp luật Việt Nam khẳng định rõ các quyền con người, quyền công bongdaso com về chính trị, bongdaso com sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật; gắn quyền công bongdaso com với nghĩa vụ và trách nhiệm đối với xã hội. Ý thức về quyền và nghĩa vụ công bongdaso com, năng lực làm chủ, tham gia quản lý xã hội của nhân bongdaso com, ý thức về bongdaso com chủ trong xã hội được nâng lên.

Tuy nhiên, trong dự thảo Văn kiện trình Đại hội XII của Đảng cũng nhận định rằng nhận thức về bongdaso com chủ trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân bongdaso com còn hạn chế; tình trạng tách rời, thậm chí đối lập giữa bongdaso com chủ và kỷ cương pháp luật trong xây dựng và thực hiện bongdaso com chủ còn diễn ra ở nhiều nơi.

Quyền làm chủ của nhân bongdaso com trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, còn bị vi phạm; việc thực hiện bongdaso com chủ còn bị hạn chế hoặc mang tính hình thức; thậm chí có tình trạng lợi dụng bongdaso com chủ để gây chia rẽ, làm mất đoàn kết nội bộ, gây rối, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội…

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, việc thực hiện, phát huy bongdaso com chủ trực tiếp là cực kỳ khó khăn, nếu trước tiên không có cải cách trong các thể chế bongdaso com chủ đại diện, nhất là ở cấp thấp nhất, để xây dựng lòng tin của người bongdaso com đối với các cơ quan nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức.

Từ đó, làm cho các cơ quan đại diện của nhà nước trở nên có trách nhiệm giải trình hơn, minh bạch hơn; còn các công bongdaso com thì được tập dượt và làm quen với các kỹ năng thực hiện bongdaso com chủ và mối tương tác giữa nhà nước với công bongdaso com cũng được vận hành theo hướng bongdaso com chủ. Như vậy, việc thực hiện, phát huy bongdaso com chủ đại diện là tiền đề thiết yếu của việc thực hiện, phát huy bongdaso com chủ trực tiếp nói riêng, bongdaso com chủ nói chung.

Ở nước ta, bongdaso com chủ đại diện thể hiện ở quyền của công bongdaso com được bầu chọn ba loại đại biểu:

- Đại biểu địa phương - trưởng thôn ở vùng nông thôn và tổ trưởng bongdaso com phố ở vùng đô thị - các chức danh này bắt đầu được bầu từ năm 1998 là thời điểm mà bầu cử địa phương được đẩy mạnh thông qua việc ban hành chính sách của Đảng, các Nghị định của Chính phủ, sau đó là Pháp lệnh thực hiện bongdaso com chủ ở cơ sở của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

- Công bongdaso com bầu các uỷ viên của HĐND ở các cấp hành chính tỉnh, huyện, xã theo chu kỳ năm năm một lần.

- Công bongdaso com trực tiếp bầu chọn các đại biểu tham gia Quốc hội, cũng năm năm một lần.

Như vậy, bongdaso com chủ đại diện hay bongdaso com chủ gián tiếp là hình thức tham gia quản lý nhà nước thông qua các đại diện được bầu cử. bongdaso com chủ đại diện thể hiện thông qua các cuộc bầu cử định kỳ để lựa chọn các đại biểu thay mặt cho cử tri trong việc thực hiện các chức năng hoạch định chính sách, quản lý nhà nước và xã hội.

Do đó, cần thực hiện đầy đủ quyền đề cử, ứng cử và bầu cử của người bongdaso com trong việc lựa chọn đại diện để hành động vì lợi ích của mình. Việc lựa chọn được thể chế hóa và thực hiện bằng các cuộc bầu cử được tiến hành định kỳ dưới hình thức bỏ phiếu kín, và tất cả mọi công bongdaso com trưởng thành đều có quyền bầu cử.

Thông qua các quá trình đó, bảo đảm để người bongdaso com tham gia ở tất cả các khâu của quá trình đưa ra những quyết định liên quan đến lợi ích, cuộc sống của họ, từ nêu sáng kiến, tham gia thảo luận, tranh luận đến giám sát quá trình thực hiện một cách minh bạch. Cũng qua đó, có thể làm giảm thiểu tối đa tình trạng xuyên tạc và nhiễu thông tin bởi các trang mạng hay tin đồn thất thiệt.

Điều kiện để hiện thực hóa phương hướng trên, trước hết phải bảo đảm phát huy bongdaso com chủ trong Đảng với tư cách là hạt nhân để phát huy đầy đủ bongdaso com chủ trong xã hội. Đẩy mạnh bongdaso com chủ hóa xã hội để phát huy quyền làm chủ của nhân bongdaso com, tăng cường vai trò chủ động, sáng tạo của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân bongdaso com.

Tổ chức thực hiện tốt Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; Quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân bongdaso com góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; Quy định về giám sát đảng viên là cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý và các quy định, quy chế khác.

Phát huy bongdaso com chủ phải đi liền với tăng cường pháp chế, đề cao trách nhiệm công bongdaso com, giữ vững kỷ luật, kỷ cương và đề cao đạo đức xã hội. Phê phán những biểu hiện bongdaso com chủ cực đoan, bongdaso com chủ hình thức. Xử lý nghiêm những hành vi lợi dụng bongdaso com chủ để làm mất an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và những hành vi vi phạm quyền bongdaso com chủ và quyền làm chủ của nhân bongdaso com.

Thực hiện các nhiệm vụ nêu trên đòi hỏi phải tiếp tục đổi mới bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành.

Đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy nhà nước gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; xác định rõ quan hệ giữa tập thể lãnh đạo với cá nhân phụ trách; quyền hạn đi đôi với trách nhiệm và đề cao trách nhiệm của người đứng đầu.

Đặc biệt, phải hoàn thiện và thực hiện nghiêm cơ chế kiểm soát quyền lực, ngăn ngừa sự lạm quyền, vi phạm kỷ luật, kỷ cương. Nghiên cứu thực hiện thí điểm hợp nhất một số cơ quan Đảng và Nhà nước tương đồng về chức năng, nhiệm vụ.

Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng về công tác bongdaso com vận trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Đội ngũ cán bộ, đảng viên phải thật sự tin bongdaso com, trọng bongdaso com, gần bongdaso com, hiểu bongdaso com, học bongdaso com, dựa vào bongdaso com, có trách nhiệm với bongdaso com; giải quyết kịp thời, có hiệu quả những bức xúc, những kiến nghị chính đáng và khiếu nại, tố cáo của công bongdaso com.

Tiếp tục thể chế hóa, cụ thể hóa mối quan hệ "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân bongdaso com làm chủ", nhất là nội dung nhân bongdaso com làm chủ và phương châm "bongdaso com biết, bongdaso com bàn, bongdaso com làm, bongdaso com kiểm tra, giám sát". Nên coi đây là giải pháp có tính đột phá, nhằm đẩy mạnh việc hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa theo quy định của Hiến pháp năm 2013.

Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội (ĐBQH) khóa XIV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 vừa qua là cơ hội để nhân bongdaso com thực hiện quyền làm chủ của mình thông qua việc lựa chọn, bầu ra những người tiêu biểu, có đức, có tài, xứng đáng đại diện cho nhân bongdaso com tại Quốc hội và HĐND các cấp.

Đây cũng được xem như là dịp để tiếp tục xây dựng, củng cố và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân bongdaso com, do nhân bongdaso com, vì nhân bongdaso com, nền bongdaso com chủ xã hội chủ nghĩa. Bởi vì, việc lựa chọn, bầu ra những người tiêu biểu về đức, tài, xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân bongdaso com trong Quốc hội và HĐND các cấp nhiệm kỳ mới được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn bongdaso com, toàn quân.

Trong quá trình tổ chức bầu cử, việc lựa chọn, giới thiệu người ứng cử và việc tự ứng cử ĐBQH, đại biểu HĐND, cũng như việc tổ chức hiệp thương giới thiệu người ra ứng cử ĐBQH, đại biểu HĐND các cấp đã được bảo đảm theo đúng quy định của Luật Bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND và hướng dẫn của các cơ quan Trung ương có thẩm quyền chính là thiết thực phát huy nền bongdaso com chủ đại diện, quyền làm chủ của nhân bongdaso com trong công tác bầu cử; bảo đảm các điều kiện thuận lợi để mọi công bongdaso com thực hiện đầy đủ quyền ứng cử, bầu cử theo quy định của pháp luật.