Những điểm mới của Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế bảo vệ môi trường
Qua 5 năm triển khai thực hiện, Luật Thuế bảo vệ môi trường đã đạt được những mục tiêu, yêu cầu đặt ra khi ban hành. Bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Thuế bảo vệ môi trường còn những tồn tại, vướng mắc cần phải nghiên cứu sửa đổi, bổ sung để tiếp tục thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng và bongdaso nét sách của Nhà nước về hoàn thiện bongdaso nét sách tài bongdaso nét trong bảo vệ môi trường hướng tới phát triển bền vững, thực hiện tái cơ cấu nguồn thu ngân sách nhà nước... Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế bảo vệ môi trường đang được Bộ Tài bongdaso nét xây dựng, hoàn thiện để trình bongdaso nét phủ, trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 4, tháng 10/2017.
Dự thảo Luật bongdaso nét sửa đổi đã bổ sung thêm các nội dung: phương pháp tính thuế, biểu khung thuế, thời điểm tính thuế và khấu trừ thuế vào phạm vi điều chỉnh để bao quát hết các nội dung đã được quy định trong Luật bongdaso nét và phù hợp với nội dung sửa đổi, bổ sung về hoàn bongdaso nét.
Giải thích từ ngữ
Tại Điều 2 Luật bongdaso nét có quy định giải thích đối với các từ ngữ “bongdaso nét”; “Mức thuế tuyệt đối”; “Túi ni lông thuộc diện chịu thuế” và “Dung dịch hydro-chloro-fluoro-carbon (HCFC).
Dự thảo Luật bongdaso nét sửa đổi đã sửa đổi, bổ sung quy định về giải thích từ ngữ đối với “Túi ni lông thuộc diện chịu thuế” và “Dung dịch hydro-chloro-fluoro-carbon (HCFC) để nâng cao tính pháp lý, đảm bảo rõ ràng về quy định túi ni lông thuộc đối tượng chịu thuế và đảm bảo đúng tên kỹ thuật của túi ni lông; đồng thời bao quát các trường hợp phát sinh trên thực tế đối với dung dịch HCFC. Cụ thể:
- Giải thích rõ về nhận diện túi ni lông là loại túi, bao bì được làm từ màng nhựa đơn polyetylen, có hình dạng túi (có miệng túi, có đáy túi, có thành túi và có thể đựng sản phẩm trong đó), đồng thời, quy định loại trừ túi, bao bì đã đóng gói sẵn hàng hóa và túi ni lông đáp ứng tiêu chí thân thiện với môi trường theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường không thuộc túi ni lông thuộc diện chịu thuế.
- Bỏ cụm từ “dùng làm môi chất lạnh” trong nội dung giải thích từ ngữ đối với dung dịch HCFC để bao quát các trường hợp phát sinh trên thực tế. Theo đó, dung dịch HCEC thuộc diện chịu thuế là nhóm chất gây suy giảm tầng ô dôn.
Đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường
Tại Điều 3 Luật bongdaso nét quy định: “Dung dịch hydro-chloro-fluoro-carbon (HCFC)” thuộc đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường.
Để phù hợp với nội dung sửa đổi về quy định giải thích từ ngữ, đảm bảo cơ sở pháp lý chặt chẽ về thu bongdaso nét đối với dung dịch HCFC dưới dạng chất hỗn hợp, tại Dự thảo Luật bongdaso nét sửa đổi đã bổ sung thêm quy định “bao gồm cả dung dịch HCFC có trong chất hỗn hợp chứa dung dịch HCFC” tại nội dung quy định về dung dịch HCFC thuộc diện chịu thuế.
Đối tượng không chịu thuế bảo vệ môi trường
Tại Điều 4 Luật bongdaso nét quy định 3 trường hợp hàng hóa thuộc đối tượng chịu bongdaso nét nhưng không phải chịu bongdaso nét gồm: Hàng hóa vận chuyển quá cảnh hoặc chuyển khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam theo quy định của pháp luật; Hàng hóa tạm nhập, tái xuất khẩu trong thời hạn theo quy định của pháp luật; và Hàng hóa do cơ sở sản sản xuất trực tiếp xuất khẩu hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh xuất khẩu để xuất khẩu, trừ trường hợp tổ chức, hộ gia đình, cá nhân mua hàng hóa thuộc diện chịu bongdaso nét để xuất khẩu. Tại Dự thảo Luật bongdaso nét sửa đổi đã sửa đổi, bổ sung cả 3 trường hợp trên, cụ thể:
- Bổ sung quy định hàng hóa trung chuyển cũng thuộc đối tượng không chịu bongdaso nét để phù hợp với quy định của Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.
- Quy định rõ đối tượng không chịu bongdaso nét đối với hàng hóa tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu để phù hợp với quy định của Luật Hải quan, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; đảm bảo phù hợp với quy định về đối tượng không chịu thuế đối với hàng hóa tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu.
Cụ thể, chuyển quy định về hoàn bongdaso nét đối với hàng hóa tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu tại khoản 3, khoản 5 Điều 11 Luật bongdaso nét sang quy định về đối tượng không chịu thuế và sửa đổi, bổ sung quy định về đối tượng không chịu thuế đối với hàng hóa tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu cho phù hợp.
- Bỏ nội dung loại trừ đối với trường hợp tổ chức, hộ gia đình, cá nhân mua hàng hóa thuộc diện chịu bongdaso nét để xuất khẩu để bổ sung quy định hoàn thuế đối với trường hợp này nhằm đảm bảo công bằng đối với trường hợp hàng hóa do cơ sở sản xuất trực tiếp xuất khẩu hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh xuất khẩu để xuất khẩu thuộc đối tượng không chịu bongdaso nét.
Phương pháp thu thuế bảo vệ môi trường
Điều 7 Luật bongdaso nét quy định về phương pháp tính thuế như sau: Số bongdaso nét phải nộp bằng số lượng đơn vị hàng hóa chịu thuế nhân với mức thuế tuyệt đối quy định trên một đơn vị hàng hóa. Việc sử dụng cụm từ “Số lượng đơn vị hàng hóa” là chưa phù hợp với quy định tại Điều 6 Luật bongdaso nét về căn cứ tính bongdaso nét.
Tại Dự thảo Luật bongdaso nét sửa đổi đã thay cụm từ “số lượng đơn vị hàng hóa chịu thuế” tại Điều 7 Luật bongdaso nét bằng cụm từ “số lượng hàng hóa tính thuể” cho phù hợp với quy định về căn cứ tính bongdaso nét tại Điều 6 Luật bongdaso nét.
Biểu khung thuế bảo vệ môi trường
Luật bongdaso nét quy định biểu khung bongdaso nét đối với 8 hàng hóa thuộc đối tượng chịu bongdaso nét và giao cho Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định mức thuế cụ thể đối với từng loại hàng hóa chịu bongdaso nét. Tại Dự thảo Luật bongdaso nét sửa đổi điều chỉnh khung bongdaso nét đối với 3 nhóm hàng hóa, cụ thể:
- Đối với xăng, dầu, mỡ nhờn: Mặt hàng xăng dự kiến khung mức thuế sẽ điều chỉnh từ mức hiện hành là 1.000-4.000/lít lên mức 3.000-8.000/ lít; dầu diesel từ 500-2.000/ lít lên 1.500-4.000/ lít…
Việc điều chỉnh khung bongdaso nét đối với xăng, dầu, mỡ nhờn được căn cứ trên cơ sở tính toán như việc thực hiện cắt giảm dần thuế nhập khẩu theo cam kết trong các hiệp định thương mại tự do; Giá bán lẻ xăng dầu ở Việt Nam đang thấp hơn so với các nước có chung đường biên giới nói riêng và nhiều nước khác trong khu vực ASEAN...
Ngoài ra, việc đề xuất điều chỉnh khung bongdaso nét còn được cân nhắc đến các yếu tố khác như chủ động ứng phó với diễn biến bất thường của giá dầu thế giới.
- Đối với dung dịch HCFC: Điều chỉnh từ 1.000-5.000 đồng/kg lên từ 4.000- 20.000 đồng/kg để hạn chế việc sử dụng dung dịch HCFC, khuyến khích loại trừ hoàn toàn việc sử dụng dung dịch HCFC theo Nghị định thư Montreal.
- Đối với túi ni lông: Điều chỉnh khung thuế từ 30.000-50.000 đồng/kg lên từ 40.000-200.000 đồng/kg để góp phần thực hiện mục tiêu giảm dần việc sử dụng túi ni lông khó phân hủy trong tiêu dùng, phù hợp với thông lệ quốc tế (nhiều nước trên thế giới đang áp dụng mức bongdaso nét cao hoặc cấm sản xuất, bán, sử dụng túi ni lông).
- Đối với xăng, dầu sinh học: Dự thảo Luật sửa đổi đã bổ sung quy định mức bongdaso nét đối với xăng, dầu sinh học để khuyến khích hơn nữa việc sản xuất và sử dụng xăng, dầu sinh học thông qua tạo chênh lệch hơn nữa giữa giá xăng, dầu sinh học và giá xăng, dầu gốc hóa thạch.
Cụ thể Dự thảo Luật quy định: Mức bongdaso nét đối với xăng E5 và dầu diesel B5 bằng 80% mức thuế cụ thể của xăng gốc hóa thạch và dầu diesel tương ứng; Mức bongdaso nét đối với xăng E10 và dầu diesel B10 bằng 70% mức thuế cụ thể của gốc hóa thạch và dầu diesel tương ứng.
Trường hợp phát sinh xăng, dầu sinh học mới, Chính phủ căn cứ mức thuế đối với xăng dầu gốc hóa thạch và tỷ lệ etanol để quy định mức thuế phù hợp với lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống.
Thời điểm tính thuế bảo vệ môi trường
Luật bongdaso nét quy định thời điểm tính bongdaso nét đối với xăng dầu sản xuất hoặc nhập khẩu để bán là thời điểm đầu mối kinh doanh xăng dầu bán ra.
Quy định về thời điểm tính bongdaso nét đối với xăng dầu tại Luật bongdaso nét có khác so với quy định về thời điểm tính bongdaso nét đối với các hàng hóa khác (thời điểm tính bongdaso nét đối với các hàng hóa khác tại khâu sản xuất hoặc nhập khẩu).
Tại Dự thảo Luật bongdaso nét sửa đổi quy định thời điểm tính bongdaso nét đối với xăng dầu tương tự như thời điểm tính bongdaso nét đối với các hàng hóa khác (là tại khâu sản xuất hoặc nhập khẩu). Việc sửa đổi, bổ sung quy định về thời điểm tính bongdaso nét đối với xăng, dầu nhằm:
- Thực hiện Luật NSNN năm 2015: Theo Luật NSNN năm 2015 thì bongdaso nét thu từ hàng hóa nhập khẩu là khoản thu ngân sách trung ương hưởng 100%.
- Thuận tiện cho doanh nghiệp khi kê khai, nộp bongdaso nét: Các doanh nghiệp sẽ không phải thống kê riêng lượng xăng dầu nhập khẩu và lượng xăng dầu sản xuất trong nước bán ra để kê khai nộp thuế.
- Tránh thất thu NSNN: Thực tế phát sinh trường hợp các đơn vị lợi dụng kê khai nhập khẩu xăng, dầu để bán để được nộp thuế bảo vệ khi bán ra, nhưng không bán ra mà chỉ dùng cho sản xuất hoặc dùng cho các mục đích khác, dẫn đến thất thu NSNN.
- Thống nhất với quy định về thời điểm tính thuế của các hàng hóa khác là tại khâu sản xuất hoặc nhập khẩu.
Về hoàn thuế bảo vệ môi trường và khấu trừ thuế bảo vệ môi trường
Tại Điều 11 Luật bongdaso nét quy định 5 trường hợp người nộp bongdaso nét được hoàn bongdaso nét. Tại Dự thảo Luật bongdaso nét sửa đổi đã sửa đổi, bổ sung:
- Quy định lại trường hợp hoàn bongdaso nét đối với hàng hóa nhập khẩu sau đó được người nhập khẩu tái xuất khẩu ra nước ngoài để tránh trùng lắp giữa trường hợp hàng hóa nhập khẩu còn lưu kho, lưu bão tại cửa khẩu và đang chịu sự giám sát của cơ quan hải quan, được tái xuất khẩu ra nước ngoài và trường hợp hàng hóa nhập khẩu do người nhập khẩu tái xuất khẩu ra nước ngoài.
- Bỏ nội dung quy định hoàn bongdaso nét đối với 2 trường hợp: là hàng hóa tạm nhập khẩu để tái xuất khẩu theo phương thức kinh doanh hàng tạm nhập, tái xuất; thứ hai là hàng hóa tạm nhập khẩu để tham gia hội chợ, triển lãm theo quy định của pháp luật khi tái xuất khẩu ra nước ngoài.
- Bổ sung quy định hoàn bongdaso nét đối với hàng hóa sản xuất hoặc nhập khẩu đã nộp bongdaso nét được tổ chức, cá nhân mua để xuất khẩu (gồm cả hàng hóa mua làm nguyên liệu, vật tư để gia công, sản xuất hàng hóa xuất khẩu) để đảm bảo nguyên tắc bongdaso nét chỉ thu đối với hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường; đồng thời đảm bảo công bằng đối với trường hợp hàng hóa do cơ sở sản xuất trực tiếp xuất khẩu hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh xuất khẩu để xuất khẩu (trường hợp thuộc đối tượng không chịu bongdaso nét).
- Bổ sung quy định về khấu trừ bongdaso nét đối với xăng dầu dùng để sản xuất xăng dầu sinh học. Doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu mua hoặc nhập khẩu xăng dầu để sản xuất xăng dầu sinh học đã phải nộp bongdaso nét đối với lượng xăng dầu mua hoặc nhập khẩu để sản xuất xăng, dầu sinh học khi mua hoặc nhập khẩu; Khi xuất bán xăng dầu sinh học sẽ phải kê khai nộp bongdaso nét đối với xăng dầu gốc hóa thạch có trong xăng dầu sinh học.
Để tránh thu trùng, thuận lợi trong kê khai, nộp thuế cũng như công tác quản lý thu bongdaso nét, tại Dự thảo Luật sửa đổi, Luật bongdaso nét bổ sung quy định đơn vị sản xuất xăng dầu sinh học khi xuất bán xăng sinh học sẽ được khấu trừ tiền bongdaso nét tương ứng với số lượng xăng dầu gốc hóa thạch có trong xăng dầu sinh học xuất bán (tương tự quy định về khấu trừ thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành).
Tài liệu tham khảo:
1. Luật Thuế bảo vệ môi trường số 57/2010/QH12;
2. Nghị quyết số 25/2016/QH14 ngày 9/11/2016 của Quốc hội về kế hoạch
tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016 – 2020;
3. Bộ Tài chính, Dự án Luật sửa đổi, bổ sung Luật bongdaso nét.
