Hợp đồng trọn gói nhìn từ góc độ kiểm toán viên
Những năm qua, trong quá trình thực hiện kiểm toán dự án đầu tư, nhiều đoàn kiểm toán, tổ kiểm toán, kiểm toán viên (KTV) có những quan điểm chưa đồng nhất trong cách xử lý, kiến nghị đối với loại hợp đồng trọn gói. Qua thực tế khi kiểm toán hợp đồng gói thầu có hình thức trọn gói, tác giả xin có một số ý kiến nhằm làm rõ bản chất và thực trạng của dạng hợp đồng này, dưới góc độ của một KTV.
bongdaso nét đồng trọn gói là loại bongdaso nét đồng cơ bản được áp dụng nhiều trong lĩnh vực đầu tư xây dựng hiện nay. Khi kiểm toán giá loại bongdaso nét đồng này, để đưa ra những nhận xét, đánh giá và kiến nghị đảm bảo cơ sở pháp lý, tính đúng đắn, trung thực, khách quan và khả thi thì mỗi KTV cần am hiểu sâu sắc về thực trạng, bản chất của nó, thông qua việc tiếp thu đầy đủ có phân tích một số khía cạnh, cụ thể như sau:
Một là,bongdaso nét đồng trọn gói là bongdaso nét đồng có giá cố định trong suốt thời gian thực hiện đối với toàn bộ nội dung công việc trong bongdaso nét đồng. Tuy nhiên, với gói thầu xây lắp, trong quá trình thương thảo, hoàn thiện bongdaso nét đồng, các bên liên quan phải rà soát lại bảng khối lượng công việc theo thiết kế được duyệt. Nếu phát hiện bảng số lượng, khối lượng công việc chưa chính xác so với thiết kế, bên mời thầu báo cáo chủ đầu tư xem xét, quyết định việc điều chỉnh khối lượng công việc để bảo đảm phù bongdaso nét với thiết kế (điểm a và d, khoản 1, Điều 62 Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13).
Hai là,hình thức thanh toán của bongdaso nét đồng trọn gói là theo tỷ lệ phần trăm của giá bongdaso nét đồng hoặc giá công trình, hạng mục công trình, khối lượng công việc tương ứng với các giai đoạn thanh toán mà các bên đã thỏa thuận trong bongdaso nét đồng, khi thanh toán không yêu cầu có xác nhận khối lượng hoàn thành chi tiết (khoản 4, Điều 144 Luật Xây dựng số 50/2014/QH13; điểm a, khoản 1, Điều 9 Thông tư số 08/2016/TT-BTC ngày 18/01/2016).
Ba là, khi thực hiện bongdaso nét đồng trọn gói, chủ đầu tư chịu trách nhiệm trước pháp luật và người có thẩm quyền về việc tổ chức thực hiện lựa chọn nhà thầu theo quy định của Luật Đấu thầu và các văn bản hướng dẫn; chịu trách nhiệm về tính chính xác của khối lượng thực hiện, đơn giá và giá trị đề nghị thanh toán; đảm bảo tính bongdaso nét pháp của các số liệu, tài liệu trong hồ sơ cung cấp cho Kho bạc Nhà nước và các cơ quan chức năng của Nhà nước (khoản 3, Điều 16 Thông tư số 08/2016/TT-BTC ngày 18/01/2016).
Bốn là, bongdaso nét đồng xây dựng có hiệu lực là cơ sở pháp lý cao nhất mà bên giao thầu, bên nhận thầu và các bên liên quan có nghĩa vụ thực hiện (điểm a, khoản 3, Điều 6 Nghị định số 37/2015/NĐ-CP).
Năm là,thực tế quá trình kiểm toán cho thấy, việc ký kết, thực hiện nhiều bongdaso nét đồng trọn gói có kết cấu nội dung chưa đúng với bản chất của nó (bongdaso nét đồng có điều, khoản giao kèo giữa các bên không đúng với tính chất của bongdaso nét đồng trọn gói). Ví dụ, nhiều bongdaso nét đồng trọn gói có hình thức thanh toán được ký kết là “nghiệm thu thanh toán theo khối lượng thực tế hoàn thành; nghiệm thu thanh toán theo cơ chế, chính sách hiện hành…” mà các hình thức thanh toán này là của loại bongdaso nét đồng theo đơn giá (Điều 9 Thông tư số 08/2016/TT-BTC ngày 18/01/2016).
Khi kiểm toán giá của loại bongdaso nét đồng này, cần phải kiểm tra nội dung của bongdaso nét đồng xem nó có được xây dựng, thiết lập trên những nguyên tắc cơ bản hay không, để từ đó đưa ra định hướng kiểm toán phù bongdaso nét, khả thi nhất. Thực tế nhận thấy rằng, kết cấu loại bongdaso nét đồng trọn gói đang áp dụng hiện nay có thể hiển hiện ở hai dạng là “dạng cơ bản” và “dạng lai”. Định hướng kiểm toán đối với hai dạng bongdaso nét đồng này như sau:
Đối với “dạng cơ bản”, đây là bongdaso nét đồng có các điều khoản được xây dựng trên cơ sở nền tảng các quy định của pháp luật liên quan đến loại bongdaso nét đồng trọn gói. Khi kiểm toán giá gói thầu dạng này, KTV xác định lại giá gói thầu được duyệt, nếu có chênh lệch so với giá trúng thầu thì kiến nghị theo hướng chủ đầu tư thương thảo với nhà thầu giảm (tăng) giá trị bongdaso nét đồng để phù bongdaso nét với tình hình thực tế và bản vẽ thi công được duyệt theo quy định tại điểm a và d, khoản 1, Điều 62 Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13.
Đối với “dạng lai”, đây là dạng bongdaso nét đồng hay gặp nhất hiện nay. Loại bongdaso nét đồng này có một số khoản ký kết được xây dựng từ những nguyên tắc cơ bản của loại bongdaso nét đồng theo đơn giá hoặc loại bongdaso nét đồng xây dựng khác (ví dụ, hình thức thanh toán giao kèo là thanh toán theo khối lượng thực tế nghiệm thu; hoặc thanh toán theo cơ chế hiện hành…). Khi kiểm toán giá gói thầu này nó có thể có nhiều hướng xử lý khác nhau. Tuy nhiên, thực tế thường có hai trường bongdaso nét cơ bản như sau: Trường bongdaso nét thứ nhất, khi phát hiện hồ sơ thiết kế, thi công nghiệm thu có sai sót về khối lượng dẫn đến chênh lệch thì kiến nghị xử lý theo hướng giảm hoặc tăng trực tiếp giá trị chênh lệch theo điều khoản bongdaso nét đồng đã ký kết (điều khoản thanh toán ký kết của bongdaso nét đồng); Trường bongdaso nét thứ hai, khi phát hiện đơn giá có sai sót thì hướng xử lý theo trường bongdaso nét của “dạng cơ bản” như trên.
